Dərslik kimi təsdiq edilmişdir. Baki 2012 2 uot 006
Ö lçmə vasitələrinin dövlət sınağı
Yüklə 6,92 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 6.4.3. Ö lçmə vasitələrinin yoxlanması Ö lçmə vasitələrinin yoxlanması kimi
- 6.4.4. Ö lçmə vasitələrinin kalibrlənməsi
- Kalibrləmə (kalibrləmə işi)
- 6.4.5. Ö lçmə vasitələrinin və sınaq avadanlıqlarının metroloji attestasiyası Metroloji attestasiya
- Dövrü attesta siyanı
- 6.4.6. Ö lçmə vasitələrinin sertifikatlaşdırma sistemi Sertifikatlaşdırma sistemi
|
6.4.2. Ö lçmə vasitələrinin dövlət sınağı Dö vlət metroloji nəzarətinin fəaliyətinin təsir dairəsində ölçmə vasitələri məcburi sınağa uğradılır və onların tipləri təsdiq edilir. Ö lçmə vasitələrinin sınağının və tiplərinin təsdiq edilməsi qaydaları aşağıdakıları əhatə edir: ö lçmə vasitələrinin tiplərinin təsdiq edilməsi məqsədi ilə, onların sınağının aparılması; 251
ö lçmə vasitəsinin tipinin təsdiq edilməsi Dövlət metroloji sisteminin hü quqi aktıdır və onun ölkədə seriyalı istehsal üçün yararlı olduğunu tanımaqdır; ö lçmə vasitəsinin tipinin təsdiq edilməsi, ona dövlət qeydiyatı və uyğun sertifikatın verilməsi üçün qərarın qəbul edilməsi; ö
lçmə vasitəsinin təsdiq edilmiş tipə uyğunluğunun sınağı; Ö lçmə vasitəsinin (ÖV) təsdiq edilmiş tipə uyğunluğu Dövlət metroloji sisteminin hüquqi aktıdır və seriya ilə buraxılan ölçmə vasitəsinin əvvəl təsdiq edilmiş tipə uyğun olduğunun tanınmasıdır; xarici ö lkələrin səlahiyətli orqanları tərəfindən ölçmə vasitələrinin sınaqlarının nəticələrinin, yaxud təsdiq edilmiş tiplərinin tanınması; öl çmə texnikası istehlakçılarının məlumatlandırılması xidmətlərinin yerinə yetirilməsi. Gö stərilən sınaqlar uyğun dövlət metroloji təşkilatları tərəfindən yerinə yetirilir. Ö lçmə vasitələrinin tiplərinin təsdiq edilməsi məqsədi ilə aparılan sınaqlar aşağıdakıları əhatə edir: texniki sənədlərə baxış; ö lçmə vasitələrinin eksperimental tədqiqi; sınaqların nəticələrinin qeyd edilməsi. Ö lçmə vasitələrinin tipinin təsdiq edilməsi Azərbaycan Respublikasının Metrologiya, Standartlaşdırma və Patent üzrə Dövlət Komitəsi tərəfindən həyata keçirilir. Ölçmə vasitəsinin təsdiq edilmiş hər bir nüsxəsinə və istismar sənədlərinə, təsdiq edilmə işarəsi vurulur. Ö lçmə vasitəsinin təsdiq edilmiş tipə uyğunluğunun sınağı aşağıdakı hallarda aparılır: istehlakçılardan, xaricə göndərilən və yaxud istehsal olunan ö lçmə vasitələrinin keyfiyyətinin aşağı düşməsi barədə məlumatlar daxil olduqda; ö
lçmə vasitələrinin konstruksiyalarına və texnologiyalarına dəyişikliklər edildikdə, onların metroloji xarakteristikalarının dəyişməsində; ö
lçmə vasitəsinin tipinin təsdiq edilməsi sertifikatının təsir vaxtı keçdikdə. 252
Sınağın nəticələri barədə akt tərtib olunur və müvafiq təşkilata gö ndərilir.
yin edilmiş metroloji xarakteristikalar əsasında Dövlət metroloji xid- mət (digər səlahiyyətli təşkilatlar) orqanları tərəfindən ölçmə va- sitələrinin istifadə üçün yararlığının və onların təyin edilmiş məcburi tələblərə cavab verməsinin müəyyənləşdirilməsi başa düşülür. Mö vcud qanunvericiliyə görə dövlət metroloji nəzarətindən və yoxlanmasından keçən ölçmə vasitələri istehsaldan buraxılma, təmir, xaricdən gətirilmə və istismar zamanı yoxlanılmalıdırlar. Yoxlama, sınağın nəticələrinə görə təsdiq edilmiş normativ sənədlərə uyğun aparılır. Yoxlamanın nəticələri aşağıdakılardır: ö
lçmə vasitəsinin tətbiq üçün yararlı olduğunu sübut etmək; Bu halda onun və texniki sənədin üzərinə yoxlama damğası vurulur və yoxlama şəhadətnaməsi verilir.
