3.4. Gram usulida bo`yash
Mikrobiologiya amaliyotida bakteriya hujayralarini Gram bo`yicha differentsial bo`yash usuli keng tarqalgandir.
Bu usulda bo`yash 1884 yili daniyalik olim X. Gram tomonidan kiritilgan va o`sha davrdan boshlab diagnostika
belgisi sifatida ishlatiladi. Bakteriyalar grammusbat (Gram
+
) grammanfiy (Gram
-
) deb farqlanadi. Grammusbat
bakteriyalarni gensianviolet bo`yog`i bilan bo`yab, ba'zi moddalar bilan ishlov berib (protravlivanie), so`ngra 96
0
etanol bilan ishlov berilsa, binafsha rang saqlanib qoladi. Grammanfiy bakteriyalarda esa, gensianviolet bilan bo`yalsa
ham, etanol ta'sir etganda rangsizlanib qoladi. Ularni qo`shimcha birorta bo`yoq masalan, fuksin bilan bo`yash
mumkin. Shunday qilib, Gram usulida bo`yashning bosqichlarini amalga oshirgandan so`ng, grammusbat bakteriyalar
binafsha rangga, grammanfiylari esa - qizil rangga bo`yaladi.
Qator mualliflarning tadqiqotlari shuni ko`rsatadiki, Gram
+
va Gram- bakteriyalar faqatgina bo`yashda
farqlanmasdan, balki ba'zi antibiotiklarni (penitsillinga) ta'siriga, sulfamid preparatlarini, lizotsimni, proteolitik
fermentlarni va boshqalarni ta'sirlariga bo`lgan sezgirliklariga qarab ham farqlanadi. Yana aniqlanishicha,
Grammusbat bakteriyalar 1% Na0H da erimaydi. Grammanfiy bakteriyalar esa to`la erib ketadi.
Hozirgi vaqtda ko`pgina mualliflar Gram bo`yicha bo`yalgan bakteriyalarni bu xususiyatlarini hujayra devorini
molekulyar qurilishi va kimyoviy tuzilishiga bog`lashmoqda.
Gram usulida bo`yash sxemasi:
1. Saccharomyces serevisiae (Achitqilar) - (Grammusbat);
2. Pseudomonas melochlora - (Grammanfiy);
3. Tadqiqot qilanadigan kultura - (Gram X)
Odatda Gram usulida bo`yaladigan hujayralar yosh, ko`pincha bir sutkalik kulturalar bo`ladi,
1
3
2
8
chunki bo`yoqni tutib qolish ma'lum darajada bakteriyani fiziologiya holatiga ham bog`liq bo`ladi.
Gram usulida bo`yash quyidagicha bo`ladi. Moysizlantirilgan buyum oynasida 3 ta surtma tayyorlanadi -
markazda tekshiriladigan kultura, chapda va o`ngda - nazorat kulturalar. Bitta kultura Gram
Dostları ilə paylaş: |