Kitab Elxan muellim indd

Ermənistanın Azərbaycana qarşı silahlı təcavüzü və işğalın ağır nəticələri
74
www.elkhan-suleymanov.az
pozulması deməkdir. 
Qeyd etmək lazımdır ki, Qazax rayonunun Aşağı Əkipara, 
Yuxarı  Əskipara,  Quşçu  Ayrım,  Barxudarlı  və  digər  yaşayış 
məntəqələrinin dağıdılması və işğal olunması nəticəsində Ağs-
tafa çayı üzərində sərhəddə yaradılmış və Azərbaycanın qərb 
rayonları  üçün  təsərrüfat  əhəmiyyəti  daşıyan  su  anbarına  da 
təhlükə  yaranmışdır.  Belə  ki,  su  tutumu  120  milyon  m
3
 olan 
Ağstafa su anbarından başlayan və uzunluğu 72,3 km olan su-
varma kanalı Qazax, Ağstafa, Tovuz və Şəmkir inzibati rayon-
larının dağətəyi təsərrüfatlarını və yaşayış məntəqələrini su ilə 
təmin edir. 
Azərbaycanın  ən  zəngin  faydalı  qazıntı  yataqları  da 
Ermənistan tərəfindən işğal edilmiş ərazilərdə qalmışdır. Belə 
ki, bu ərazilərdə 155 növ faydalı qazıntı yataqları, o cümlədən 
5 qızıl, 6 civə, 2 mis, 1 qurğuşun və sink, 19 üzlük daşı, 10 mi-
şar daşı, 4 sement xammalı, 13 müxtəlif növ tikinti  daşları, 1 
soda istehsalı üçün xammal, 21 pemza və vulkan külü, 10 gil, 
9 qum-çınqıl, 5 tikinti qumu, 9 gips, anhidrid və gəc, 1 perlit, 1 
obsidian, 3 vermikulit, 14 əlvan və bəzək daşları (əqiq, yəşəm, 
oniks, cad, pefritoid və s.), 11 şirin yeraltı su və 10 mineral su 
yatağı  yerləşir  ki,  bütün  bunlar  da Azərbaycanın  iqtisadi  po-
tensialında mühüm əhəmiyyət kəsb edirdi. Qeyd edilən faydalı 
qazıntılar  Qızılbulaq,  Mehmana,  Dəmirli,  Canyataq-gülyataq, 
Ağdərə,  Şorbulaq,  Şuşa,  Şirlan,  Turşsu,  Xocalı,  Zərinbax, Ağ-
çay,  Xankəndi,  Ediş,  Xocavənd,  Söyüdlü,  Ağduzdağ,  Tutxun, 
Ağyataq, Levçay, Kilsəli, Keşdək, Keçəldağ, Çəlli, Yuxarı istisu, 
Aşağı istisu, Mozçay, Qoturlu, Çilkəz, Narzanlı, Əhmədli, Ho-
çaz, Laçın, Novruzlu, Yuxarı Əkərəçay, Quşçu, Minkənd, Hacı-
lı, Xanlıq, Qubadlı, Vejnəli, Bartaz, Oxçuçay, Zəngilan, Şərifan, 
Tuluz, Qaracalı, Soltanlı, Çaxmaxçay, Göyərçin-Veysəlli, Minba-
şılı, Ağtəpə, Cəfərabad, Şahverdilər, Çaxmaxqaya, Dövlətyarlı, 
Diləgərdi,  Kürdmahmudlu,  Quruçay,  Şahbulaq,  Gülablı,  Ço-
bandağ,  Boyəhmədli,  Şahbulaq, Ağdam,  Qarqarçay,  Xaçınçay 
və digər yataqlarda aşkar edilmişlər. Bu yataqlarda sənaye eh-
tiyatları təsdiq edilmiş 132,6 ton qızıl, 37,3 min ton qurğuşun, 

---