Aparan yol kimi

İqtisadi fəaliyyətin idarə edilməsi aşağıdakıları nəzərdə tutur:
*- 
İqtisadi məqsədəmüvafıqlik sahələrinin təhlili:
•  Gəlirli fəaliyyətin növünün müəyyənləşdirilməsi
•  Satış bagannın  mövcudluğu
•  Resursların  kəmiyyət  və  keyfiyyəti  (təlimləndirilmiş  işçilər, 
materiallar, nəqliyyat,  istehsal resursları, vaxt əmək)
•  Başlanğıc və əməliyyat xərcləri
•  Vasitə mənbələri
•  Daxili və xarici risklər
•  Fəaliyyətin gəlir qiyməti
>• 
Gəlirin təhlili yolları:
•  Satış qiymətinin müəyyənləşdirilməsi
•  Satışdan hazır gəlirin  qiymətləndirilməsi
•  Pulun hərəkət qrafıkinin  tərtibi
•  Böhranı nəzərə almaqla, müəssisənin gəlirinin hesablanması
> 
Fəaliyyətin  məzmununun 
vaxtı,  müddəti  və  məsul  şəxsləri 
göstərməklə,  iş  planının 
tərtibini  nəzərdə  tutan 
fəaliyyətin 
planlaşdırılması
153

---

Fuad.M jmm.ado.v
Kulturologiva cffekllvli haya! 
у д
 
faalivvata aparan yol
>• 
Təcarət  edən  şəxslərin  yüksək  etikası,  mütəhərrik  planı, 
cəlbedici  reklamı,  optimal  qiyməti,  malın  satış  yerinin 
düzgün 
seçilməsi,  malın  keyfiyyətinin 
təmin  edilməsi  daxil  olmaqla, 
marketinq qaydalanna  riayət edilməsi
>- 
Qənaətin formalaşdırılması zəruriliyi:
•  Kollektivin  tələblərinin ödənilməsi
•  İstehsalın  genişləndirilməsi  üçün 
investisiya  kapitalının 
formalaşdın İması
•  Maliyyə qarşılıqlıasılılığı və intizam
•  Kollektivin 
davamlılığı,  mobilliyi 
və  müstəqilliliyinin 
artınlması
•  Sığorta fondunun formalaşdınlması
•  Qarşılıqlı yardım kassasının təşkili
•  Öz kreditlərinin verilməsi
> 
Gizli  təhlükə  və  risklərin 
əsaslı  təhlilini  nəzərdə  tutan 
kreditlərlə iş
YOXSULLUĞUN ARADAN QALDIRILMSI ÜZRƏ 
KULTUROLOJİ  SEMİNAR VƏ TRENİNQLƏR
NÜMUNƏVİ MÖVZU
Təlim  QHT,  bələdiyyə  və  region  icma  rəhbərlərinin  aşağıdakı 
mövzular  üzrə  ilkin  təlim  seminarları  və  idarəetmə  treninqlərinin 
təşkilini nəzərdə tutur
Ф  İdarəetmə və liderlik mədəniyyəti 
■& İqtisadi fəaliyyətin idarə edilməsi 
Ф  Kollektivin təşkili
Ф  Məişət təsərrüfatı və  məhsuldar texnologiyalann inkişafı 
&  Marketinq maliyyə menecmenti və kreditləşdirmə 
Ф  Nəzarətin  apanlması və hesabatın hazırlanması 
Ф  Fandrayzinq
Ф  Monitorinq və nəticələrin  qiymətləndirilməsi 
Ф  Etik mədəniyyət 
t,  Hüquqi mədəniyyət
154
Fuad  Mammadov
Kulturologiva effcktivli havat 
уд
 foalivvata aparan  vol
Ф  Ünsiyyət və kommunikasiya, danışıqaparma mədəniyyəti 
  Sülh mədəniyyəti 
*   Gender mədəniyyəti 
ф  Həkimdənəwəl tibbi yardımın əsaslan
Əhalinin  sosial fəallığının  artırılması üçün  nəzərdə tutulmuş 
kulturoloji seminar /treninqin 
PLANI
x-  Seminara 
olan 
ehtiyacın 
və 
onun 
məqsədinin 
müəyyənləşdirilməsi (seminar/treninq nəyə lazımdır)
*-  Seminar/treninqin mövzusunun müəyyənləşdirilməsi 
x-  İştirakçılann  müəyyənləşdirilməsi  (seminar/treninq  kim  üçün 
nəzərdə tutulub)
x-  Müzakirə suallannın  müəyyənləşdirilməsi 
x-  Təlim üsulu, metodika və metodologiyanın seçilməsi 
>-  İş planının tərtibi
*-  Zəruri  sxem,  şəkil,  kitab,  plakat,  foto-video  materialın 
müəyyənləşdirilməsi
*-  Zəruri  resursların  müəyyənləşdirilməsi  -   maliyyə,  istehlak 
materialları,  qida,  yerləşmə  binası,nəqliyyat,  iştirakçıların 
yerləşdirilməsi, protokollaşdırma, hesabatın tərtibi 
x-  Yer və vaxtın  müəyyənləşdirilməsi (harada və nə vaxt)
*-  Proqram-dəvətnamənin tərtibi və paylanması 
*-  Press-reliz və daycestlərin  hazırlanıb paylanması 
>- 
İştirakçılarla 
sosioloji 
sorğunun 
keçirilməsi, 
anketlərin 
işlənməsi
>-  Praktik  tövsiyələrin  işlənməsi  və  onlann  maraqlı  təşkilatlara 
paylanması
x-  Sertifikatların hazırlanması və təqdim edilməsi
PROSESİN TƏŞKİLATÇILARININ VƏZİFƏLƏRİ
•  İcma,  ev  təsərrüfatı  və  region  qadınlarının  problem,  ehtiyac, 
şərait  və  imkanlarının  aşkar  edilməsinə  yardım  edən  marketinq
155

