O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi

9.3. Azotfiksatsiya jarayoni va azotfiksatorlar 

 

Atmosferadagi  gazsimon  azot  zahirasi  bitmas-tuganmasdir.  Lekin  bu  katta  zahiradan  mineral  azot  birikmalari 

kerak bo`lgan o`simliklar va azotni organik birikmalari shaklida o`zlashtiruvchi xayvonlar foydalana olmaydi. 

 

Bu  xususiyatga  faqat  prokariotlar  ega.  Ularning  ko`pchilik  vakillari  havodagi    azotni  bog`langan  holatga 

o`tkazadi.  Molekulyar  azotni  mikroorganizmlar  tomonidan  o`zlashtirish  jarayoni  azotfiksatsiya  va  bu  jarayonni  olib 

boruvchi  mikroorganizmlar  azotfiksatorlar  deyiladi.  Hamma  e'tirof  qilgan  azotfiksatorlarga  azotobakter,  tuganak 

bakteriyalar  va  anaerob  klostridiylar  kiradi.  Boshqa  guruh  mikroorganizmlar  ichida  Bacillus,  Azotobacter, 

Azospirillum va hokazo avlodlarga kiruvchi azotfiksatorlar topilgan. 

 

Azotfiksirlovchi mikroorganizmlar tuproqda erkin holda yoki yuqori o`simliklar bilan simbioz holatda yashaydi. 

Shuning uchun erkin yashovchi va simbioz holatda yashovchi azotfiksatorlar farqlanadi.