Ö lçmə vasitəsinin üzərinə vurulur. Onların istifadəyə yararlığını sübut edir. ö
lçmə vasitəsinin istifadə üçün yararsız olduğunu sübut edir. Bu halda yoxlama damğası, yoxlama Şəhadətnaməsi ləğv edilir və yararsızlıq haqqında Şəhadətnamə verilir. Ö lçmə vasitələri ilkin, dövrü, növbədən kənar, müfəttiş və ekspert yoxlamalarına uğradılır. İlkin yoxlama, ölçmə vasitəsinin istehsaldan buraxılması za- manı, yaxud təmirdən sonra, həmçinin ölçmə vasitəsinin xaricdən partiyalarla gətirilməsi zamanı həyata keçirilir. Bu halda ölçmə vasi- təsinin hər bir nüsxəsi yoxlamaya uğradılır. Dövrü yoxlama, təyin edilmiş vaxt müddətinə (yoxlamalar arası interval) görə yerinə yetirilir. Bu yoxlamaya istismarda, yaxud saxlanma yerində olan ölçmə vasitələri uğradılır. Dövrü yoxlamaya ö lçmə vasitəsinin hər bir nüsxəsi uğradılmalıdır. Belə yoxlamanın birinci intervalı ölçmə vasitəsinin tipini təsdiq edərkən 253
müəyənləşdirilir. Sonrakı intervallar müəyyən meyarlar nəzərə alınmaqla təyin edilir. Nö vbədənkənar yoxlama, ölçmə vasitəsinin dövrü yoxlanma müddəti başa çatmamışdan qabaq yerinə yetirilir. Bu aşağıdakı hallarda baş verir: yoxlama damğasının işarəsi korlandıqda, yaxud yoxlama Şəhadətnaməsi itirildikdə; ö
lçmə vasitəsini uzun müddətli saxlanmasından (bir yoxlamalar arası intervaldan artıq) sonra istismara buraxılması zamanı; məlum yaxud, ehtimal edilən zərbənin təsirindən və yaxud onun qeyri qənaətbəxş işləməsindən sonra təkrar sazlamanın yerinə yetirilməsi vaxtı; yoxlamalararası intervalın yarısına bərabər müddət keçdikdən son ra realizə edilməyən ölçmə vasitəsini istehlakçıya göndərərkən; yoxlamalararası intervalın yarısına bərabər müddət keçdikdən sonra ö lçmə vasitəsini komplektləşdirici kimi istifadə edərkən. Müfəttiş yoxlaması, metroloji xidmət orqanları tərəfindən, ö lçmə vasitələrinin vəziyyəti və tətbiqi ilə əlaqədar dövlət nəzarətini, yaxud sahə yoxlamasını həyata keçirmək üçün tətbiq edilir. Belə yoxla
malar adətən tam həcmdə yerinə yetirilmir. Yoxlamanın nəticələri aktlaşdırılır. Ekspert yoxlamaları, metroloji xarakteristikalarla ölçmə vasitəsinin saz olması və tətbiq etmək üçün yararlı olması ilə bağlı mübahisəli məsələlər yarandıqda yerinə yetirilir. Bu yoxlamaları Dö vlət metroloji xidməti maraqlı tərəflərin yazılı tələbindən sonra həyata keçirir. Ölçmə vasitələrinin yoxlamaya təqdim edilməsi qaydalarını Azərbaycan Respublikası Metrologiya, Standartlaşdırma və Patent üzrə Dövlət Komitəsi təyin edir. Ekspert yoxlaması aşağıdakı məsələləri əhatə edir: işlərin dövrülüyünü (yoxlamalararası intervalların təyin edilməsi) İSO 10012, MT 2187-92, MT1872-88-ə görə təyin edilməsi; işlərin yerinə yetirilməsi metodikalarının işlənməsinin və sənədləşdirilməsinin təlimatlara uyğun həyata keçirilməsi; 254
aparılan işlərin nəticələrini əks etdirən uyğun protokoların yazılması. Ö lçmə vasitələrin yoxlanması ilə bağlı sənədlərin qorunması və istifadə edilməsinin təşkili. Yoxlama zamanı təyin edilən əsas metroloji xarakteristika xətadır. O, yoxlanılan ölçmə vasitəsinin göstəricisi ilə daha dəqiq işçi etalonun müqayisəsi əsasında müəyyənləşdirilir: dəqiq yoxlama cihazının iştirakı ilə, daha dəqiq ölçü ilə tutuşdurmaqla (qarşı-qarşıya qoyma, yaxud əvəz etmə metodları ilə); Ö lçmə vasitələrinin yoxlanılmasının verilmiş metodları üçün ümumi gö stərici, müqayisə edilən kəmiyyətlərin ölçülərinin fərqinin olması haqqinda siqnalların yaranmasıdır. Əgər bu siqnallar nümunəvi ö lçülərin seçilməsi yolu ilə sıfıra gətirilirsə, onda sıfır ölçmə metodundan i stifadə edilir. ö lçü ilə əks edilən kəmiyyətlərin etalon ölçmə vasitələri ilə ö lçülməsi yolu ilə. Belə yoxlama çox halda dərəcələrə bölmə adlandırılır. Dərəcələrə bölmə kimi işçi etalonun uyğun göstərici- lərinin qeyd etmə şkalasına köçürülməsi, yaxud onun yoxlanılan ö lçmə vasitəsinin şkalalarına köçürülmüş işarələrə uyğun olan kəmiyyətlərin dəqiqləşdirilmiş qiymətlərinin göstəricilərinə görə müəyyənləşdirilməsi başa düşülür; daha dəqiq ölçü ilə dəstdə olan yalnız bir ölçü, yaxud çoxqiymətli ölçünün işarətlərindən biri tutuşdurulduqda və digər ö lçülərin həqiqi qiymətləri müxtəlif tərtiblərdə müqayisə cihazların- da ö lçmənin nəticələrinin sonrakı emalından sonra müəyyənləş- dirildikdə, kalibrləmə üsulunun yerinə yetirilməsi yolu ilə. Ö lçmə cihazlarının yoxlanması aşağıdakı metodlarla yerinə yetirilir: ö
lçülən kəmiyyətlərin, uyğun dərəcəyə, yaxud dəqiqlik sinfinə malik işçi etalonlarda əks etdirilən kəmiyyətlə birbaşa müqayisə metodu ilə; Ölçmənin nəticələri ilə, ona uyğun gələn etalonun ö lçüsü arasındakı ən böyük fərq cihazın əsas xətası adlandırılır. eyni bir kəmiyyəti ölçərkən, yoxlanılan və etalon cihazların gö stəricilərinin birbaşa tutuşdurulması metodu ilə. Onların 255
gö stəricilərinin fərqi yoxlanılan ölçmə vasitəsinin mütləq xətasına bərabərdir. Yoxlamada vacib məsələlərdən biri etalon və yoxlanılan ölçmə vasitələrinin xətalarının nisbətidir. Adətən bu nisbət 1:3-ə bərabər gö türülür (əhəmiyyətsiz dərəcədə kiçik xətalar olduqda). Əgər yoxlamaya düzəlişlər daxil edilmirsə, onda etalon ölçmə vasitələrini 1:5 nisbətində götürürlər. Metroloji xidmətin akkreditasiyası aşağıdakı mərhələləri nəzərdə tutur: metroloji xidmət tərəfindən təqdim edilmiş sənədlərin ekspertizası; Azərbaycan Respublikası Metrologiya, Standartlaşdırma və Patent üzrə Dövlət Komitəsinin nümayəndələrindən ibarət komissiya tərəfindən metroloji xidmətin attestasiyası; ekspertizanın nəticələrinə görə akkreditasiya haqqında qərarın qəbul edilməsi; Azərbaycan Respublikası Metrologiya, Standartlaşdırma və Patent üzrə Dövlət Komitəsi tərəfindən akkreditasiya haqqında attestatın rəsmiləşdirilməsi, qeydiyyatı və verilməsi. Akkreditasiya olunmuş metroloji xidmət aşağıdakılara malik olmalıdır: müvafiq qaydada tərtib olunmuş əsasnaməyə; təyin edilmiş qayda üzrə yoxlayıcı kimi attestasiyadan keçmiş ixtisasçı və təcrübəli işçilərə; normativ sənədlərin tələblərinə cavab verən işçi sahəsinə və ətraf mühitə; yoxlamanı həyata keçirmək üçün vacib olan yoxlama etalonlarına və digər köməkçi avadanlıqlara; yoxlamanın sənədləşdirilmiş metodikasına və qaydalarına, ö lçmə məlumatlarının emalına və istifadəsinə, həmçinin aktuallaşdırılmış normativ sənədlərə; yoxlama işlərinin aparılması keyfiyyətinin menecment sisteminə; yoxlamaya daxil olmuş ölçmə vasitələrinin qəbul edilməsi, saxlanması və qaytarılmasının sənədləşdirilmiş qaydalarına; 256
