M. M. A lim o V a, sh. S. M a V ju d o V a, S. R. A X m ato va termodinamika

K lau ziu s ta'rifi: 
issiqlik o 'z -o 'z ic h a k o n p e n satsiy a siz so v u q
jis m d a n issiq jism ga o 'ta o lm ay d i.
T om son ta'rifi: 
issiqlik m a sh in a la rig a b e rilg a n issiq lik n in g
h a m m a s in i ish g a a y la n tirib b o 'lm a y d i. Bu issiq lik n in g b ir q ism i 
s o v u tg ic h g a u z a tila d i, y a 'n i ikki tu rd a g i a b a d iy d v ig a te ln i y aratib
b o 'lm a y d i.
M asala.
1 kg h a v o 927 °C v a 27 °C h a ro ra tla r o ra lig 'id a K arno sikliga
41

---

b e rilg a n issiqlik Qi=30 kj ga teng. S iklning FIKni va fo y d ali ishni 
toping.
, i , = i “ t ' =
1
_ S
= 0 ' 75;
L
Л |= о Г ;
L = q t
Q i = 0 ,7 5 30 k j = 2 2 ,5 k j.
N azorat uchun savollar
1. A y la n m a ja ra y o n la r d eb n im a g a aytiladi?
2. Q a n d a y sikl to 'g 'ri sikl dey ilad i?
3. Q a n d a y sikl tesk ari sikl deyiladi?
4. K a m o sikli va u n in g FIK?
5. T e rm o d in am ik an in g ikkinchi q o n u n i ta 'riflarin i ayting?
6
. T e rm o d in a m ik a n in g ikkinchi q o n u n in in g a n a litik ifo d asin i 
keltiring.
42

---

V bob. SU V BU G ‘I
19-§. B u g'la n ish va b u g 'n in g term od in am ik param etrlari
M a 'lu m k i, b a rc h a m o d d a la r h a ro ra t va b o sim g a b o g 'liq h o ld a
q attiq, s u y u q va g az h o lati (fa z a la r)d a b o 'lis h i m u m k in . M odda- 
n in g b ir h o la td a n ik k in ch i h o la tg a o 'tis h i faza o 'z g a ris h i yoki 
faza-
v iy o'tish
d e b atalad i. M asalan, s u y u q faz a n in g g az faz a g a o 'tis h i 
- b u g ' h osil b o 'lish , g az faz a n in g su y u q fazag a o 'tis h i esa