K arim a q osim ova

Eniga: 2. Shoir yozadigan janr. 3. Shoirning ismi. 4. Shoirning
familiyasi.
9. U yga vazifa. K eyingi darsdagi sinfdan tashqari o ‘qish uchun
asarlar tavsiya qilinadi, Anvar Obidjon s h e ’rlaridan yod olib kelish
topshiriladi, sahna asarlarini rollarga bo‘lib o ‘qishga tayyorlanib kelish,
sh e’r va sahna asarlari mazm uniga m os rasmlar chizish vazifa qilib
beriladi. 0 ‘quvchilarning o'zlari ham sh e’r yozib kelishlari m um km ligi
aytiladi.
10. D arsni yakunlash. O 'qituvchi keyingi ST O ‘ darsida qaysi b o ­
lalar yozuvchilari ijodi bilan tanishishni istashlarini so'raydi. Darsda
faol ishtirok etgan o'quvchilar rag'batlantiriladi.
S in fd an tash q ari o ‘qish darslarini rejalashtirish
B oshlan g'ich ta ’lim jarayonida o ‘quvchilar badiiy va ilm iy-
om m abop k itoblam i mustaqil o 'q iy va tanlay oladigan , ularning
m azm u n -m o h iyatin i tushunadigan bo'lishlariga erishish lozim . Bu
jarayonda o'q u v ch ila m in g faqat kitoblarninggina em as, balki gazeta
va jurnallar m utolaasiga ham qiziquvchan faol kitobxon bo'lishlariga
e ’tibor qaratiladi.
Mavjud dasturlarda sinfdan tashqari o'qish davom ida o'quvchilar
egallashi zarur bo'lgan bolalar yozuvchilarining asarlarini tanlay
bilish, mustaqil o'qigan kitoblarini, ulardagi qahram onlam ing xatti-
harakatlarini baholash, asar sujetidagi m uhim o'rinlarni ajrata olish,
sinfdan tashqari o'qish kundaligi yuritish kabi ko'nikm alarni egallash
belgilab berilgan.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Sinfdan tashqari o'qish, o 'z navbatida, qiziqarli va o'ziga jalb 
etadigan faoliyat bo'lib, o'qu v chilam in g bilimi va dunyoqarashini 
kengaytiradi, kundalik hayotga faol m unosabat uyg'otadi. Shuning 
uchun ham bu xildagi darslam ing qurilishi ham xilma-xil bo'ladi.
Sinfdan tashqari o'qish darslarida o'qu v chilar o'qigan kitoblari 
hisobga olinadi, yangi kitoblar tavsiya etiladi. M ustaqil m utolaa qilin­
gan asarlar yuzasidan o'tkaziladigan suhbatlarda asar mavzusi, janri, 
kom pozitsion tuzilishi, sujet qurilishi, qahram o nlar tim soliga oid tahlil 
elem entlari o'qituvchi savollari asosida o 'q uv chilar ongiga singdirila 
boriladi.
Sinfdan tashqari o'qish darslarida ham kirish va yakuniy suhbatlar 
o'tkaziladi. D arslar rejasi butun o 'q u v yili u ch u n oldindan tuzilishi 
lozim.
Sinfdan tashqari o'qishning asosiy vazifasi bolalarni mustaqil 
amaliy faoliyatga o'rgatish, bilimini boyitish va o'qish ko'nikm alarini 
takomillashtirishdir. O'quvchilarga sinfdan tashqari o'qish darslarida 
o'qishlari zarur bo'lgan kitoblar, ular bilan tanishish tartibi yuzasidan 
ko'rsatm alar beriladi. M aktab kutubxonasi bilan birgalikda kitob 
ko'rgazm alari tashkil etiladi. Bu jarayonda kitob muqovasi, tituli, bet- 
larini farqlay olish, asar muallifi, nom larini, rassomlarni tanib-bilib olish, 
rasm asosida asarlam ing nim a haqida ekanini, m azm unini aniqlashga 
erishish m uhim ahamiyatga ega.
O'quvchilarda muayyan mavzularda tavsiya etilgan asarlar ichidan 
kitob tanlash va o'qish ko'nikm alarini shakllantirish, ulam i o'qigan asari 
m azm unini qisqacha so'zlab berishga o'rgatish lozim.
O 'qish mavzusi sinfda o'qiladigan asarlar mavzusi bilan uyg'unli- 
giga, ta ’lim -tarbiya birligiga, mavsumiy, bosqichli va bolalar qiziqishiga 
rioya qilgan holda belgilanadi ham da asarlar tanlanadi.
Sinfdan tashqari o'qish uchun tanlanadigan mavzular, asosan, q u ­
yidagicha rejalashtirilishi m um kin:
1. G ulla-yashna hur O'zbekiston!
2. M ustaqillik — oliy n e’mat.
3. 0 ‘zbekistonning qahram on o'g'lo nlari.
4. Tabiat — bizning uyimiz.
5. Odob — oltindan qim m at.
6. Ona tilim — jo n -u dilim.
7. Bilim ol, hu nar tanla! va boshq.
Boshlang'ich sinflarda STO ' darslarini rejalashtirishda quyidagi- 
larga asoslaniladi:
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

1. M avsum iy tam oyilga va m illiy a n ’analarim iz bilan bog'liq 
bo'lishiga.
2. S T O ' darslarini sinfdan sinfga o 'tg an sari bosqichli izchillik 
tam oyili asosida kengaytirib borishga.
3. Sinfda o'q ish darslarida o'rganiladigan m avzular bilan bog'liq 
bo'lishiga.
4. Bolalar yozuvchilarining tavallud kunlari bilan bog'liq holda 
ularning ijodini o'rganishga.
5. Bolalam ing qiziqishlarini hisobga olishga.
6. Adabiy jarayon bilan ham nafas bo'lishiga.
7. ST O ' uchun beriladigan topshiriqlarning ijodiy xarakterda 
bo'lishiga.
8. O 'quvchilarda m ustaqil o'qish ko'nikm alarining shakllanishiga 
e ’tiborni kuchaytirish va rahbarlik shakllarining xilma-xil bo'lishiga.
4-sinfda (ST O 'ning asosiy bosqichi) STO ' darslarining bir yillik
taxm iniy rejalashtirilishi quyidagicha bo'lishi mumkin: