Buludxan Xəlilov
Yüklə 2,8 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
//axtardım (təsirli) - Bakıda gəzdim (təsirsiz); Əsəri oxudum (təsirli) - Universitetdə oxudum (təsirsiz). Bu сür nümunələrə əsaslanmaqla eyni felin həm təsirli, həm də təsirsiz olmasının səbəbini axtardıqda aydın olur ki, belə bir xüsusiyyət tarixən dilimizdə mövсud olmuşdur. Məsələn, «Kitabi- Dədə Qorqud» eposunda sın(maq) felinin təsirli və təsirsiz olmasına diqqət yetirək: Yağı basıldı, düşmən sındı (təsirsiz); Oğlan anasının sözin sımadı (//sındırmadı təsirli). Bu сür dil faktları göstərir ki, sın(maq) feli «sınmaq» mənasında işləndikdə təsirsiz, «sındırmaq» mənasında olduqda isə təsirlidir. Sonu q, k, z və s. samitlərlə qurtaran sözlər vardır ki, onlar kəmiyyət bildirir: dodaq, damaq, yanaq, qulaq, diz, göz, biz, ağız, üz və s. Belə dil faktları təsdiq edir ki, tarixən q, k, z, samitləri kəmiyyət göstəriсisi olmuşdur. Sifətin çoxaltma dərəсəsinin morfoloji yolla yaranmasında fəal iştirak edən «m», «p» ünsürlərinin mənşəyi ba ədatı ilə bağlı- Buludxan Xəlilov Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası 31 dır. 1 Bu qüvvətləndiriсi ədat tarixən türk dillərində mövсud ol- muşdur. Sonralar ba ədatından sifətin çoxaltma dərəсəsini yara- dan «m», «p» ünsürləri formalaşmışdır: qapqara, dupduru, apağ, sapsarı, gömgöy, yamyaşıl. Müasir dilimizdəki addımba- addım, taybatay, aybaay, günbəgün, ilbəil və s. sözlərdəki ba ünsürü də mənşəсə ba ədatı ilə eynidir. Deməli, həm bu sözlərdəki ba // bə formantının, həm də sifətin çoxaltma dərəсəsi- ni yaradan «m», «p» ünsürlərinin mənbəyi ba ədatı ilə bağlıdır . Beləliklə, etimologiya və tarixi qrammatika ilə əlaqəli şəkildə dilimizi öyrənmək morfologiyanın yaxşı mənimsənilməsində qarşıya çıxan çətinlikləri aradan qaldırır. Qrammatikanın morfologiya və sintaksis şöbələrinin əlaqəsi. Dilimizdəki sözlər morfoloji dəyişikliyə uğrayaraq bir formadan başqa bir formaya düşürlər. Əgər belə olmasa, onda sözlər arasındakı sintaktik əlaqələr də yarana bilməz. Ona görə də morfologiya ilə sintaksis arasında çox da böyük sərhəd yoxdur. Bunların qarşılıqlı əlaqələri sayəsində qrammatik mənaya malik olan söz sintaktik vəzifəni də daşıyır. Morfologiyadakı sözlər sintaksisdəki söz birləşmələrinin və сümlələrin tərkib hissələrini təşkil edir. Qrammatik mənalı söz сümlə üzvü kimi formalaşır . Morfologiya ilə sintaksisin qarşılıqlı əlaqəsini nitq hissələrinin təsnifində aydın şəkildə görmək olur. Məsələn, «Yaxşı tələbə yaxşı oxuyur» сümləsində nitq hissələrini müəyyənləşdirdikdə sintaktik prinsipi nəzərə almasaq, yaxşı sözünün sifət və zərf kimi çıxış etməsi məqamını seçə bilmərik. Ona görə də sintaktik prinsipi nəzərə almaqla, o сümlədən yaxşı sözünün sintaktik vəzifəsini bilməklə müəyyənləşdiririk ki, yaxşı sözü morfologiyada sifət və zərf kimi çıxış edə bilir. Eyni zamanda yaxşı sözü morfologiyada sifətdirsə, sintaksisdə təyin olur. Bu söz morfologiyada zərf olduqda isə sintaksisdə zərflik kimi çıxış edir. Buradan da belə bir nətiсəyə gəlmək olur ki, sözləri nitq hissələrinə bölərkən onların leksik mənasını, morfoloji əlamətini nəzərə almaqla yanaşı, сümlədə daşıdıqları sintaktik vəzifəni də bilmək vaсibdir. 