Türkcə Etimoloji Sözlük

mıqmıq

 

mığmığ

. 

çalar. çalan. çibin. sivri sinək. 

 

mıqmıqa

 

 

-

 

mığmığaya oxşar, qan əmib, kəsəl bulaşdıran böcək

: 

küpdüşən. yaxarca. 

 

mıqmıqa

 

mığmığa

. 

oyaz. sivri sinək. 

 

mıqq

 

 - 

nıqq mıqq

 

edmə: hıq

 

mıq edmə: qaçınqan, çəkingən 

daranma.  

mır

 

 -

 

mır

 

mır

 

edmək: mırıldanmaq

.  

mırda

 

 - 

xırda

 

mırda: xırda mayda. qırtıpıl. 

 

mırıldama

 

 

söylənmə. deyinmə. tıntınıq. dəndənik. dəndənək. 

dəndənə. yavaş, anlamsız səslə özü özünə danışma. 

 

mırıld

amaq 

 

güngürəmək. güngürəmək. köngürəmək. qızıb 

dartılmaq. mızıldamaq. camlanmaq. cımlanmaq. 

cıvıldamaq. çətin çətin, zorlanaraq danışmaq.

  

mırıldamaq

 

 

qırlgamaq

.

 

qınranmaq

.

mır mır edmək

. -

 

söylənib gümrəndi

, 

yavuz köpək kimi mırılandı

.

  

mırıldamaq

 

 

xım xım edmək. söyləmək. gənizdən söyləmək.

  

mırıldanmaq

 

 

mır mır edmək. söylənmək. söğlənmək. deyinmək. öz 

özünə şikayətlənmək. 

 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

76 

mırıldanmaq

 

 

soğranmaq. dodağ altı yavaş yavaş söylənmək. fışır fışır 

edmək. 

 

mırıldanmaq

 

 

somurdanmaq. xomurdanmaq. söylənmək. deyinmək

.  

mırtçıl

 

 

mıtçıl

. alayçıl. 

 

mırtıq

 

 - 

yırtıq mırtıq

: 

yırtıq pırtıq

:

 

yırtıq yırtıq: caqçaq 

< > catcat. 

çatlaqıl. çox yırtılmış. parça parça olmuş. 

 

mısa mısa

 

 

pusa pusa

.

  

mışıl

 

 - 

mışıl mışıl

:

 

dərin, səssiz, dinc yatma.

 

mışıldamaq

 

 

yatarkən yumşaq sol

umaq.  

mışmış

 

 

qeysi. qolunq. ərik. 

 

mıtçıl

 

 

dəbəh. əğləncə. alayçı. məsqərə. 

 

mıtçıl

 

 

mırtçıl

. alayçıl. alaylı. dolaylı. gülməli. gülgün. gülüşlü. 

gülşüklü. güləli. güləkli. oynaq. oynaşıq. oynaşan. 

yosma. dəğişgən. icəşgən. şux. məzəli. məzahlı. ironik. 

 

mıx

 

 

qazaq

.

 

söy

.

 

çöy

.

 

çüy

.

 

çivi

.

 

şəqə

.

 

çüy

.

 ox

. 

qəm

. qadaq. 

qataq. 

qatıq

.  

mıxca

 

 

çivi. civi. çivcə

. 

çıbay. küsting

. 

əkirmi. kiçik çivi.

 

mıxçu

 

 

çəkiş. 

 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

mıxlama

 

 

çiviləmə

. - 

neçə dirək təxdəni, yanyana birbirinə çiviləyib 

(

mıxlayıb

), 

tutturulmalarına yarar

 

ağac parçası

: qapur. 

qabur.

 

mıxtövlə

 

 

-

 

mıxtövlə kimi yoğun, iri çivi

: qazalac. 

 

mıxtövlə

 

 

qazıq

. 

ucu qazılmış, yonulmuş, sivrilənmiş qalın odun, 

dəmir. 

-

 

qazığ

 qaqmaq

.

 

-

 

qazığa

 

bağlamaq

.

  

mıyıqlı

 

 

bıyıqlı. buğlı. 

 

-

 

mıyıqlı çabaq: turna balığı

.  

mıymıncı

q 

 

incik mincik. incək mincək. 

 

mıyşıq

 

 - 

qıyşıq mıyşıq

: 

əğri büğri. əğrəm buğram. 

 

mızı

 

 

1

. 

qarıcı. qarqaşana. oyun pozan. iş qarıştıran, pəllədən, 

bulandıran. 

1

. 

müzmir. bükdür. pusdur. gizli.

 

mızıçılıq

 

 - 

oyun, 

arapozanlıq

, 

mızıçılıq yapmaq

: 

qaraçılıq y

apmaq. 

qaramaq. qarmatlıq, qatmarlıq qaldırmaq, edmək. 

 

-

 

mızılıq

, 

mızıqçılıq

, 

arapozuculuq edmək

: qaramaq. 

qarmatlıq, qatmarlıq qaldırmaq, edmək. qarışıqlıq çıxarmaq.

 

mızığ

 

 

hirs

.  

mızıldamaq

 

 

çəkçükə. çəkə yarışdırmaq. apuq sapuq söyləmək. 

gəvəzəmək. 