yoxlamanın nəticələrinin qeyd edilməsi, istifadəsi və saxlanması sisteminə. Akkreditasiyadan keçmiş metroloji xidmətin aşağıdakı hüquqları vardır: akkreditasiya attestatında müəyyənləşdirilmiş çərçivədə yoxlamanı həyata keçirmək, yoxlama haqqında Şəhadətnamə vermək, yoxlanılan ölçmə vasitəsinə damğa vurmaq, yaxud yoxlama damğalarını ləğv etmək; yoxlamalararası intervala düzəlişlər etmək üçün təkliflər işləmək; metroloji xidmətin məsələlərini reqlamentləşdirən normativ sənədlərin işlənməsində və onlara düzəlişlər edilməsində iştirak etmək.
Azərbaycan Respublikası Metrologiya, Standartlaşdırma və Patent üzrə Dövlət Komitəsi akkreditasiya olunmuş metroloji xidmətin fəaliyyətinə dövri müfəttiş nəzarəti həyata keçirir.
İki növ attestasiya həyata keçirilir: ilkin və dövri ( hər 5 ildən bir). Attestasiyaya, yoxlama işlərində böyük təcrübəyə malik, xüsusi ha zırlığı olan şəxslər buraxılırlar. Attestasiya, yüksək ixtisaslı mütə- xəssis-metroloqlardan təşkil olunmuş komissiya tərəfindən həyata keçirilir.
Dö vlət metroloji nəzarəti məcburi olmadıqda ölçmə va- sitələrinin metroloji sazlığını təmin etmək üçün kalibrləmədən istifadə edilir. Kalibrləmə (kalibrləmə işi) dövlət metroloji nəzarətinə və yoxlamasına aidiyyatı olmayan ölçmə vasitələrinin həqiqi metroloji xarakteristikalarını müəyyənləşdirməsi və sübut edilməsi, həmçinin istifadə üçün yararlığının təyin olunması üçün yerinə yetirilən əməliyyatların məcmuudur. Kalibrləmə fəaliyyətinin əsas istiqamətləri aşağıdakılardır: hüquqi şəxslərin metroloji xidmətlərinə kalibrləmə işini yerinə yetirmək səlahiyyətini verən orqanların qeydiyyatdan keçirilməsi; kalibrləmə işini yerinə yetirmək hüququ vermək üçün xüsusi şəxslərin metroloji xidmətlərinin akkreditasiyası; 257
ö lçmə vasitələrinin kalibrlənməsi; kalibrləmə sisteminin əsas prinsipi və qaydalarını müəyyənləşdirmək, onun fəaliyyətinin təşkilati, metodiki və məlumat təminatını həll etmək; kalibrləmə işinin yerinə yetirilməsinə verilən tələblərin gö zlənməsinə müffətiş nəzarətini həyata keçirmək. Kalibrləmə sisteminin mərkəzi orqanları aşağıdakı funksiyaları yerinə yetirirlər: kalibrləmə sisteminin əsas prinsiplərini və qaydalarını müəyyənləşdirir; akkreditasiya orqanlarının qeydiyyatı haqqında qərar çıxarır; onların fəaliyyətinə nəzarəti həyata keçirir; akkreditasiyanın nəticələrinə görə apelyasiyalara baxır; başqa ölkələrin kalibrləmə xidmətləri və beynəlxalq kalibirləmə ittifaqları ilə qarşılıqlı fəaliyyət göstərir. Kalibrləmə sisteminin elmi metodiki mərkəzinin əsas məsələləri aşağıdakılardır: ö
lkədə kalibrləmə sisteminin fəaliyyətini reqlamentləşdirən normativ sənədlərin işlənməsi; kalibrləmə sisteminin reyesterini aparmaq; akkreditasiya orqanlarının qeydiyyatı sənədlərini, mərkəzi kalibrləmə sistemi orqanına təsdiq etmək üçün hazırlamaq və təqdim etmək, onların yoxlanılmasında iştirak etmək; layihələrin işlənməsinin təşkili və koordinasiyası, kalibrləmə metodlarının ekspertizası və attestasiyası; normativ sənədlər və kalibirləmə fəaliyyəti üçün məlumat bazalarının yaradılması; kalibrləmə sisteminin məsələləri ilə əlaqədar məsləhətləşmə fəaliyyətini həyata keçirmək; kalibrləmə işləri sahəsində kadrların ixtisaslarını artırmaq üçün tədbirlər həyata keçirmək. Dö vlət metroloji xidmətlərin, akkreditasiya orqanlarının və digər uyğun xidmətlərin rəhbərlərindən kalibrləmə sisteminin Şurası yar