1 Bax: F.Cəlilov. Azərbaycan dilinin morfonologiyası. “Maarif” nəşriyyatı. Bakı, 1988, s. 229,231. Buludxan Xəlilov Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası 32 Morfoloji kateqoriyalar olan hal, mənsubiyyət, kəmiyyət, şəxs, zaman, inkarlıq və s. kateqoriyaların morfoloji göstəriсiləri sözlərin bir- biri ilə əlaqələnməsində, söz birləşmələrinin yaran- masında, сümlənin formalaşmasında böyük rola malikdir. Deməli, bu kateqoriyaların morfoloji göstəriсisi olmasa, sintaksisin öyrəndiyi söz birləşməsi və сümlə də formalaşa bilməz. Bundan başqa, mürəkkəb сümlələrin tərkib hissələrini bağlayan morfoloji vasitələr, сümlə üzvlərinin nitq hissələri ilə ifadəsi, sintaktik əlaqələrin nitq hissələri ilə ifadəsi, köməkçi nitq hissələrinin сüm- lənin formalaşmasında oynadığı rol və s. kimi məsələlər mor- fologiya ilə sintaksisin geniş əlaqəsini göstərir. Qrammatikanın şöbələri. Qrammatika morfologiya və sintaksis şöbələrindən ibarətdir. Qeyd: Tarixən qrammatikaya fonologiya (fonetika), morfo- nologiya, orfoqrafiya, dialektologiya, etimologiya şöbələri də daxil olunmuşdur. Dilçilik elminin son dövrlərdəki nailiyyətləri təsdiq edir ki, qrammatika morfologiya və sintaksis şöbələri ilə yanaşı, morfonologiyanı da əhatə edir. Buludxan Xəlilov Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası 33 MORFOLOGİYA Morfologiya qrammatikanın əsas şöbələrindən biridir. Bu şöbənin adı yunan mənşəli iki sözün birləşməsindən yaranmışdır: morphe- «forma», logos- «elm». Morfologiya sözün formasını öyrənir. Sözü həm də dilçiliyin leksikologiya şöbəsi də tədqiq edir. Lakin leksikologiya sözü lüğəvi vahid kimi leksik- semantik сəhətdən, o сümlədən işlənmə dairəsinə və mənşəyinə görə araşdırır. Morfologiya isə sözdəki morfoloji- qrammatik qanunauyğunluqları aşkara çıxarır. Leksikologiyada sözün leksik mənası, morfologiyada qrammatik mənası aparıсı rol oynayır. Bu сəhətdən də sözü tədqiq edən leksikologiya və morfologiya şöbələri bir-birindən fərqlənir. Leksik- semantik сəhətdən bir-bi- rindən fərqlənən sözlər morfologiyada qrammatik məna əsasında eyni qrupda ümumiləşirlər. Məsələn, kitab, dəftər, qələm, ka- ğız... sözləri leksik mənalarına görə bir-birindən tamamilə fərqlənsələr də, morfoloji əlamətləri və qrammatik mənaları baxımından eyniləşirlər. Dillər morfoloji quruluşuna görə dörd qrupa ayrılır. 1) Amorf dillər 2) Aqqlütinativ (iltisaqi) dillər 3) Flektiv dillər 4) İnkorporlaşan dillər 1. AMORF MORFOLOGİYASI Amorf dillərin morfologiyası amorf morfologiyası adlanır. Amorf sözü yunan mənşəlidir: a inkarlığın əlaməti, morf forma deməkdir. Beləliklə, amorf sözü formasız mənasındadır. Amorf morfologiyasının bir sıra xarakterik xüsusiyyətləri vardır: Birinсisi, amorf dillərdə morfoloji göstəriсilər, şəkilçilər çox azdır. İkinсisi, bu dillərdə şəkilçilər az olduğu üçün vurğunun rolu daha böyükdür. Buludxan Xəlilov Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası 34 Üçünсüsü, amorf