Mamleketlik universiteti jumanov m. A

6
simlikler qatari ishinde 
6
-
8-10
osimlik associaciyalarm 
ajiratiw mumkin. Olar ishindegi shegaralardi amqlaw aymm 
hallarda qiym boladi. Sebebi ekologiyahq sharayattin bir jerde 
aste aqirin ozgeriwinen bir fitocenoz ishindegi turlerdin ekinshi 
cenoz maydanma tarqalip, araliq kishi cenoz payda qiliwi 
fitocenozlar shegaralarm aljastirip jiberedi.
Organizmlerdin ekologiyahq individualligi. 
Tabiyatta 
ushiraytugm osimliklerdin cenozlan ishindegi ulken ham kishi 
areallari kobinshe bir-birine tuwri kelmeydi, sebebi har bir tur 
ortahq faktorlarma ozinshe iykemlesedi, olardin tasirin ozinshe 
qabil qiladi.
64

---

Tur wakillerinin ekologiyahq individualligi, olardin ozlerine 
mas nasillik ham rawajlaniw processinde kelip shiqqan 
qasiyetlerinin jiymdisi. Bul qasiyetler organizmnin rawajlaniw 
(ontogenez) processinde juzege kelip, tur wakillerinin genotip 
ham fenotip jagdayinda jiizege shigadi. Tabiyatta ushiraytugm 
populyaciyalarda bir-birine uqsaytugm bir qiyli tiir wakilleri 
bolmaydi. Sol tur wakillerinin ozlerine tan qasiyetlerinen tisqan 
olardin ekologiyahq individualligi turli hallarda jiizege keledi.
Tabiyatta ushiraytugm koplep populyaciyalardi payda 
qiliwshi tur wakilleri individler ol yaki bul faktorga kobirek 
yamasa kemirek ekologiyahq qatnasta boladi. Misali, ayirim 
individler temperaturanm paseyiwine jiida sezgir bolsa, ekinshisi 
adewir 
shidamli, 
lishinshi 
individ 
bolsa 
hawanin 
biraz 
qurgaqligina da shidam bere almaydi, jane biri bolsa qurgaq 
jerlerde jaqsi osedi.
Populyaciyalar ishindegi ekologiyahq individualhq, usi tur 
wakillerinin tirishiligine, tiirdin qolaysiz sharayatlarga shidam 
berip, turdin saqlamp qaliwma imkan beredi.