Bakıya gəlib və buradakı mütərəqqi təhsil sistemi olan məktəblərdən birində oxumağa davam edib.
Bakıda və Qubada xalqın maariflənməsi yolunda böyük işlər görüb. Qız məktəblərinin açılmasma,
Səkinə Mirzə Heybət qızı Axundzadə teatr həvəskarları ilə yaradıcılıq əlaqələri saxlayıb.
"Elmin bəhrəsi" pyesini və "Gəlin və qaynana" komediyasını yazıb. Milli folklorumuzun hadisə-
süjeti əsasında "Əbülfəz və Rəna" hekayəsini qələmə alıb. Onun əsasında isə eyniadlı opera
librettosu işləyib.
Yazıçı-maarifpərvər Səkinə xanım görkəmli osmanlı ədibi Namiq Kamalın "Zavallı cocuq"
pyesini "Bəxtsiz bala" adı ilə dilimizə təbdil edib. Süjeti Azərbaycanın həyat şəraitinə, mənəvi-
psixoloji xüsusiyyətlərinə uyğunlaşdırılmış bu əsər teatr truppalarının tez-tez müraciət etdikləri
pyeslərdən olub.
Səkinə xanım Axundzadə məşhur fransız bəstəkarı Leo Delibin "Lakme" operası əsasında
dram əsəri yazıb. Bu əsər "Nicat" truppasında, 1920-ci illərin əvvəllərində Milli Dram Teatrında
müxtəlif səhnə quruluşunda tamaşaya qoyulub.
* * *
İyirminci əsrin ilk iki on ilində Bakıda "Müsəlman artistləri şirkəti", "Nicat", "Həmiyyət",
"Səfa" mədəni-maarif cəmiyyətlərinin teatr dəstələri, Tiflisdə "Müsəlman artistləri", "İttihad",
"İbrət" cəmiyyətlərinin truppaları, Aşqabadda "5 nömrəli teatr dəstəsi", İrəvanda "Müsəlman dram
cəmiyyəti", Təbrizdə "Azərbaycan artistləri dəstəsi", "Cəmiyyəti-islahi-tərəqqi-maarifi-Azərbaycan"
adlanan səhnə həvəskarları truppaları fəaliyyət göstərmişlər. Onlar, əsasən, yerli müəlliflərin kiçik
həcmli dram əsərlərini, həm də təbdil və iqtibas etdikləri pyesləri tamaşaya hazırlamışlar.
Teatr dəstələrinin repertuarlarında daha tez-tez yer tutan və tamaşaçıların maraq göstərdikləri
pyeslər çox olub. Bunlardan Mirzə Məmməd Axundzadənin "Səfahətin sonu", "Analıq", "Ana
kitabı", "Məhəbbətin nəticələri", Məmmədsadıq Axundovun "Ata-babanın günahı", İsa bəy
Aşurbəylinin "Cəhənnəm", "Azərbay və Can", "Novruz bayramı", Mirzəbala Məmmədzadənin
"Bakı uğrunda müharibə", "Qadın məişəti", Ceyhun bəy Hacıbəylinin "Qış gecələri", Rza Zaki
Lətifbəyovun "Nigar və Neman", "Köhnə Türkiyə", "Məhkəmeyi-kübra", "Bədbəxt gəlin",
"Əbdülhəmidin xəli", Abbas Səhhətin "Cəhalət səmərəsi, yaxud bir yetimin xoşbəxtliyi", Həmid bəy
Məlikovun "Bədbəxt milyonçu", Məmmədəli Nasirin "Rüşvətxor qazı", "Zorən izdivac",
"Millətpərəstlik", "Şərabxorluq", İsmayıl Həqqinin "Damullalıq qolaymı?", Sabit Manafzadənin
"Şərq", "Münafiqlər", "Talan-talan", "Divan", İsmayıl Rüstəmbəyovun "Dövləti-bisəmər", Rza
Quluzadə Şərqinin "Quqquluqu", "Vəhşi", "Cinayət", "Mirzə Rza kirmani", "Pul, yoxsa Allah",
"Dəlilər yurdu", Əli Razi Şəmçizadənin "Dirilər", "İslam qiraətxanası", İsgəndər bəy Məlikovun
"Yaxşılığa yamanlıq", Mehdi bəy Hacınskinin "Ac bəy", "Yezid ibn Müaviyyə", Sultan Muradovun
"Kəblə Qubad", Cəfər Bünyadzadənin "Ovçular məişəti", "Xan-xan", "Ürək tikmək, yaxud qurban
bayramı", Yusif Talıbzadənin "Xalid ibn Valid", Kərim bəy Şərifovun "Məmmədəli şah, yaxud
Səttarxan", "Kəbin", Cəmo bəy Cəbrayılbəylinin "Molla Cəbi", "Vəhşi", "Qramafon", "Şəriət
qurbanları", "Kəl döyüşü", "Tiryakilər", Mustafa bəy Əlibəyovun "Məhkəmə qarşısında tökülən
qanlı göz yaşları", Yaqub Nəsirlinin "Ravina altında müharibə", Eynəli bəy Sultanovun "Tatarka",
Haşım bəy Vəzirovun "Uprava xanımın qızı və Tramvay xanım", "Döymə qapımı, döyərlər qapını",
Rza Vaizzadənin "Səyavuş", "Bədbəxt gəlin", "Cəhalət qurbanı", "Toy" dram əsərləri daha
diqqətçəkəndir.
Tiflisli aktyor Mirzəli Abbasovun "Fəxrəddin kişi", "Sultan Mahmud Qəznəvi", "Dövreyi-
səltənəti-Ənuşirəvani-adil", Bakıda Sidqi Ruhullanın (Axundzadə) "Xosrov bəy", Mirmahmud
Kazımovskinin "Vuphavur", "Həmşəri pasportu", "Daşım-daşım", "Yaftuməli", "Əvəz-əvəz",
Əhməd Qəmərlinin "Tahir və Zöhrə", "Cavanlar məişəti", "Rüstəm və Söhrab", "Məkri-zənən",
"İntiqam", "Vaxtın var?", Hüseynqulu Sarabskinin (Rzayev) "Cəhalət", "Nə doğrasan aşına, o da
çıxar qaşığına", Qulamrza Şərifzadənin "Ənuşirəvani-adil" pyesləri də teatr truppalarının maraq
dairələrində olub.