Texniki qulluq (TQ) periodik və mövsüm qulluqlara
ayrılır. Mövsüm TQ müxtəlif növ yağların (qıĢ və ya yay)
əvəz olunması, qızdırıcıların qoĢulması və ya çıxarılması,
17
qızdırıcı cihazların iĢə qoĢulmadan əvvəlki isinməsi və s.
aiddir.
Periodik TQ uyğun avadanlığın istismarı üzrə
təlimatlarla qaydaya salınır və filtrlərin periodik olaraq
yuyulmasını, Ģinli-pnevmatik muftaların əvəz olunmasını,
əyləclərin tənzimlənməsini, ayrı-ayrı hissələrin baxıĢını və
tənzimlənməsini və s. əhatə edir.
Cari təmir uzunmüddətli olmayıb, çox vaxt TQ ilə
eyni vaxtda aparılır. Onun tərkibinə kiçik nasazlıqların
aradan qaldırılması, tez sıradan çıxan kiçik detalların,
düyünlərin periodik hissələrinin, artmıĢ aralıqların əvəz
olunması və s. daxildir.
Orta təmir cari təmirdən fərqli olaraq əsas düyün və
detalların (məsələn, güc və transmissiya vallarının diĢli
diyircəklərinin, mərkəzdənqaçma nasoslarının və s.)
əvəzlənməsini nəzərdə tutur və adətən aqreqatın qismən
və ya bütöv ayrılması ilə yerinə yetirilir.
Əsaslı (kapital) təmir - maĢının bütövlükdə hissələrə
ayrılması ilə baĢ verir və əsas məqsədi bütün köhnəlmiĢ
detal və düyünlərin tamamilə əvəz olunması və ya
bərpasından ibarətdir.
Təmirin
sonunda
qəbuletmə-təhvil
sınaqları
həmçinin yük altında da aparılır. Çox vaxt kapital təmiri
modernizasiya ilə uzlaĢdırılır ki, bu da həm maĢının tam
resursunun bərpasını, həm də ilkin göstərilənlərdən də
yüksək nəticələr əldə edilməsini təmin edir.
Yuxarıda göstərilənlərdən baĢqa plandan kənar
təmirlər də mümkündür ki, bunlar da vaxtından əvvəl
dağılmaya məruz qalan avadanlığın qəza vəziyyəti ilə
bağlıdır (məsələn, daĢqın və sürüĢmə hadisələri, boru
kəmərinin buzla və ya hidratlarla qapanması və s.).
18
Əsaslı təmirlər arasındakı dövr təmir dövrü adlanır.
Bu dövrə daxil olan təmirlərin və baxıĢların sayı və
ardıcıllığı təmir dövrünün strukturunu, təmirlərarası vaxt
isə təmirlərarası dövrü müəyyən edir. Müəyyən növ
avadanlıq üçün təmir tsiklinin strukturu, planlı təmirlərin
hər bir növün aid edilmir. Belə ki, qazıma avadanlığı üçün
orta təmir aparılmır, təmir tsiklinin strukturu isə aĢağıdakı
kimi aparılır. Məsələn, qazıma bucurqadı üçün (ağırlıq
qaldıran mexanizm) K-9T-K, qazıma rotoru üçün isə K-
7T-K Ģəklində olur. Harda ki. K-kapital (əsaslı) təmir, T-
cari təmir, 9 və 7 – dövr ərzində cari təmirlərin sayıdır.
Təcrübədə eyni tipli avadanlığın ehtiyatını istismar
zamanı daha aĢağı göstəricilərə malik «zəif» nümunələr
əsasında təyin edirlər. Bu səbəbdən təmir tsiklinin
uzunluğu və onun strukturu əvvəlcədən elə müəyyən
olunur ki, insan tələfatına və iqtisadi, ekoloji zərər çəkmə
hallarına gətirib çıxaran qəzanın baĢ verməsi maksimum
aĢağı endirilsin. Bu halda hələ kifayət qədər saz olan və
texniki cəhətdən resursa malik olan avadanlıqların böyük
bir qismi təmirə çıxarılır. Belə təmirlərə məruz qalan
avadanlıqlar daha aĢağı etibarlığa malik olur ki, bu da
təmirdən əvvəlki defektlərin yenidən yaranmasına və
sürtülən hissələrin əlavə iĢlənməsinə gətirib çıxarır.
Beləliklə, planlı-xəbərdarlıqlı təmir sisteminin əsas
çatıĢmayan cəhəti texnoloji avadanlığın vaxtından əvvəl
təmiri ilə bağlıdır ki, bu da böyük iqtisadi itkilərə gətirib
çıxarır.
Bundan baĢqa, bu sistem həm də avadanlığın qəfil
sıradan çıxma hallarını aradan götürmür. Göstərilən
çatıĢmamazlıqların
aradan
qaldırılması
məqsədilə
avadanlığın texniki vəziyyətinin diaqnostikası və
19
monitorinq aparılmaqla faktiki texniki hallara əsaslanan
təmir sisteminə keçid müəyyənləĢdirilir.
Hal-hazırda neft və qaz sənayesində diaqnostika və
monitorinq sistemləri ilə təchiz olunmuĢ böyük gücə
malik bir çox aqreqat və digər növ avadanlıqlar mövcud-
dur ki, bunlarda baĢ verən qəza halları ağır nəticələrə
gətirib çıxarır. Bu halda hər bir avadanlığın planlı təmiri
və digəri ilə əvəz olunması onun real texniki vəziyyəti ilə
bağlı aparılır.
Dostları ilə paylaş: |