Iqtisodiyot asoslari

 
Nazorat savollari 
1. Hozirgi zamonaviy bozor xo‘jaligiga, bozorga ta’rif bering. 
2. Bozorning klassik modeli xususiyatlarini sanab bering. 
3. Bozor xo‘jaligi tuzilmasining subyekt-obyekt tuzilmasini tushuntirib 
bering. 
4. Bozor tuzilmasini tasniflashini tushuntiring. 
5. Bozor infratuzilmasi nima? 
6. Bozor mexanizmi nima? 
Hukumat 
tomonidan 
qat’iy 
belgilab 
qo‘-
yiladigan chegara- lashni 
hisobga olub-chi qayd 
qilingan narslar 
Tartibga solinuvchi narxlar, bozor 
kon’yunkturasining 
o‘zgarishi. 
(Narxning 
eng 
katta 
chegarasi 
darajasini yoki uning qayd qilingan 
darajasidan chekinishni belgilash) 
Davlat narxlari tizimi ikki elementdan iborat 

---

40 
7. Zamonaviy bozor iqtisodiyotda narxlarning vazifalarini aytib bering. 
8. Narxlarning turlarini sanab bering. 
9. Narxlarning darajasi nima va nima uchun uni hisoblash zarurati 
tug‘iladi? 
10. Davlat 1 tonna ko‘mir uchun 12000 miqdorda maksimal narx bel-
giladi. Ishlab chiqaruvchilarning bunga javobi qanday bo‘ladi? 
11. Davlat bir metr gazlama uchun minimal narx darajasini 600 so‘m 
qilib belgiladi. Talab va taklif nazariyasi doirasida gazlama bozorida vaziyat 
qanaqa bo‘ladi? 
12. Aholining daromadlari 7 marta o‘sadi. Bu ko‘rsatkich talab dinami-
kasini bashorat qilish uchun yetarli bo‘ladimi? 

---

41 
BOZORNING TURLARI VA SHAKLLARI 
Bozorning eng eski shakli – 
an’anaviy bozor
– bu sotuvchilar va 
xaridorlar bitishuvlarni amalga oshiruvchi joydir. Bizning ko‘pchilik shaha-
rlarimizda oldi-sotdi amalga oshiriladigan maydonlar va binolar haligacha 
mavjuddir. 
Biroq hozirgi dunyoda bozor juda ko‘p shakllarga ega. Bozorni xaridor-
lar va sotuvchilarga bitishuvlarni baholarni belgilash va almashinuvni 
o‘tkazish mumkin bo‘lgan tarzda tuzish imkonini beruvchi har qanday tu-
zilma sifatida ta’riflash afzalroqdir. 
Oldingi vaqtlarda ko‘pchilik bozorlar mahalliy bo‘lgan. Odamlar 
asosan o‘zlarini-o‘zlari ta’minlaganlar, boshqalardan esa juda kam narsa so-
tib olganlar. 
Bugungi kunda