Iqtisodiyot asoslari

Bozor xo‘jaligida davlatning vazifalari: 

Bozor iqtisodiyotining samarali ishlashiga yordam beruvchi huquqiy 
asoslarni va ijtimoiy muhitni yaratish, bozor munosabatlari subyektlarining 
o‘zlarini tutishlariga iqtisodiy richaglar (soliqlar, narxlar siyosatida 
maqsadga yo‘naltirilgan cheklash, davlat subsidiyalari, kreditlar, jarimalar, 
bojxona yig‘imlari) yordamida ta’sir qilib bozor xo‘jaligini tartibga solish. 

monopoliyaga qarshi siyosat va raqobatni qo‘llab-quvvatlash; 

---

72 

qayta ishlab chiqarishning samarali umumiy sharoitlarini yaratish 
(ishlab chiqarish, tabiatni muhofaza qilish va ijtimoiy infratizimni rivojlan-
tirish); 

davlat mulkini iqtisodiyotning ushbu sektorida tadbirkorlik faoliyatini 
rivojlantirish yo‘li bilan sotish (realizatsiya qilish); 

bozorning salbiy tomonlarining o‘rnini to‘ldirish; 

qayta ishlab chiqarishni makro darajada iqtisodiy dinamikani tartibga 
solish vositasida, investitsion-tuzilmaviy siyosat, ishlab chiqarishning, 
ishsizlik va inflyatsiya darajasi ustidan moliyaviy va soliq nazorat yo‘li bi-
lan mo‘’tadillashtirish; 

daromadlarni qayta taqsimlash, transfert (mehnat sarflari bilan 
bog‘liq bo‘lmagan) to‘lovlarni amalga oshirish yo‘li bilan adolat tamoyil-
lari, ijtimoiy kafolatlarni ta’minlash; 

kichik va o‘rta biznesni qo‘llab-quvvatlash; 

fiskal siyosatni o‘tkazish – xo‘jalik yurituvchi subyektlar daromadla-
rining bir qismini byudjetni shakllantirish uchun olib qo‘yish. 
XX asrdan boshlab, davlat o‘ziga Iqtisodiy subyekt sifatida xos bo‘lgan 
– davlat mulkini va davlat tadbirkorligini rivojlantirish vazifalarini ham ba-
jara boshladi. 
Iqtisodiyotda davlat sektori tarixiy o‘sishining eng muhim saba-
blari: 

urushlar va milliy mudofaa; 

makrodinamik jarayonlarini infratuzilmaviy ta’minlash; 

aholi sonini o‘sishi; 

urbensiyalash (qishloq aholisining shaharlarga ko‘chishi); 

atrof-muhitni muhofaza qilish muammolari.