Yard. Doç. Dr. Mehdi Genceli Marmara Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü

---

14

www.irs-az.com

alİmerdan Bey 

topÇuBaşov – 150

Yard. Doç. Dr. Mehdi Genceli

Marmara Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, 

Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü

A

limerdan Bey Topçubaşov (Topçubaşı), 1863 

yılında çarlık rusya’sına bağlı Güney kafkasya 

vilâyetinin merkezi konumunda olan ve aynı 

zamanda kafkasya Türklerinin yoğun olarak yaşadığı Tiflis’te 

dünyaya gelir. Temel eğitimini Tiflis’te tamamladıktan son-

ra Petersburg Üniversitesi hukuk Fakültesi’ne başlar. 1888 

yılında bölümden iyi derece ile mezun olur. Üniversite yö-

netimi, bölümü birinci olarak bitiren Alimerdan Beyi akade-

mik kariyer yapmak üzere üniversitede tutmak ister. Fakat 

bu genç Müslüman hukukçunun önünde önemli bir engel 

bulunmaktadır. 1886’da kabul edilen bir yasayla hıristiyan 

olmayanların üniversitede akademik mevkilerde bulunma-

sı yasaklanmıştır. Alimerdan Bey’e dinini değiştirmesi öne-

rilir; fakat o bu teklifi kabul etmez ve Tiflis’e döner, çeşitli 

görevlerde bulunur, kısa sürede başarılı bir avukat olarak 

tanınır. Burada, ilk Azerbaycan gazetesi olan ekinci’nin sa-

hibi, önemli fikir adamı hasan Bey Zerdabi’nin büyük kızı 

Peri hanım’la 31 Aralık 1893’te evlenir. Topçubaşov, 1894’te 

ailesiyle birlikte, zamanla prestij kaybına uğrayan Tiflis’ten, 

petrol endüstrisi sayesinde yıldızı giderek parlayan diğer 

bir merkeze, Bakü’ye, taşınır. Bakü, Müslüman entelektüel-

lerin boy gösterdiği bir şehirdir artık. kader, ağlarını çoğu 

Petersburg’da tahsil almış bu vatanperver aydınlardan 

yana örer ve “bonkör” bir sermayedarı onların hizmetine 

âmâde kılar... Kafkasya Müslümanlarının intibahı için