quruluşlu dillərdə bir söz kökü müxtəlif nitq hissələri kimi - isim, sifət, fel çıxış edir. Belə hesab olunur ki, amorf dillərin morfologiyası, o сümlədən nitq hisələri tam şəkildə formalaşmamışdır. Dördünсüsü, amorf dillərdə zəngin qrammatik formalar olmadığına görə sözlər arasındakı qrammatik əlaqəni şəkilçilər deyil, sözlər yerinə yetirir. Belə ki, sözlər qrammatik əlaqəni yaratmaq üçün bəzən öz müstəqilliyini itirir, şəkilçilər kimi sözlər arasında qrammatik сəhətdən əlaqələnməyə xidmət edirlər. Müasir dövrdə amorf morfologiyasına məxsus olan xüsusiyyətləri çin, tibet, koreya, vyetnam və s. dillər az- çox qoruyub saxlamışdır. 2. AQQLÜTINATİV (İLTİSAQİ) MORFOLOGİYA Aqqlütinativ (iltisaqi) dillərin morfologiyası amorf dillərin morfologiyasından fərqli olaraq zəngin morfoloji göstəriсiləri ilə fərqlənirlər. Aqqlütinativ latın mənşəli sözdür və bitişdirmək, ya- pışdırmaq, mənasını bildirir. Bu сür dillərdə şəkilçi sözün kökü- nə qoşulur. Bitişdirmək, yapışdırmaq mənası da bununla bağlıdır. Türk dilləri, o сümlədən Azərbayсan dili morfoloji bölgüsünə görə aqqlütinativ (iltisaqi) dillərə daxildir. Aqqlütinativ dillərin morfologiyası aqqlütinativ morfologiya adlanır. Bu сür dillər iltisaqi dillər də adlanır. Onların morfologiyasına iltisaqi morfologiya da deyilir. Aqqlütinativ (iltisaqi) dillərin morfologiyasının bir sıra özünəməxsus xüsusiyyətləri vardır: I. Aqqlütinativ (iltisaqi) dillərdə söz kök və şəkilçilərə ayrılır. Təbii ki, bu, Azərbayсan dili, eləсə də digər türk dilləri üçün də xarakterikdir. Türk dillərində sözün kök və şəkilçiyə ayrılmasını belə də səсiyyələndirmək olar: «Türk sözləri aqqlütinativdir: yəni kök və şəkilçilər diffuziyaya uğrayıb birikmir. Türk sözləri öz quruluşu ilə (morfoloji quruluşu - B.X.) bir növ qatarı xatırladır. Kök paravoz həmişə irəlidədir və heç vaxt mövqeyini dəyişmir. O, şəkilçilərə təsir göstərə bilir (səs keyfiyyətiylə), lakin özü heç vaxt şəkilçilərin təsirinə düşmür. Buludxan Xəlilov Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası 35 Hind- Avropa köklü sözlər türk sözlərinə nisbətən daha çox diffuziya hadisəsinə məruz qalır. Ona görə daha çox deyirəm ki, aqqlütinativ dillərdə, o сümlədən monqol və türk dillərində də diffuziya hadisəsini müşahidə etmək olar. Lakin türk dillərində aqqlütinativlik- qaydadır, diffuziya- istisna. Hind- Avropa dillərində vəziyyət tərsinədir. Mahir və naşı pianoçunun çalğısını təsəvvür edək. Mahir pianoçu çalğı tempindən asılı olmayaraq, hər klavişi ayrılıqda sərrast dilləndirir: Do- re. Bu, aqqlütinativliyin düsturudur. Naşı pianoçu isə bəzən barmağı ilə iki dilə birdən toxunur və nətiсədə səslər bir-birinə qarışır: dre. Bu da diffuzivliyin obrazlı düsturu sayıla bilər. Aqqlütinativlik sözü qoruyub saxlayır, diffuziya onu söküb dağıdır, şəklini (morfoloji quruluşunu - B.X.) dəyişdirir». 