---

Fuad  Məmmədov
Külturologiva effektivli bayat va faalivvata 
a paran 
vol
tədqiqatlan  və  sosioloji  sorğuların,  eləcə  də  icmalarla  görüşlərin 
keçirilməsi.
•  Psixoloji  və  mədəni  səviyyələri  uyğun  olan  yoxsullar,  icma 
nümayəndələri  və  qadın  qruplarının  içərisindən  sabit  (8-15  nəfər) 
kiçik qarşılıqlı yardım qruplarının təşkili.
•  Qruplara  gəlirli  fəaliyyət,  qənaət  mədəniyyəti  və  sabit  kiçik 
biznes 
təşkilatı  üçün 
mikrokreditdən 
istifadə  metodlarının 
öyrədilməsi 
(balıq  yox,  balıqtutan”  prinsipi  əsasında).  İcmanın 
yerli  kredit və  qənaət  qrupu  bazasında  xərclərin  idarə  edilməsi  və 
koordinasiyası, hesabatların tərtibi.
•  Qadınların  hərtərəfli  inkişafı  və  iqtisadi  müstəqilliyə  nail 
olmaları  üçün  onların  sahibkarlığa  qoşulması  və  təlim  yolu  ilə 
regionda  gender  mədəniyyəti 
və  gender  hüquq  bərabərliyinin 
formalaşdınlmasına  yardım.  Qadınların  iqtisadi  fəaliyyətə  cəlb 
edilməsi üzrə metodologiyanın işlənməsi.
•  Regionların  təbii  coğrafi  və  iqtisadi  xüsusiyyətlərinə  uyğun 
gəlirli  fəaliyyət  növlərinin 
müəyyənləşdirilməsində 
icma  və 
qarşılıqlı  yardım  qruplarına  kömək  .  Müstəqil  fəaliyyət,  rəhbərlik, 
təşkil  və  planlaşdırma,  resurs  və  bacarıqlardan  daha  yazşı  istifadə, 
düzgün  qərar  qəbulu  üçün  onların  real  potensial,  qabiliyyət  və 
bacarıqlarının  ortaya çıxarılmasına yardım etmək.
•  İdarəetmə  və  təşkilat  mədəniyyəti  qrupu 
üzvləri  arasında 
məsuliyyət,  istehlak,  peşəkarlıq  vərdişləri  və  həyat  keyfiyyətinin 
yüksəldilməsi yolunda  problemlərin həlli metodlarının  inkişafi.
•  Yerli  hökumət  və  beynəlxalq  təşkilatların  müəyyən  etdiyi 
standartlara  uyğun  bacarıq  və  vərdişlərin  inkişaf etdirilməsi  üçün, 
QHT, bələdiyyə və vətəndaş cəmiyyətinin  digər strukturlarına icma, 
qarşılıqlı  yardım  qrupları  ilə  iş  metodları 
və  onlann  işinin 
koordinasiyasının 
demokratik 
idarəetmə 
mədəniyyətinin 
öyrədilməsi.
•  Yerli  hakimiyyət  orqanları,  kiçik  biznes,  bələdiyyə,  QHT  və 
regionun  digər  vətəndaş  cəmiyyəti  strukturu  nümayəndələrinin 
