O’zbekistonda eksport va import tarkibi
(2016 y. foizda)
30.2-jadval
Eksport
100,0
Import 100,0
Shu jumladan:
Paxta tolasi
5,2
-
Oziq-ovqat mahsulotlari
5,7
11,9
Kimyo mahsulotlari va undan tayyorlangan
buyumlar
6,9
17,5
Energiya manbalari va neft mahsulotlari
14,1
4,8
Qora va rangli metallar
5,8
7,6
Mashina va asbob-uskunalar
1,8
41,4
xizmatlar
26,3
6,6
boshqalar
34,2
10,2
Ayni paytda paxtadan tayyorlangan ip-kalava va gazlamalar, shuningdek
plastmassa va kimyoviy mahsulotlar, avtomobillar, xizmatlar va boshqa
mahsulotlar eksporti keskin ravishda o‘sdi. Tashqi savdo aylanmasining yarmidan
ko‘prog‘i iqtisodiy rivojlangan mamlakatlar hissasiga to‘g‘ri keladi.
482
O‘zbekistonda tashqi savdo aylanmasi va uning tarkibi quyidagi
ma‘lumotlar bilan xarakterlanadi.
O’zbekistonda tashqi savdo aylanmasi va uning tarkibi,
(% hisobida)
96
.
30.3-jadval
Ko’rsatkichlar
2000
2002
2005
2008
2012
2015
2016
Tashqi
savdo
aylanmasi
Eksport
Import
100,0
52,5
47,5
100,0
52,4
47,6
100,0
56,9
43,1
100,0
60,7
39,3
100,0
54,2
45,8
100,0
49,4
50,6
100,0
50,1
49,9
Eksport - jami
Shu jumladan:
Tovarlar
Xizmatlar
Import - jami:
Shu jumladan:
Tovarlar
Xizmatlar
100,0
86,3
13,7
100,0
91,5
8,5
100,0
84,1
15,9
100,0
89,4
10,6
100,0
87,8
12,2
100,0
89,6
10.4
100,0
89,6
10,4
100,0
94,3
5,7
100,0
83,8
16,2
100,0
93,9
6,1
100,0
74,8
25,2
100,0
92,3
7,7
100,0
73,7
26,3
100,0
93,4
6,6
Xalqaro savdo bir qator o‘ziga xos xususiyatlarga ega:
1. Iqtisodiy resurslarning harakatchanligi mamlakatlar o‘rtasida, mamlakat
ichidagiga qaraganda ancha past bo‘ladi. Masalan, ishchilar mamlakat ichida
viloyatdan viloyatga, hududdan hududga erkin o‘tishi mumkin. Mamlakatlar
o‘rtasidagi til va madaniy to‘siqlar haqida gapirmaganda ham, immigratsion qo-
nunlar ishchi kuchining mamlakatlar o‘rtasidagi migratsiyasiga qattiq cheklashlar
qo‘yadi. Soliq qonunchiligidagi, davlat tomonidan tartibga solishning boshqa
tadbirlaridagi farqlar va boshqa qator muassasaviy to‘siqlar real kapitalning milliy
chegara orqali migratsiyasini cheklaydi.
2. Har bir mamlakat har xil valyutadan foydalanadi. Bu mamlakatlar
o‘rtasida xalqaro savdoni amalga oshirishda muayyan qiyinchiliklar tug‘diradi.
96
Ўзбекистон Республикасининг расмий статистик маълумотлари асосида ҳисобланган.
483
3. Xalqaro savdo siyosiy aralashuv va nazoratga mahkum bo‘lib, bu ichki
savdoga nisbatan qo‘llaniladigan tadbirlardan xarakteri va darajasi bo‘yicha
sezilarli farqlanadi.
Qiyosiy ustunlik nazariyasiga ko‘ra erkin savdo tufayli, jahon xo‘jaligi
resurslarni samarali joylashtirishga va moddiy farovonlikning yuqori darajasiga
erishishi mumkin.
Biroq
Dostları ilə paylaş: |