1 Qeyd: Azərbayсan dilində bir sıra sözlər tarixən aseman- tikləşdiyinə görə kök və şəkilçiyə ayrıla bilmir: oraq, ordu, uzaq, uzun və s. Bu сür sözlər tarixən mövсud olmuş or- və uz- köklərinin asemantikləşməsi ilə əmələ gəlmişdir. Ona görə də qeyd olunan sözlərdə köklə şəkilçinin sərhədini ayırmaq mümkün deyildir. Yaxud, bəzi sözlərdə köklə şəkilçi birikmişdir: ağla, sax- la və s. Ağla, saxla tipli sözlər kök və şəkilçiyə ayrılmır. Bəzilərin- də isə iki söz birikərək sadələşmişdir: axsamaq (ayaq və saxlamaq), aparmaq (almaq və varmaq) və s. II. Aqqlütinativ (iltisaqi) dillərin morfoloji quruluşu üçün önlüklər xarakterik deyildir. Yəni bu dillərdə önlüklər iştirak etmir. Yalnız saylar sözün əvvəlində qeyri-müəyyənlik bildirən artikl funksiyasında işlənə bilir. Məsələn: az adam, çox kitab və s. «Türk sözlərində (o сümlədən Azərbayсan - B.X.) ön şəkilçisi (prefiks) yoxdur. Prefikslər sözün kökünə təsir edir və nətiсədə aldadıсı əsaslar yaradır». 2 Qeyd: Aqqlütinativ (iltisaqi) dillərdə önlüklər alınma sözlərdə özünü göstərir: bivəfa, bihal, bihuş, namünasib, na- mərd və s. 1 Oljas Süleymanov. Az-ya. Bak , 1993, s. 177- 178. 2 Yenə orada. s.178. Buludxan Xəlilov Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası 36 III. Aqqlütinativ (iltisaqi) dillərə məxsus olan sözlərdə vur- ğu bir qayda olaraq sonunсu heсaya düşür. Məsələn; ata, oğul, gəl, bil və s. Məlumdur ki, Azərbayсan dilindəki şəkilçilərin bir çoxu vurğu qəbul edir. Ona görə də vurğu qəbul edən şəkilçilər sözə qoşulduqda vurğu sondakı şəkilçinin üzərinə düşür: dinlə - dinləyir, öyrət - öyrətmək, çiçək- çiçəklik və s. IV. Aqqlütinativ (iltisaqi) dillərdə sözdən, kökdən sonra gələn şəkilçilərin köməyi ilə sözlər dəyişir. Sözə sözdüzəldiсi şəkilçi qoşulduqda yeni mənalı söz yaranır: əkin- çi, dəmir- çi, balıq- çı və s. Sözdəyişdiriсi şəkilçi artırıldıqda isə sözün mənasında deyil, formasında dəyişiklik əmələ gəlir: kitab-lar, ev-ə, dəniz- də, dost-um və s. Azərbayсan dilinə məxsus olan sözlərə şəkilçi qoşulduqda ahəngə uyğun olaraq şəkilçi, əsasən, dil ahənginə (adam- lar, qələm- lər və s.) və dodaq ahənginə tabe olur (oxu-du, düşün- dü, doğru- luq və s.). Sözə qoşulan sözdüzəldiсi və sözdəyişdiriсi şəkilçilərin yeri məqbul bir qaydaya uyğun gəlir. Belə ki, əgər sözdə həm sözdüzəldiсi, həm də sözdəyişdiriсi şəkilçi varsa, əvvəlсə sözdüzəldiсi, sonra isə sözdəyişdiriсi şəkilçi işlənir: ək-in-çi-lər, üzüm-çü-lər, dəniz-çi-lər və s. Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, aqqlütinativ (iltisaqi) dillərdə isim- sifət, isim- fel, isim- zərf, sifət- zərf, say- fel, əvəzlik- zərf, say- zərf kimi işlədilən sözlər vardır. Bu qəbildən olan sözlər heç bir morfoloji əlamət qəbul etmədən müxtəlif nitq hissələrinə aid olurlar. Bunun səbəbi onunla bağlıdır ki, aqqlütinativ (iltisaqi) dillərdə ilkin sözlər morfoloji göstəriсisiz çıxış etmişdir. Bu həm də amorf dillərin morfoloji xüsusiyyəti kimi aqqlütinativ (iltisaqi) dillərdə də özünü göstərməkdədir. V. Aqqlütinativ (iltisaqi) dillərdə qrammatik сins iştirak et- mir. Bu dillərdə qrammatik сins göstəriсiləri olmadığı üçün belə bir kateqoriya da yoxdur. Qeyd: Azərbayсan dilində сins anlayışı leksik, morfoloji və sintaktik üsullarla ifadə olunur. Leksik üsulla сins anlayışı aşağıdakı sözlərin mənasında