yoxsulluğun azaldırlması və iqtisadi inkişafi, eləcə də birgə fəaliyyət 
metodlarının  konsepsiyası,  proqram,  metodologiya  və  beynəlxalq 
tələbləri üzrə  məsləhətləşmələrin keçirilməsi.
156
Fuad  Mammadov
Kulturologiva effektjyli haval va faalivvata aparan  vol
•  Əhalinin  ərzaq  və  iqtisadi  məhsul 
və  xidmətlərdən  geniş 
istifadəni təmin edən servisin təşkili.
•  Regionun  qarşılıqlı  yardım  qruplan,  icma  başçıları,  hökumət 
və qeyri hökumət xidmətləri  arasında davamlı  əlaqənin  yaradılması 
və  onlann  fəaliyyətinin  koordinasiyasına  yardım.  Yerli  hakimiyyət 
orqanlan 
ilə 
layihə 
əməkdaşlannın 
fəaliyyət 
planlannın 
uyğunlaşdınlması.
•  Təcrübə  mübadiləsi  məqsədi  ilə  yoxsulluğun 
aradan 
qaldmlması  üzrə  digər  layihələrdə  iştirak,  təcrübə  mübadiləsi  üzrə 
aylıq  təhlil  görüşləri,  diskussiya  və  seminar,  ixtisasartırma 
kurslannın təşkili və keçirilməsi.
•  İnformasiya bülleteninin hazırlığı və buraxılması.
•  Regionlarda  qruplararası assosiasiyanın təşkili.
•  Yerli  sahibkarlığın  təşkili  üzrə  müsbət  təcrübənin  digər 
regionlarda yayılması.
TƏŞKİLAT KOMANDASINA TƏLƏBLƏR
•  Müstəqil  olaraq  gəlirli,  sabit  maliyyə  fəaliyyəti  ilə  məşğul 
olaraq,  öz  işini  qiymətləndirib 
monitorinqini  keçirmək  üçün 
rayonda  qarşılıqlı  yardım  qruplan 
və  qruplararası  assosiasiyalan 
təşkil etmək bacanğı.
•  Əhali  üçün 
treninq  və  seminarlann 
planlaşdınlması  və 
keçirilməsi  bacanğı.
•  Kənd  əhalisi,  təşkilatlan  və  icmalarla 
iş  təcrübəsi  və 
idarəetmə təcrübəsi.
•  Regionun dil, mədəniyyət və ənənələrinə bələdlik.
•  Rayonlann  və  məişət  təsərrüfatlannm  müayinəsini  keçirib, 
yerlərdə  problemin  həll  etmək,  inkişaf  və  xidmət  üzrə  digər 
müəssisələrlə  əməkdaşlıq etmək bacanğı.
•  Yerli  rəhbərlik  və  ictimaiyyətlə  etibarlı  münasibətlər  qurmaq 
bacanğı
•  Zəruri  müstəqillik  əldə  edilməsi  üçün  əhalidə  peşəkar bilik  və 
bacanqlar, liderlik keyfiyyətləri inkişaf etdirmək bacanğı.
157

---

Fuad  Mammadov
Kulfurologiya effektivli hayat va faalivvata aparan  vo)