adılır. Bu Şura aşağıdakı fəaliyyətləri həyata keçirir: kalibrləmə sisteminini əsas prinsiplərinə uyğun təkliflər hazırlayır; 258
kalibrləmə sahəsində qanunvericilik və normativ aktların layihələrinə baxır, onların dəyişdirilməsi üçün təkliflər hazırlayır; kalibrləmə sahəsində elmi-tədqiqat işlərinin aparılmasının əsas istiqamətini müəyyənləşdirir; kalibrləmə sistemində iqtisadi və maliyyə məsələlərinə baxır. Kalibrləmə sisteminin akkreditləşdirici orqanının əsas məsələ- ləri aşağıdakılardır: metroloji xidmətin akkreditasiyasının keçirilməsi; müfəttiş nəzarətini həyata keçirmək. Kalibrləmə sisteminin əsasını fiziki şəxslərin akkreditə olunmuş metroloji sistemləri təşkil edir. Kalibrləmə işini yerinə yetirən təşkilat aşağıdakılara malik olma
lıdır: kalibrləmədə tətbiq edilən yoxlanılmış və eyniləşdirilmiş kalibrləmə vasitələrinə - etalonlara, quruqlara və digər ölçmə vasi- tələrinə; Onlar vahidlərin ölçülərini, dölət etalonlarından kalibrləmə ö lçmə vasitələrinə ötürülməsini təmin etməlidirlər. kalibrləmə işinin təşkilini və yerinə yetirilməsini reqla- mentləşdirən aktuallaşdırılmış sənədlərə; Bu sənədlərə, akkreditasiya sahəsinə, ölçmə vasitəsinə və kalibrləməyə, kalibrləmə sisteminin normativlərinə, kalibrləmə qaydalarına, kalibrləmə məlumatlarının istifadəsinə aid olan sənədlər daxildir. professional səviyyədə hazırlanmış ixtisaslı personala; normativ tələbələri ödəyən işçi sahəsinə. Kalibrləmənin nəticələri ölçmə vasitəsinin üzərinə nəqşlənmiş kalibrləmə nişanı ilə təsdiqlənir,yaxud kalibrləmə haqqında şəhadətnamə verilir və istismar sənədlərinə müvafiq qeydlər edilir. Kalibrləmə laboratoriyasına verilən tələblər İSO/BEK 17025- 2000 də göstərilmişdir.
lçmə vasitələrinin və sınaq avadanlıqlarının metroloji attestasiyası Metroloji attestasiya, ö lçmə (sınaq) vasitələrinin, onların metroloji xassələrinin diqqətlə tədqiq edilməsi əsasında istifadə üçün (onların metroloji təyinatlarını və metroloji xarakteristikalarını gö stərməklə) yararlı olmalarının tanınmasının qanuniləşdirilməsidir. 259
Metroloji attestasiyanı dövlət sınaqlarına uğradılmayan ölçmə vasitələri də keçə bilər. Ö lçmə vasitələrinin attestasiyasının əsas vəzifələri aşağıdakı- lardır: metroloji xarakteristikaları müəyyənləşdirmək və onların normati v sənədlərin tələblərinə uyğunluğunu təyin etmək; yoxlama zamanı nəzarətə uğradılacaq metroloji xarakteristi- kaların sayını təyin etmək; yoxlamanın metodikasını sınağa uğratmaq. Metroloji attestasiya dö vlət və sahə metroloji orqanları tərəfindən, xüsusi olaraq işlənmiş və təsdiq olunmuş proqram əsasında yerinə yetirilir. Nəticələr xüsusi protokol şəklində sənədləşdirilir. Müsbət nəticələr alındıqda metroloji attestasiya haqqında təyin edilmiş formada şəhadətnamə verilir və orada müəyyənləşdirilmiş metroloji xarakteristikalar göstərilir. Attestasiyanın da yoxlama kimi ilkin, dövrü və təkrar növləri olur.
