Yard. Doç. Dr. Mehdi Genceli Marmara Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü

her türlü fedakârlığı göğüsleyen petrol zengini meş-

hur Hacı Zeynelâbidin Tağıyev, Bakü’de faaliyette olan 

Kaspi matbaasını ve aynı adla yayınlanan gazeteyi 

1898’de satın alır ve gazetenin yönetimini Toçubaşov 

ile Ahmed Bey Ağaoğlu’na devreder. Topçubaşov’un 

Petersburg’dan talebelik arkadaşı, daha sonra 

Türkçülük harekâtı ile İttihad ve Terakki’nin “kapak fotoğ-

rafı” olacak Ali Bey Hüseyinzade de Kaspi gazetesine da-

vet edilir. Azerbaycan’ın fikrî, siyasî ve sosyal hayatın-

da silinmez izler bırakacak bu “üç silahşör'ün gür seda-

sı, bilahare Kafkasya dağlarını aşıp Marmara sahiline 

ulaşacak, Karadeniz’in kalbine dokunup çırpınmasına 

sebep olacaktır. 

Topçubaşov, Bakü’de yoğun bir faaliyet içerisindedir. 

Maarifle ilgili her konuda Topçubaşov’un katkısını görmek 

mümkündür. İki gazete yayıncısıdır, gazetelerde belli ara-

lıklarla yazılar yazmaktadır, Bakü Şehir duma’sı üyesidir, 

hatta bir süre başkanıdır, 1901’de Tağıyev tarafından açılan