177
Abu Nasr Forobiy
kitobidagi shohrud musiqiy
asbobining chizmasi
shunoslik va pedagogikaga doir asarlari
mavjud.
Ular
jumlasiga
«Baxt-saodat
-
ga erishuv yo‘llari» («Risola
fi-t tan
-
beh ola asbob as-saodat»), «Shaharni
boshqarish» («As-siyosat an-madaniya»),
«Urush va tinch turmush haqida kitob»
(«Kitob fitoyii val xurub»), «Fazilatli xulq
-
lar» («Asashrat al-Fazila») va boshqalar
kiradi.
Forobiy nafaqat Turon mutafakkirlari,
balki yevropalik
olimlardan ham bir ne-
cha asr ilgari adolatli jamiyat qurish naza
-
riyasini yaratishga katta hissa qo‘shgan.
Olimning «Fozil odamlar shahri» risolasi
-
da jamiyatning kelib chiqishi, maqsad va
vazifalari izchil yoritilgan. Davlatni bosh-
qarish, ta’lim-tarbiya, axloq, ma’rifat, di
-
niy e’tiqod va boshqa masalalarga oid
qimmatli fikrlar bayon etilgan. Uning ilmiy
merosi jahon tarixiy-falsafiy adabiyotlari
-
da e’tirof etilib, yuksak baholangan.
1.
Abu Nasr Forobiyni
Sharq mamlakatlarida
«Al-muallim as-Soniy»
– «Ikkinchi muallim»
deyishgan.
Birinchi mu-
allim kim bo‘lgan?
2. Olimni nima sababdan
«Ikkinchi muallim» deb
atashganini asoslang.
Ijodiy
faoliyat
178
Forobiy
musiqani inson tarbiyasiga
ta’sir qiluvchi omillardan biri deb bildi. U
musiqani insonga nafosat, estetik zavq bag‘ishlov chi,
his-tuyg‘ulari va axloqini tarbiyalovchi muhim vosita,
deb hisoblaydi. Mutafakkir «Musiqa haqida katta kitob»
nomli ko‘p jildli asarida musiqa nazariyasi va tarixi, turli
musiqa asboblari, kuylar va ularning ichki tuzilishi, to
-
vushlar, ritmlar, ohanglar haqida ma’lumot berdi.
Forobiyning dunyoqarashi, uning jamiyat va axloq
to‘g‘risida yaratgan yaxlit ta’limoti ilk o‘rta asrlar va ke
-
yingi davrlarda ijtimoiy, siyosiy va axloqiy fikr rivojida
muhim ahamiyatga ega bo‘ldi. Uning qarashlari Sharq
mamlakatlariga keng yoyildi. O‘rta
asr mutafakkirlari
Ibn Sino, Umar Xayyom, Beruniy va boshqalar Foro
-
biyning ta’limotini chuqur o‘rganib, uni yangi g‘oyalar
bilan boyitganlar.
Dostları ilə paylaş: 
