Bozor iqtisodiyoti bo‘lg‘usi iqtisodchilardan iqtisodiy voqeliklarni, iqtisodiy

YaIMni qo’shilgan qiymatlar bo’yicha hisoblash 
(shartli misol) 
17.6-jadval 
№ 
T/
r 
Ishlab chiqarish bosqichlari 
Oraliq mahsulot 
narxi (so’m) 
Qo’shilgan qiymat 
(so’m) 
1. 
Paxta tolasini etishtiruvchilar
600 600(=600-0) 
2. 
Paxtani qayta ishlovchi 
korxona
1000 
400(=1000-600) 
3. 
Ko‘ylak ishlab chiqaruvchi 
1250 250(=1250-1000) 
4. 
Ulgurji savdo 
1750 500(=1750-1250) 
5. 
Chakana savdo 
2500 750(=2500-1750) 
Sotish umumiy qiymati 
7100 
Qo‘shilgan qiymat 
2500 
Oraliq mahsulot va qo‘shilgan qiymat yig‘indisi milliy iqtisodiyotning yalpi 
(umumiy) ishlab chiqarish hajmi ko‘rsatkichini beradi.
 
 
Asosiy tayanch tushunchalar 
Makroiqtisodiyot 
– ishlab chiqarish va xizmat ko‘rsatish sohalarini yaxlit 
bir butun qilib birlashtirgan milliy iqtisodiyot uning alohida sektorlari va jahon 
ho‘jaligi darajasidagi iqtisodiyotdir. 
Milliy hisoblar tizimi 
– YaIM va milliy daromadni ishlab chiqarish hamda 
ulardan foydalanishni xarakterlaydigan hamda o‘zaro bog‘liqligini ko‘rsatadigan 
hisoblar andozasi. 
Yalpi milliy mahsulot (YaMM) 
– milliy iqtisodiyot su‘ektlari tomonidan 
mamlakat ichida va tashqarisida bir yil davomida vujudga keltirilgan pirovard 
mahsulot va xizmatlarning bozor narxlaridagi summasi. 
Qo’shilgan qiymat 
– ishlab chiqarilgan mahsulot qiymatidan sotib olingan va 
unumli iste‘mol qilingan xomashyo va materiallar qiymati chiqarib tashlangandan 
keyin qolgan qismining bozor qiymati. 

---

270 
Yalpi ichki mahsulot (YaIM) 
– yil davomida mamlakat hududida ishlab 
chiqarilgan pirovard mahsulot va xizmatlarning bozor narxlardagi qiymati.