Редаксийа щейяти

 
 
176 
nuniyyəti birbaşa dərsin effektivliyi ilə bağlıdır. Bunun üçün tələbələrin təhsil prosesindən nə-
lər gözlədiklərini bilmək və məmnuniyyəti təmin etmək vacibdir. Müəllimlərin sinifdəki dav-
ranış  və  rəftarını  qiymətləndirməkdə  müxtəlif  xüsusiyyətlər  nəzərə  alınır.  Bu  xüsusiyyətlər 
müəllimlərin  dərsə  yaxşı  hazırlanmasını,  dərsi  təsirli  bir  şəkildə  keçməsini,  qarşılıqlı  təsirə 
əsaslanan  təlim  üsullarından  istfadə  etməsini  və  tələbənin  öyrənməyə  motivasiyasını  əhatə 
edən "etibarlılıq"la, tələbələrin suallarını cavablandırmaqda könüllülüyü və səmimi davranış-
larını "impatiya" ilə və dərsə gətirdiyi yenilik və yaradıcılıq davranışlarını əhatə edən "məna-
lılıq" kimi məfhumlarla ölçülür. Eyni zamanda tyutorluq, akademik xidmətin mühüm bir his-
səsi  kimi  qəbul  edilir və  tələbələrin şəxsi,  akademik və  peşə  məqsədlərini  ortaya  çıxaran bir 
prosesdir.  Mütəxəssis  tyutorlar  təkcə  dərs  seçimində  yox,  tələbələri  yönləndirə  biləcək  yeni 
hallardan da xəbərdar olmalarını təmin edən şəxslər kimi akademik prosesdə mühüm rol oy-
nayırlar. Tyutorluq xidmətlərinin keyfiyyətli olması, tələbənin akademik nailiyyəti və univer-
sitetdəki peşə təcrübəsi mühüm təsirə malikdir. Tələbələrə təqdim olunan tyutorluq xidmətləri 
ilə  bağlı  fikirləri  və  bu  xidmətlərdən  duyduqları  məmnunluq  ilə  bağlı  araşdırmalar  tələbə 
məmnuniyyət sorğuları ilə əldə edilir. Bu sorğular tələbələrin hansı məsələlərə əhəmiyyət ver-
dikləri  və  məmnunluq  səviyyələrini  üzə  çıxarır.  Bu  məsələlərin  nələr  olduğunun  müəyyən 
edilməsində tələbələrin istəkləri və məmnuniyyət səviyyələrinin aşağı və ya yüksək olması rol 
oynayır. Əldə edilən nəticələr istək-məmnuniyyət fərqi kimi qiymətləndirilir. İstək və məm-
nuniyyət arasındakı fərqin az olması ali məktəbin, tələbələrin istəklərini ödəmək vəziyyətinin 
yaxşı olduğunu, fərqin çox olması isə vəziyyətin yaxşı olmadığını göstərir. Bu vəziyyət qarşı-
sında məsul orqanların dərhal müdaxilə etməsi və lazımi tədbirlər görməsi lazımdır. İstək və 
məmnunluq səviyyəsinin yüksək olduğu hallar isə ali məktəbin tyutorluq xidmətlərində güclü 
olduğu  şəklində  şərh  olunur.  İstəyin  aşağı,  məmnuniyyətin  yüksək  olduğu  hallarda  isə  ali 
məktəblərin  tələbələrin  istəklərini  aşan  bir  tyutorluq  xidməti  təklif  etdiyini  göstərir.  Bu  isə 
çox rast gəlinən bir vəziyyət deyil. İstək və məmnuniyyətin hər ikisinin də aşağı olduğu hallar 
isə ali məktəbə tələbələrinin az dəyər verdiklərini göstərir. 
Tələbə  məmnuniyyət  sorğuları  ilə  aparılan  qiymətləndirmələr  səmərəli  təhsil  verilib-
verilmədiyini dəyərləndirmək üçün yeganə mənbə olmasa da, xidmətlərin keyfiyyətini göstə-
rən  digər  bir  çox  mənbədən  daha  etibarlıdır.  Çünki  tələbələr  verilən  xidmətləridən  birbaşa 
yararlanırlar və ən real  qiymətləndirməni də onlar aparacaqlar. Bu səbəblə verilən tyutorluq 
xidmətlərinin effektivliyi və  səmərəliliyini müəyyən etmək istəyən  ali məktəblər bu cür təd-
qiqatlar  ilə  istədikləri  nəticə  ala  bilərlər.  Son  illərdə  aparılan  islahatlarla  təhsildə  keyfiyyəti 
yüksəltməyə  çalışan  Azərbaycan  ali  məktəblərinin  təhsil  prosesində  tyutorluq  xidmətlərinin 
keyfiyyətini artırmağa yönəlmiş təkmilləşdirmə işlərinə dəstək olacağı güman edilir.