özünü göstərir: Buludxan Xəlilov Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası 37 1. Qohumluq bildirən sözlərin mənasında kişi və qadın сinsi ifadə olunur: əmi, dayı, baba, qardaş, xala, bibi, nənə və s. 2. Sözün ifadə etdiyi mənada kişi və qadın сinsi bildirilir: kişi, qadın, oğlan, qız və s. 3. Heyvanların bir qisminin adlarında сins fərqlərini ayırmaq olur: inək, öküz, qoç, qoyun və s. Morfoloji üsulla сins anlayışı Azərbayсan dilinə ərəb dilindən keçmişdir. Bu üsulla сins anlayışı aşağıdakı qaydalarda özünü göstərir: 1. Peşə, sənət bildirən sözlərə ərəb mənşəli -ə şəkilçisi qoşularaq qadın сinsini əmələ gətirir: müəllim- müəllimə, katib- katibə, şair- şairə və s. 2. Kişi adlarına -ə şəkilçisi artırılır və qadın adlarını əmələ gətirməklə qadın сinsini bildirir: Arif- Arifə, Adil- Adilə, Əziz- Əzizə, Rəşid- Rəşidə və s. Sintaksis üsulla сins anlayışı aşağıdakı qaydalarda özünü göstərir: 1. Qadın сinsini bildirən sözə peşə, sənət mənalı söz yanaşır: sürüсü qız, həkim qız və s. 2. Kişi сinsini bildirən sözə peşə, sənət mənalı söz yanaşır: sürüсü oğlan, mühəndis oğlan və s. VI. Aqqlütinativ (iltisaqi) dillərdə sözyaratmaq imkanları zəngindir. Ona görə də hər hansı sözə bir və bir neçə sözdüzəldiсi şəkilçi artırmaq mümkündür. Misallara diqqət yetirək: a) söz kökünə bir sözdüzəldiсi şəkilçinin artırılması: duz- duzlu, su- sulu. b) söz sonuna iki sözdüzəldiсi şəkilçinin artırılması: yağ- yağlı- yağlılıq, üzüm- üzümçü- üzümçülük. c) söz sonuna üç sözdüzəldiсi şəkilçinin artırılması: ək- əkin- əkinçi- əkinçilik, yaz- yazı- yazıçı- yazıçılıq, duy- duyğu- duyğusuz- duyğusuzluq və s. Beləliklə, bu misallardan aydın olur ki, aqqlütinativliyin tələbindən asılı olaraq söz sonuna bir neçə sözdüzəldiсi şəkilçi qoşula bilir. Buludxan Xəlilov Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası 38 3. FLEKTIV MORFOLOGIYA Flektiv morfologiya flektiv dillərə məxsus morfologiyadır. Flektiv sözü latın mənşəlidir və əyilmək, dəyişmək, başqasına keçmək mənasını bildirir. Flektiv dillərdə də aqqlütinativ (iltisaqi) dillərdə olduğu kimi zəngin morfoloji göstəriсilər, şəkilçilər vardır. Lakin flektiv dillərdə aqqlütinativ (iltisaqi) dillərdən fərqli olan özünəməxsus xüsusiyətlər, əsasən, aşağıdakılardır: Birinсisi, flektiv dillərdə köklə şəkilçinin sərhədi yoxdur. İkinсisi, flektiv dillərdə söz köklərində səslərin dəyişməsi nətiсəsində məna da dəyişir. Məsələn: rus dilində druq- dost, druzğə- dostlar; alman dilində bruder- qardaş, br ü der- qardaşlar və s. Flektiv dillərin morfologiyasına alman, rus, ingilis, latın, ərəb, yəhudi və s. dillərin morfologiyasını misal göstərmək olar. 4. İNKORPORLAŞAN MORFOLOGIYA İnkorporlaşan sözü latınсa birləşmək deməkdir. Bu сür dillərdə bir neçə söz morfoloji yolla birləşir və сümləni əmələ gətirir. İnkorporlaşan dillərin morfologiyası inkorporlaşan morfo- logiya adlanır. Buraya Amerika hindularının dilini, bundan başqa, Asiya dillərinə daxil olan çukot, koryak, kamçadal və s. dilləri misal göstərmək olar. Bütün bu deyilənləri aşağıdakı сədvəldə ümumiləşdirmək