Редаксийа щейяти
Yüklə 2,79 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Açar sözlər
|
Редаксийайа дахил олуб: 21.04.2015
Бакы Гызлар Университети Elmi əsərlər 2015/2 189 Görkəmli Azərbaycan maarifçisi Həsən bəy Zərdabinin həyatı Rəna Qurbanova фялсяфя програмы цзря докторант, ARTPİ Ряйчиляр: пед.ц.е.д., проф. Ф.А.Рцстямов пед.ц.ф.д., дос.Й.Т.Рзайева Açar sözlər: Həsən bəy Zərdabi, maarif, milli məktəb, qəza məktəbi, qızlar məktəbi Ключевые слова: Гасан бек Зардаби, oбразование, национальная школа, уездная школа, школа для девочек Key words: Hasan bey Zardabi, education, national school, district school, girls' school Həsən bəy Zərdabi Azərbaycan xalqının mədəniyyət, maarifçilik, ictimai və pedaqoji fikir tarixində müstəsna dərəcədə əhəmiyyətli rol oynamış fikir və qələm sahiblərindən biridir. Həqiqətən də, o, xalqımızın mədəniyyət tarixində “fəxri yer tutur” və “40 ildən artıq bir dövr ərzində Azərbaycan xalqının səadəti və tərəqqisi uğrunda yorulmaq bilmədən əzmlə mübarizə aparmışdır. Öz həyatının mənasını xalqın səadəti uğrunda mübarizədə görən Zərdabi zəngin və çoxcəhətli həyat yolu keçmişdir” (4). Həsəb bəy Rəhim bəy oğlu Zərdabi o zamanki Şamaxı qubernasiyasının Göyçay qəza- sının Zərdab kəndində dünyaya göz açmışdır. Həsən bəy ilk təhsilini Zərdab kəndindəki məscid məktəbində - mollaxanada almışdır. 1852-ci ildə atası kiçik Həsəni mollaxananadan çıxarır. O zaman quberniya mərkəzi olan Şamaxı şəhərinə gətirərək burada fəaliyyət göstərən qəza məktəbinə qoyur. Arxiv sənədləri də Zərdabinin 1852-1853-cü tədris ilində artıq Şamaxıdakı şəhər məktəbində oxuduğunu təsdiq edir (1). Arxiv sənədləri göstərir ki, 1852- 1853-cü tədris ilində dörd sinifli ali Şamaxı məktəbi nəzdində yenicə təşkil olunmuş pan- sionun I sinfini bitirən Həsən bəy 1854-ildə pansionun II sinfinə qəbul edilmişdir. O, məktəbdə istedadlı, intizamlı, yaxşı oxuyan bir şagird kimi fərqlənmiş və diqqəti cəlb et- mişdir. Şagirdlərn qiymət vərəqlərindəki göstəricilərdən məlum olur ki, bu qabiliyyətli şagird bir-iki fəndən bəzi rüblərdə “dörd” alsa da, əsasən, “əla” qiymətlərlə oxumuşdur. Qafqaz Təhsil Dairəsinin müdiri baron A.P.Nikolayın Şamaxı məktəbində buraxılış imtahanlarında şəxsən iştirakı Zərdabinin həyatında mühüm dəyişikliyə səbəb olur. Buraxılış imtahanlarında gənc Zərdabi özünün savadı, biliyi, istedadı ilə baron Nikolayın diqqətini cəlb edir və heyrətə salır. O, bu istedadlı məzunu xəzinə hesabına təhsilini davam etdirməkdən ötrü 1-ci Tiflis gimnaziyasına göndərməyi məsləhət bilir. Böyük qardaşları əvvəlcə “onun Tiflisə getməsinə razı olmamışlarsa da, az sonra atalarının dayısı, o zaman Tiflisdə yaşayan general Fərəc bəy Ağayev bundan xəbər tutmuş və onun təkidi ilə qardaşları Həsən bəyin Tiflis gimnaziyasına oxumağa getməsinə razı olmuşlar” (4). 1858-ci ilin yayında H.Zərdabi Şamaxı qəza məktəbini müvəffəqiyyətlə bitirir. Az sonra Tiflisə gedərək uğurla imtahan verərək Tiflis qəza gimnaziyasının 5-ci sinfinə daxil olur. Bununla da onun ömrünün üç illik Tiflis dövrü başlayır. 1858-1861-ci illərdə o, Tiflis qəza gimnaziyasında təhsil alır. 1861-ci ilin iyun ayında Zərdabi Tiflis gimnaziyasını əla qiymətlərlə bitirir. 1861-ci ilin avqustunda, yəni Tiflis gimnaziyasını bitirdikdən 1-2 ay sonra |