sınaq avadanlığının texniki xarakteristikasının eksperimental təyini və onun istifadə üçün yararlı olduğunu sübut etmək daxildir. İlkin attestasiya prosesində aşağıdakılar müəyyənləşdirilir: xarici təsir faktorlarının və sınaq obyektlərinin iş rejimlərinin əks etdirilməsi; sınaq şəraitinin parametrlərinin normalaşdırılmış qiymətlərdən sapması; işçilərin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi və ətraf mühitə zərərli təsirin olmaması; avadanlıqların dövrü attestasiyada yoxlanılacaq xarakteris- tikalarının sayı, metodları, vasitələri və onların tətbiqinin dövrülüyü. Dövrü attesta siyanı sınaq avadanlığının istismarı zamanı, onun xarakteristikalarının normativ sənədlərin tələblərinə uyğunlu- ğunu sübut etmək üçün həyata keçirirlər. Attestasiyanın nəticələri protokolla sənədləşdirilir. Müsbət nəticə alındıqda avadanlığa müəy- yənləşdirilmiş formada attestat verilir və istismar sənədlərində qeydlər aparılır.
260
lçmə vasitələrinin sertifikatlaşdırma sistemi Sertifikatlaşdırma sistemi, uyğunluq sertifikatlaşdirması aparılması üçün xüsusi qaydalara malik sistemdir (İSO/BEK 2,P.14.1 ). Sertifikatlaşdırma aparıldıqdan sonra verilən sənədə, uyğunluq sertifikatı deyilir. Sertifikatda məhsulun lazımi qaydada eyniləşdirilməsi, prosesin və xidmətin konkret standarta, yaxud digər normativ sənədə uyğunluğu göstərilir. Ö lçmə vasitələrinin sertifikatlaşdırma sisteminin əsas məq- sədləri ölçmənin vahidliyini təmin etmək, eksporta kömək etmək və ö lçmə vasitəsinin rəqabətə davamlılığını artırmaqdır. Göstərilən məqsədə uyğun olaraq sertifikatlaşdırma sistemi aşağıdakı funksiyaları yerinə yetirir: ö lçmə vasitəsinin normativ sənədlərdə göstərilən metroloji normalara və tələblərə uyğunluğunu yoxlamaq və təsdiq etmək; sertifikatlaşdırılmış ölçmə vasitəsinin təsdiq edilmiş etalonlardan ö lçüləri ötürmək üçün metod və kalibrləmə vasitələri ilə təmin edilməsinin yoxlanılması; ö
lçmə vasitəsinin, sertifikatlaşdırma orqanına müraciət edən təşkilatların, yaxud vətəndaşların əlavə tələblərinə uyğunluğunu yoxlamaq; Ö lçmə vasitələrinin sertifikatlaşdırılmasının təşkili sistemi, mərkəzi orqandan, əlaqələndirici Şuradan, apelyasiya komitəsindən, elmi-
metodiki mərkəzdən, sertifikatlaşdırma orqanından, sınaq laboratori yalarından ibarətdir. Sistemin mərkəzi orqanı aşağıdakıları həyata keçirir: sertifikatlaşdırma üzrə işləri təşkil edir,əlaqələndirir və me todiki rəhbərliyi həyata keçirir; sertifikatlaşdırmanın əsas prinsiplərini və qaydalarını təyin edir; sertifikatlaşdırma üzrə orqanların attestasiyasını və sınaq laboratoriyalarının akkreditasiyasını həyata keçirir; sertifikatlaşdırma üzrə orqan olmadıqda, onun funksiyasını həyata keçirir; sertifikatlaşdırma üzrə akkreditə olunmuş orqanların fəaliyyətinə müfəttiş nəzarətini təşkil edir; 261