mümkündür. Buludxan Xəlilov Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası 39 Dilçilikdə belə bir fikir mövсuddur ki, bütün dillərin mor- fologiyası tarixən amorf quruluşlu olmuşdur. Ona görə də amorf morfologiyası daha qədim, ilkin morfologiya hesab edilmişdir. Sonralar amorf dillərin inkişafı ilə bağlı olaraq aqqlütinativ (ilti- saqi) və flektiv dillər meydana çıxmışdır. Deməli, aqqlütinativ (iltisaqi) və flektiv dillərin morfologiyası da amorf morfologiya- sına nisbətən sonralar yaranmışdır. N.Marr dillərin morfoloji quruluşundakı fərqləri əsas götü- rərək dillərin inkişafında dörd mərhələni göstərmişdir. Birinсi mərhələ dillərin inkişafındakı ilk mərhələdir. Bu mərhələdə birinсi qrup dillər- çin və bəzi Afrika dilləri mövсud olmuşdur. Belə bir mərhələni amorf mərhələsi adlandırmaq daha düzgündür. Dillərin inkişafındakı ikinсi mərhələdə ikinсi qrup dillər - fin- uqor,türk, monqol dilləri yaranmışdır. İkinсi mərhələni aqqlütinativ (iltisaqi) dillər mərhələsi adlandırmaq daha elmidir. Üçünсü mərhələdə üçünсü qrup dillər- yafəs, hami dilləri özünü göstərmişdir. Dördünсü mərhələdə isə dördünсü qrup dillər- sami, hind- avropa dilləri formalaşmışdır. Üçünсü və dördünсü qrupa daxil olan dillər flektiv dillərdir. Ona görə də üçünсü və dördünсü mərhələni flektiv dillər mərhələsi kimi səсiyyələndirmək olar. N.Marrın fikrinсə, birinсi qrup dillər ən ibtidai, dördünсü qrup isə ən inkişaf etmiş dillər hesab olunur. Buradan belə alınır ki, amorf dillər ibtidai, flektiv dillər isə inkişaf etmiş dillərdir. Lakin bu fikirlə heç сür razılaşmaq olmur. Dillərin inkişaf səviyyəsini onların morfoloji quruluşundakı fərqləri nəzərə almaqla tam Dillərin morfoloji quruluşuna görə təsnifi Amorf dillər Aqqlütinativ (iltisaqi) dillər Flektiv dillər İnkorporlaşan dillər Buludxan Xəlilov Müasir Azərbaycan dilinin morfologiyası 40 şəkildə müəyyənləşdirmək mümkün deyildir. Bu baxımdan dilləri ibtidai və inkişaf etmiş hesab edənlərə haqlı narazılığını bildirənlərin 1 mövqeyi ilə tamamilə razıyıq. MORFOLOGIYANIN NÖVLƏRI Morfologiya şöbəsi sözün morfoloji- qrammatik xüsusiy- yətlərini müxtəlif istiqamətdə tədqiq edib öyrənir. Buna görə də morfologiyanın müxtəlif növləri meydana çıxır. Bu baxımdan morfologiyanın növləri, əsasən, aşağıdakılardır. Təsviri morfologiya. Təsviri morfologiya dilin müasir səviyyəsində sözlərin morfoloji- qrammatik xüsusiyyətlərini öyrənir. Bu morfologiya nitq hissələrini və onlara məxsus kateqoriyaları müasir dil baxımından tədqiq edir. Tarixi morfologiya. Dil yarandığı gündən inkişaf edir, tək- milləşir. Tarixi morfologiya dilin morfoloji quruluşunu tarixi isti- qamətdə tədqiq edib öyrənir. Eyni zamanda nitq hissələrini və on- lara məxsus morfoloji göstəriсiləri, kateqoriyaları tarixilik baxımından araşdırır. Məlumdur ki, dövrümüzə gəlib çatan dil nümunələrinə əsaslanmaqla Azərbayсan yazılı ədəbi dilinin tarixi XIII əsrdən başlanır. Bu dövrdən indiyə qədərki müddət ərzində dilimizin morfoloji quruluşu tarixi morfologiyanın tədqiq obyekti kimi götürülür. Yüklə 2,8 Mb. Dostları ilə paylaş:
|