|
ZÜLALLAR, PROTEİNLƏR – aminturşularından təşkil olunmuş
iri molekullu üzvi birləşmələr. Z. canlı hüceyrənin əsas tərkib hissəsi
olub, orqanizmdə gedən biokimyəvi reaksiyalarda mühüm rol oynayır.
Orqanizmin quru kütləsinin 50%-ni təşkil edən Z.-ın molekul kütləsi on
minlərdən milyona qədər və daha çox olur.
Fiziki-kimyəvi xassələrin tərkibinə, mənşəyinə və daşıdığı
funksiyasına görə Z. sadə-proteinlərə (molekulu yalnız amin
turşularından ibarət) və mürəkkəb – proteidlərə (molekulunda
aminturşularından başqa digər mürəkkəb maddələr də olur) bölünür.
Sadə Z.-a albuminlər, qlubolinlər, histonlar, qultelinlər, prolaminlər,
protaminlər və proteinsidlər, mürəkkəb Z.-a isə qlikoproteidlər
(tərkibində aminturşularından başqa karbohidratlar olur), lipoproteidlər
(tərkibində lipidlər olur), nukleoproteidlər (tərkibində fosfat turşusu
olur) və xromoproteidlər (tərkibində metal olan piqment qrupları var)
misal ola bilər.
| 
