Iqtisodiyot asoslari

Valyutaning xarid qobiliyati
– turli xil milliy valyutalarning start summasi 
(aytaylik yuzta birligiga) bir xil tovarlar va xizmatlarning sotib olish mumkin 
bo‘lgan miqdordir. 
Valyutalarning xarid qobiliyati ularning har birining milliy iqtisodiyotning 
boshqa mahsulotlariga almashtirish mumkin bo‘lgan tovar (pul tovar) sifatidagi 
qiymatini ko‘rsatadi. 
Valyutalarning xarid quvvati bo‘yicha nisbatiga turli mamlakatlarda 
tovarlarning turlari bo‘yicha farq ham ta’sir qiladi. Bu muammoni hal qilish 
va obyektivroq o‘rtalashtirilgan baholashni topish uchun tovarlarning 
standart «savatcha»si asosida valyutalar paritetini aniqlash usuli ishlab chi-
qilgan edi. 
Valyutalar pariteti
– turli xil milliy pul birliklari xarid qobiliyatining 
har bir mamlakatda tovarlarning bir xil to‘plamini sotib olish uchun zarur 
bo‘lgan pul summalarini solishtirish asosida hisoblab chiqilgan nisbati. 
Bugun valyutalar kurslarini shakllantirishning bosh omili har bir val-
yuta bo‘yicha talab va taklifning nisbatidir. Talab qanchalik katta bo‘lsa, bu 
valyutaning boshqa mamlakatlarning pul birliklariga almashish kursi shun-
cha ko‘p o‘sadi. Va aksincha. 
O‘zbekiston o‘z Milliy valyutasiga ega. Shu munosabat bilan respubli-
ka 
Milliy valyutasi 
– 
so‘mni mustahkamlash bar-qarorlashtirish
masalasini 
hal qilishi lozim. Bu fiskal darajada bo‘lganidek, tashqi sektorda ham yuza-

---

140 
ga keladigan vaziyatga bog‘liqdir. 
So‘m 
– 
O‘zbekiston hududida yagona 
qonuniy to‘lov vositasidir.
So‘mning joriy etilishi bilan respublikada o‘z 
fiskal, pul-kredit, iqtisodiy siyosatni yuritishning real mexanizmi paydo 
bo‘ldi. Respublika uning ichki konvertatsiya qilinishiga, qat’iy valyutaga 
erkin almashtirilishiga erishdi. Respublikada yashovchi har bir odamning 
farovon turmushi Milliy valyuta muomalasi (aylanish)ning barqarorligiga 
bog‘liqdir. Milliy valyutaning barqarorligi, uning ichki konvertlanishi raqo-
batga bardoshli mahsulotning yetarli miqdori, zarur zaxiralar bilan 
ta’minlangan. 
Respublikada