36. Yer shari bilan taqqoslash mumkin bo‘lgan sharning ekvatori bo‘ylab uning sirti-
ga tarang holda ip tortilgan. Keyin ip
L ga cho‘zilgan va ekvator bilan qo‘sh
o‘qli aylana bo‘ylab shar ustiga tortilgan:
a ) radiusni 2 metrga oshirish uchun ipni
qanchaga uzaytirish zarur?
b ) ipning
L ga cho‘zilgan ixtiyoriy nuqtasi markaz-
dan radial yo‘nalishga
h masofaga ko‘chiriladi; bu nuqtaning
R radiusli sfera sir-
tidan uzoqlashgan eng katta
h masofasi nimaga teng bo‘ladi?
Javob :
a ) 12,6 m;
b )
h =
3
/
2
2
3
2
R L R .
37. Ko‘ndalang kesimi to‘g‘ri to‘rtburchakli sterjenning egilishi bo‘yicha Yung mod-
ulini topish uchun quyidagi formuladan foydalaniladi:
bs d P l E 3
3
4
1
, bu yerda
l –
sterjenning uzunligi;
b va
d – ko‘ndalang kesim asosi va balandligi;
s – egilish
balandligi;
P – yuk. Agar
b va
d ning qiymatlari 1% gacha,
P ning qiymati 0,1%
gacha aniqlik bilan berilgan bo‘lsa,
E ning xatoligi 5,5% dan oshmasligi uchun
l va
s ni qanday aniqlik bilan o‘lchash lozim bo‘ladi?
Javob :
l = 0,2%;
s =0,7%.
38. π ni hisoblashda Arximed foydalangan aylanaga ichki chizilgan muntazam 96
burchak perimetrining uzunligi
r = 1 da ushbu
3
2
2
2
2
96
p formula bilan ifodalangan. Agar ushbu formuladan foydalanib, π ni 0,001 gacha
47
aniqlik bilan hisoblash talab qilinsa, u holda ildiz ostidagi miqdorlarni qanday
aniqlik bilan hisoblash lozim bo‘ladi?