sertifikatlaşdırma məsələləri üzrə beynəlxalq və xarici təşkilatlarla qarşılıqlı hərəkətlər edir; başqa ölkələrin sertifikalaşdırma orqanlarının və sınaq laboratoriyarının akkreditasiya sənədlərinin, xarici sertifikatlarının, uyğunluq nişanlarının, həmçinin ölçmə vasitələrinin sınaqlarının nəticələrinin tanınmasını həyata keçirir; sistemin qeydiyyatı aparılır. Elmi- metodiki mərkəz aşağıdakıları həyata keçirir: sistemin əsas prinsiplərini, qaydalarını və strukturunu hazırlayır; sertifikatlaşdırma üzrə orqanların və sınaq laboratoriyalarının akkreditasiyası ilə əlaqədar işləri təşkil edir; sertifikatlaşdırılmış ölçmə vasitələri, sertifikatlaşdırma orqanları, sınaq laboratoriyaları (mərkəzləri) və normativ sənədlərlə bağlı məlumat bankını və informasiya təminatını formalaşdırır. Məsləhət şurası sisteminin təkmilləşməsi ilə bağlı məsələlər üzrə tövsiyyələr hazırlayır. Apely asiya komitəsi ölçmə vasitəsinin sertifikatlaşdırılması, sertifikasiya orqanlarının, akkreditasiyası sınaq laboratoriyalarının ak kreditasiyası, yaxud müffəttiş nəzarətinin nəticələri ilə bağlı narazılıqlara baxır. Sertifikatlaşdırma üzrə orqanın
əsas funksiyaları aşağıdakılardır: ö
lçmə vasitələrinin sertifikatlaşdırılmasında istifadə edilən normativ sənədlərin formalaşdırılması və aktuallaşdırılması; ö lçmə vasitələrinin sınağının keçirilməsinin təşkili; sertifikatlaşdırma üçün verilmiş sifarişə baxmaq, onlar üçün qərar hazırlamaq və sertifikatlaşdırma aparılarkən sifariş verənlə birlikdə işləmək; sinaq laboratoriyasının hər bir konkret sifarişinə görə onunla birlikdə sınaqları təşkil etmək; sistemin mərkəzi orqanı ilə birlikdə lisenziya razılığı əsasında uyğunluq sertifikatını sənədləşdirmək, sistemin reyestrində qeyd etmək və onu sifarişçiyə vermək; ö
lçmə vasitələrinin xarakteristikalarının stabilliyinə müfəttiş nəzarətini təşkil etmək; 262
verilmiş sertifikatların və uyğunluq nişanlarının fəaliyyətini ləğv etmək və dayandırmaq; sınaq laboratoriyasının işçilərinin ixtisaslarının artırılmasını və attestasiyasını təşkil etmək. Sertifikatlaşdırmanın aparılması qaydaları ümumilikdə aşağıdakıları əhatə edir: maraqlı təşkilat tərəfindən mərkəzi orqana sertifikatlaşdır- manın keçirilməsi üçün sifarişin təqdim edilməsi; sifarişə baxma və ona uyğun qərar göndərilməsi; təşkil edilmiş proqram əsasında sınağın keçirilməsi; alınan nəticələrin analizi və onların qeyd edilmiş hesabat şəklində sənədləşdirilməsi; uyğunluq sertifikatının verilməsi mümkünlüyü haqqında qərarın qəbul edilməsi; sınaq materiallarının qeyd edilməsi və uyğunluq sertifikatının verilməsi; sertifikatlaşdırmanın nəticələri haqqında məlumatın verilməsi. Sertifikatlaşdırma mərkəzi sertifikatlaşdırma haqqında işi sənədləşdirir, sertifikatı qeyd edir və onun reyestrə görə nömrəsini sertifikatlaşdırma orqanına xəbər verir. Qeydiyyat nö mrəsi alındıqdan sonra sertifikatlaşdırma orqanı t əşkilata uyğunluq sertifikatı verir. Sertifikat alındıqdan sonra s ifarişçi nümunələrin, taraların, qabların və uyğunluq nişanının sənədlərinin markalanmasını təmin edir. Sertifikatlaşdırma orqanları, onlar tərəfindən verilən sertifikatların qeydiyyatını aparır.
Yüklə 6,92 Mb. Dostları ilə paylaş:
|