Microsoft Word monoqrafiya docx

 
Nizami divanı 
Nizami divanı  qəsidə, qəzəl, qitə  və rübailərdən ibarət olmuşdur ki, onların bir 
hissəsi itmiş,  əlimizə  gəlib çatmamışdır. Digər tərəfdən başqa «Nizami» təxəllüslü 
şairlərin yazdıqları ilə qarışdırılmışdır. Bunlardan Nizami Təbrizi, Nizami Əstərabadi və 
Səfəvi dövrü Nizamiləridir ki, müəyyən dövrlərdə yaşamışlar. Nizami şeirlərinin bəzi 
nüsxələri Mançestr, Oksford, Kəlküttə və Rampurda mövcuddur. Bu barədə V.Dəstgerdi 
məlumat vermişdir.  S.Nəfisi də 1928-ci ildə buna işarə etmişdir. Məhəmməd Əvfi Sahib 
isə 625-ci ildə yəni Nizaminin vəfatından azca sonra onun divanından söz açmış və bəzi 
nümunələri göstərmişdir.  
Səbəbsiz deyil ki, Nizami hələ sağlığında «həkim» adına layiq görülmüş, «şeyx» 
mərtəbəsinə  qədər yüksəlmişdir. Səbəb odur ki, o bütün elmlərə vaqif olmuşdur. 
Xüsusilə o dövr üçün qapalı sayılan astronomiya elmində çox yeniliklər etmiş, onun 
dəqiq açıqlamasını göstərə bilmişdir.  Əlavə olaraq türk, kürd, ərəb, fars və yunan 
dillərini yaxşı bildiyi üçün «İskəndərnamə» kimi bir əsəri yazıb meydana gətirmişdir.  
Nizami özündən sonra əbədi və ədəbi bir məktəb qoyub getmişdir. Ondan nə qədər 
bəhrələnsək də bitən-tükənən deyil. Bunu Nizamidən sonra gələn şairlər etiraf etmiş və 
ondan faydalandıqlarını vurğulamışlar. Təsvir Nizamidə o qədər güclü olmuş ki, onu 
indi də təsəvvür etmək mümkün deyil. Nizami dilindəki sinonim, omonim və antonimlər 
o qədər ustalıqla verilmiş ki, insan istər-istəməz heyran olub mat qalır.  
Bir sözlə Nizami, allah-təalanın bəşəriyyətə  bəxş etdiyi çox nadir insanlardan 
biridir ki, heç bənzəri yoxdur. Həqiqətən də onu oxuyub araşdırdıqca özün də heyran 
olub düşünürsən ki, bu qədər fitri istedad sahibi olmaq üçün gərək allahın nəzəri daima 
üzərində ola.