О. Щ. Мирзяйев нефт-газ мядян аваданлыгларынын техники диагностикасы нын ясаслары bakı 012 Rəycilər
Ultrasəs nəzarət aparatları, metodları və
Yüklə 2,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
5.5. Ultrasəs nəzarət aparatları, metodları və
texnologiyası Konstruksiyada olan qüsurların aĢkar edilməsi və ölçülməsi xüsusi, yaxud ümumi təyinatlı ultrasəs defektoskopları vasitəsilə yerinə yetirilir. Ümumi təyinatlı impuls ultrasəs exo-defektoskopun quruluĢ sxemi Ģəkil 5.7-də verilmiĢdir. 123 Şək. 5.7. Ultrasəs defektoskopunun sxemi Nəzarət edilən məmulata göndərilən ultrasəs rəqslərin mexaniki impulsu pyezoçeviricidə əks pyezoffekt hesabına yaradılır. Bunun üçün pyezoçeviricinin pyezoelementinə zond impulsları hasil edən generatordan qısa elektrik impulsları verilir. VerilmiĢ səthdən və yaxud qüsurlardan əks olunan ultrasəs rəqslərin mexaniki impulsu qəbul rejimində iĢləyən həmin və yaxud digər pyezoçevirici tərəfindən qəbul edilir və düz pyezoeffektlə elektrik siqnalına çevrilir. Bundan sonra, gücləndirici tərəfindən gücləndirilən siqnal ekranın vertikal yayılan elementinə verilir ki, bununla da defektoskopun ekranı hündürlüyü ilə Ģüanın vəziyyəti təyin olunur. Zond impulsları generatoru ilə bərabər açılıĢ generatorları da buraxılır ki, bunlar da miĢarĢəkilli impulslar hasil edilir. Bu impulslar ekranın harizontal dəyiĢən elementinə verilir ki, harizontal müstəvi üzərində Ģüa açılsın. Defektoskop (D)-dən və yaxud məmulatın əks tərəfindən olan impulsu gələn siqnallar zond impulsları ilə bərabər defektoskopun ekraninda uyğun amplitudlu ZondlaĢdırıcı impuls Qüsura görə impuls Zirvə impulsu 124 Ģəkildə görünürlər. Horizontal ox üzərində bu zirvələrin vəziyyəti ilə onların zamana görə gəlməsi təyin olunur və ultrasəs (US) titrəyiĢlərinin sürətindən asılı olarq qüsurun hansı dərinlikdə olması və yaxud məmulatın qalınlığı təyin olunur. Dərinlikölçənin vasitəsilə impulsların zamana görə gəlmələrinə və titrəyiĢlərin məlum yayılma sürətinə əsasən uyğun olaraq qüsurun hansı dərinlikdə olması və məmulatın qalınlığı təyin olunur. Avtomatik qüsur siqnalizatoru (AQS) yuxarıda göstərilən qüsur səviyyəsindən yuxarı qüsurların olduğunu səs impulsları və yaxud iĢıq siqnalları vasitəsilə bildirir. Müxtəlif dərinliklərdə yerləĢən qüsurlarda sönməni kompensasiya etmək və impuls amplitudlarını ölçülərinə görə düzəltmək üçün həssaslığı müvəqqəti tənzim edən (BP4) bloku vardır. Sinxronizator-zond impulsları generatorlarının və açılıĢ generatorunun sinxron iĢini təmin etməklə bərabər AQS, BP4 bloklarının və dərinlikölçənin iĢlərini idarə edir. Müasir ultrasəs defektoskopları ekranda müxtəlif tip açılıĢların alınmasına imkan verir ki, bu da nəzarətin informasiya nəticələrini əhəmiyyətli dərəcədə artırır. A tip açılıĢı ən əsas hesab olunur. Onun sxemi Ģəkil 5.7-də verilmiĢdir. B tip açılıĢ məmulatdakı qüsurun yerini təyin etməyə imkan verir. C tip açılıĢ qüsurun nəzarət edilən zonasında yerləĢməsini göstərir. Yuxarıda sadalanan defektoskopların ayrılmaz hissəsi yüksək məhsuldarlıqlı və uyğun proqramla təmin olunmuĢ mikroprosessordur. Mikroprosessor texnikası bazasında hazırlanan son nəsl ultrasəs defektoskopları böyük funksional imkanlara malikdir. Onların elektron və defektoskopik parametrləri çox yaxındır. Belə ki, bütün cihazlarda praktik olaraq eyni cür elektron kompo- 125 nentlərdən istifadə olunur. Funksional imkanları ilə yanaĢı cihazın qabaritləri və çəkisi də əhəmiyyət kəsb edir. Ən yüngül və kiçik ölçülü ümumi məqsədli defektoskoplar içərisində nəinki təkcə Rusiyada və bütün dünyada bu günə qədər buraxılanlardan ümumi məqsədli A1212 rəqəmli ultrasəs defektoskopudur. Yüklə 2,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|