Kasbiy psixologiya
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
CONTENT
INTRODUCTION............................................................................................ 5 The subject of professional psychology. Methods of research of professional psychology................................................................................... 7 Professions and their classification.................................................................. 29 The general concept of professiografiyama (professiogram). Methods of professiography and professional research...................................................... 42 Personality psychology and professional orientation....................................... 49 Communication technique. Personality in Interpersonal Relationships.......... 61 Individual personality characteristics. Individual psychological and age personality traits............................................................................................... 67 Psychological features of orientation when choosing a profession................. 98 Psychodiagnostics of professional activity. The introduction into practice of the methods of choosing a profession and their psychodiagnostics................. 107 References........................................................................................................ 118 5 KIRISH “Ta’lim to‘g‘risi”dagi qonun va “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi”da kasb - hunar haqida alohida ma’lumotlar mavjud. Kasb - hunar egalari qadimdan e’zozlab kelingan. Bizning davrimizda ularga bo‘lgan hurmat - ehtirom yanada ortdi. Jonajon O‘zbekistonimizda bilimdon, mustaqil fikrlovchi, ijodiy izlanuvchi, yuqori malakali, madaniyatli, turli sohalar bo‘yicha mohir ustalar ko‘proq talab qilinmoqda. Shunga ko‘ra, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar mahkamasi qarorlarida (Nizomlarida) mutaxassis kadrlar tayyorlash masalasiga katta ahamiyat berilmoqda va ular haqida alohida g‘amxo‘rlik qilinmoqda. Shu bilan birga, tor sohadagi kasbdan asta - sekin keng qamrovli, universal kasbga o‘tish muammosi ilgari surilmoqda. O‘zbekiston Respublikasida amalga oshirilayotgan ijtimoiy-iqtisodiy islohotlarning muvaffaqiyati bevosita yuqori malakali yosh kadrlarni tayyorlash bilan bog‘liq bo‘lib, oliy o‘quv yurtlarida “Kasbiy psixologiya” fanini o‘qitish sifati va samaradorligi bilan belgilanadi. Kasbiy psixologiya ta’lim va taraqqiyotning o‘zaro bog‘liqligi, ta’limning tuzilishi, ta’lim psixologiyasi kursining asosiy mazmuni bo‘lgan o‘quvchi - talabalarning o‘qish va bilish faoliyatini shakllantirish hamda tarbiya psixologiyasining ta’lim - tarbiya jarayonida o‘quvchi shaxsini shakllantirish kabi muhim muammolarni tadqiq etadi. Bunda o‘quv - tarbiya jarayonlarining o‘ziga xos xususiyatlari, zamonaviy ta’lim - tarbiya nazariyasining vazifalari, uning etnopsixologik xususiyatlari hamda ular tomonidan yoritilgan shaxs taraqqiyotining boshqarish imkoniyatlari o‘rganiladi. Ko‘p yillik tajriba shuni ko‘rsatadiki, ta’lim-tarbiya bilan hamma, ya’ni butun jamiyat a’zolari shug‘ullanishlari kerak. Bu mas’uliyatli va sharafli ishda bog‘cha tarbiyachisi, maktab o‘qituvchisi va institute o‘qituvchisi bilsn bir qatorda jamiyatning bilimli va obro‘-e’tiborga ega bo‘lgan a’zolari, oliy ma’lumotli mutaxassis va rahbar xodimlar ham o‘z hissasini qo‘shishi kerak. 6 Chunki ular o‘zlarining bilimlari va yuqori malakalari bilan mehnat jamoalarida katta e’tiborga egadirlar, hamma joyda so‘zlari yuqori ta’sir kuchi bilan ajralib turadi. Bozor munosabatlari sharoitida mustaqil fikr yurituvchi, erkin, tashabbuskor, tadbirkor va milliy g‘ururga ega bo‘lgan kishilar kerak. Bunlday kishilarni tarbiyalash uchun xalqning tarixiy shakllangan ma’rifiy madaniyatidan kelib chiqib, umuminsoniy qadriyatlarga tayanuvchi milliy psixologiya fanini shakllantirish va shu bilan birga bu fanni barcha oliy o‘quv yurtlarida o‘qitish joiz. Nopedagogik yo‘nalishlardagi bakalvarlar tayyorlaydigan oliy o‘quv yurtlarida kasbiy psixologiya fanini o‘qitish jarayonida talabalarda quyidagi pedagogik bilim va ko‘nikmalarni shakllantirish ko‘zda tutiladi: - o‘z ixtisosini o‘zlashtirish davomida hamda ijtimoiy va gumanitar fanlar bo‘yicha beriladigan bilmlarni ongli egallash uchun psixologiya fanining nazariy asoslarini o‘rganishi va o‘zlarida bu bilimlarga ko‘nikma hosil qilishi; - o‘z ixtisosligi bo‘yicha o‘quv va ishlab chiqarish amaliyotlarini o‘tash davrida ularni to‘g‘ri tashkil qilish, texnikani o‘rganish, ulardan ehtiyotkorona foydalanish davrida psixologiyaning asosiy metodlarini o‘rganishi va malakalarga ega bo‘lishi; - mutaxassilik fanlarini o‘zlashtirish, nazoratlarni vaqtida topshirish, fanlardan yaxshi natijalarga erishish uchun bilish faolligini oshirish, bilish nazariyasi asoslarini o‘rganishi va shu bilan birga ta’lim olish usullari bilan tanishishi. Kadlar tayyorlash tizimini tubdan isloh qilishning muhim omillari “Milliy dasturi”mizda alohida ta’kidlab o‘tilgan: - respublikaning demokratik huquqiy davlat va adolatli fuqarolik jamiyati qurish yo‘lidan izchil ilgarilab borayotganligi; - mamlakat iqtisodiyotida tub o‘zgarishlarning amalga oshirilishi, respublika iqtisodiyoti asosan xom ashyo yo‘nalishidan raqobatbardosh pirovard mahsulot ishlab chiqarish yo‘liga o‘tayotganligi, mamlakat eksport salohiyatining kengayayotganligi; 7 - davlat ijtimoiy siyosatida shaxs manfaati va ta’lim ustuvorligi qaror topganligi; - milliy o‘zlikni anglashning o‘sib borishi, vatanparvarlik, o‘z Vatani uchun iftixor tuyg‘usining shakllanayotganligi, boy milliy, madaniy - tarixiy an’analarga va xalqimizning intellektual merosiga hurmat; - O‘zbekistonning jahon jamiyatiga integratsiyasi, respublikamizning jahondagi mavqei va obro‘ - e’tiborining mustahkamlanib borayotganligi. Quyidagi kasb psixologiyasiga oid ilmiy - amaliy hususiyatli materiallar, mulohazalar, tavsiyalar bosqichma - bosqich bayon qilinadi. Mavzular bir necha qismlarga ajratilgan holda uzviylik, izchillik, mantiqiylik tamoyillariga (prinsiplariga) rioya qilingan tarzda berildi.“Ilm va hunar o‘rganish inson uchun eng zarur narsalardan hisoblanadi. Har qanday narsani mohiyatini anglash, jahondagi voqealarning yaxshi - yomon tomonini bilib olish, odamlarning qadru - qimmatini to‘g‘ri tushunish, oilaning farovon yashashini to‘g‘ri tashkil etish, qisqasi har tomonlama mukammal bo‘lish uchun ilm va hunar o‘rganish zaruriy ehtiyojlardan biridir” deb uqtirgan allomalarimizdan Faxrulbanot Sulaymoniy. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|