Albalı – Cerasus Hill.
Albalı - Cerasus Hill. cinsinin dünya florasında 140-150 növü yayılmıĢdır. Cinsin 76
növünə ġərqi Asiyanın subtropik zonalarında rast gəlinir. Bunların 67 növü həmin ərazilər üçün
əsas bitki hesab edilir. Albalının keĢmiĢ SSRĠ-də 27 növü, Qafqazda 8, o cümlədən Azərbaycanda 7
növü (2 növü mədəni halda) becərilir.
Adi albalı - Cerasus vulgaris Mill. Hündürlüyü 5-6 metr olan ağacdır. Yarpaqları saplaqlı,
enli ellipsvari, iti kənarları miĢardiĢli, pazvaridir. Gövdəsinin qabığı qonurdur. Çiçəkləri ağ və ya
çəhrayı rəngdə olub, çoxsaylı erkəkcikli çiçəkləri sadə çətirdə toplanmıĢdır. Meyvəsi kürəvari,
yuxarı hissədən yastı, tünd-qırmızı, açıq-qırmızı rəngdədir. Aprel-may aylarında çiçək açır, iyun və
iyulda meyvəsi yetiĢir.
Adi albalı Azərbaycanın demək olar ki, hər yerində mədəni halda əkilir. Daha çox orta
dağlıq və dağətəyi rayonlarda mədəni halda becərilir.
Albalının tərkibində fol turĢusu, B
1
, B
2
PP vitaminlər
qrupu, çoxlu miqdarda qlükoza, fruktoza və insan sağlamlığı üçün
mikroelementlərdən mis, kobalt, dəmir, kalsium, kalium, yod və s.
aĢkar edilmiĢdir. Bundan baĢqa tünd-qırmızı rəngli albalı sortu
meyvəsinin tərkibində daha çox Ģəkər və E vitamin olur. Həmçinin,
albalı meyvəsinin tərkibində izokversitrin, 3-qlükoarabinozid
kversetin, astraqalin flavanoidləri, qabığından isə fenolkarbon
turĢusu, katexin, 10 %-ə qədər aĢı maddəsi, flavonoid təbiətli
birləĢmələrdən narigenin, prunin, kversetin, aroneadendrin, 7-
metilaromadendrin, sianidin-3-ramoqlükozid, antosian birləĢmələri, piy maddəsi və s. aĢkar
edilmiĢdir.
Albalı Ģirəsi qəbizliyi aradan qaldırır, orqanizmin immunitetini yüksəldir, maddələr
mübadiləsinin nizamlayır, soyuqdəymə, öskürək zamanı bəlğəmgətirici rolunu oynayır. Gözəl
bakterisid xüsusiyyətinə malik olub, stafilokokk və streptokokk bakteriyaları tərəfindən törədilən
infeksiya xəstəliklərini müalicə edir. Bundan baĢqa albalı dizentriya, bronxit, bronxial astma və
damar xəstəlilərinin müalicəsində iĢlədilir.
Albalı meyvəsi iĢtahanı yaxĢılaĢdırır, həzmə kömək edir, babasili, tərkibində mis və dəmir
olduğuna görə qanazlığını aradan qaldırır, kalium olduğuna görə ürək əzələlərini qidalandırır.
Tərkibində vitaminlərin və mikroelementlərin çoxluğuna görə immuniteti qaldırır, qan damarlarının
və sümük toxumalarını möhkəmləndirir.
QurudulmuĢ meyvəsi büzüĢdürücü xüsusiyyətə malik olduğundan mədə-bağırsaq
pozuntularında tətbiq edilir. Bundan baĢqa qurudulmuĢ meyvəsini qida rasionunun tərkibinə əlavə
edib hepatit, hipertoniya, uĢaqlıq qanaxmalarında istifadə edilir.
Dostları ilə paylaş: |