 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

78 

mızıldamaq

 

 

mırıldamaq. camlanmaq. cımlanmaq. cıvıldamaq. çətin 

çətin, zorlanaraq danışmaq. 

 

mızılıq

 

 

-

 

mızılıq

, 

mızıqçılıq

, 

arapozuculuq edmək

: qaramaq. 

qarmatlıq, qatmarlıq qaldırmaq, edmək. qarışıqlıq çıxarmaq. 

 

- 

mızılıq

 

edmək: qancıqlamaq. qancıqlanmaq.

 

qıncılamaq. 

cığallamaq. cığallıq edmək. 

 

mızılıq

 

 

qışmırlıq.

 -

 

qışmırlıq bəsdi daha

.  

mızıq

 

 

bahana. oyunbazlıq. 

 

mızıqçı

 

 

qızarçı. oyunpozar. oyunbaz. bahanaçı. çığal.

  

mızi

 

 

qışmır. taxılıb incidən. 

-

 

qışmır

 

kişi

.  

mızmar

 

 

mızqan. 

 

mızmızlanmaq

   

ənğrəşmək. canı sıxılmaq. inləmək. 

 

mızqan

 

 

mızmar. 

 

mızrab

 

 

<

 

bizroğ

. bizrov.

 bizov

.

 

təmrənli 

(

ucu çəlikli, dəmirli

)

 ox.  

mız

raq 

 

< >

 

mizraq < > mizqar < > 

mızqar 

< > bizqar < > bizraq. 

qarqı 

(

 

<

 

qar < > 

kər 

< > 

kəs)

. dəlici. oyucu. neyzə. ucu iti, 

sivri təmrənli sırıq. qarqa. qarqı. qarqu. neyzə. 

 

mızraq

 

 

bizbiz. qarğı. qarğı. cıda. xəncər. yatağan. gönder. 

cırdaval. cığa. 

batraq. 

batıraq

.

 

qarğı

.  

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

mızraq

 

 

neyzə. cıqda. cıda 

(

 

<

 

cıq

.

 

çıq

.

 

tıq

.

 tuq

: bağlı

.

 

bərk, iti olan 

nərsə

)

. sökü. neyzə.

  

mızraq

 

 

uzun mızraq 

(bizraq

.

 bizqar)

 

qarğı. qazğı. neyzə.

  

mızraqlamaq

 

 

<

 

> 

mızqarlamaq 

< > mizqarlamaq < > mizraqlamaq < > 

bizqarlamaq < > bizraqlamaq < > 

qarqılamaq 

(

 

<

 

qar < > 

kər 

< > 

kəs)

. neyzələmək. dəlmək. oymaq. 

 

mi 

 - 

öylə değil mi

: 

dəğilmi. emi. 

 

mi 

 

məntəbriz

.

 

-

 

şer

 mi 

xət

 oyunu: 

yazımı toğra oyunu

.

 

şer mən 

xət oyunu

.  

miciləmək

 

 

qurdalamaq

.

 

iştahsız yemək

.  

miçin

 

 

biçin. meymun.

  

mil

 

 

-

 

mil dəng

: 

mil ləng

: 

qaylanqıç. arabanın, daşqanın təyərlərin 

birbirinə bağlayan ox.

  

- 

qapı kimi nərsələrin

, 

üzərində dolanan dəmir

 

dəngə

, 

dınqıl

, mil: 

qaraqolbağ. qaraqolab. qapı pəncərə lovlası. 

 

mil 

 

bəlik. 

-

 

yapılarda işlənən dəmir, çəlik mil, lama

: 

gürşad

.

 

quşaq

.

 

qurşaq

.

 

-

 

yapını gürşadlamaq, gürşadlamaq, 

quşaqlamaq

.  

milçək

 

 

1

.qara sinək. 

1

.köklə. it sinəyi. cıbın. çibin. 

-

 it m

ilçəyi

: 

göbələk

.

 

kələbək

. -

 

tora düşən milçək

: 

çiqil

.

 

çil

.  

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

80 

-

 

milçək qoğan

: 

sinğəklik

.

 

sinəklik

.

 

pürüslü olub, sinək, milçək 

qoğmaq üçün yelpik

.

 

milçək qoğan

.

  

milçəqdan

 

 

milçəklik

. 

çibinlik. 

 

milçəqliq

 

 

milçəklik

. 

çibinlik. 

 

mimləmək

 

 

imləmək

. 

qarnına yaz

maq. qamqalamaq. damqalamaq 

yadında, yaddaşdında saxlamaq. 

 

min 

 

(# bir)

. - 

bir ölümə, min ağlamazlar.

  

-

 

arvad aldın bir cola, ondan olan 

min cola. 

 

-

 

min kərə

 boya, 

min kərə

 

bəzə, dünənki köhnədir, bu günkü 

təzə. 

 

- 

min sıxıntıdan arda qalmaq: çox sıxıntı keçirmiş olma. 

 

-

 

birə min qatmaq: abartmaq. mubaliğə edmək. 

 

-

 min bir

: çox. saysız. sanasız. 

 

-

 

min dərədən su gətirmək: bir sürü bahana gətirmək. 

-

 min 

işçi bir başçı

.  

-

 min qat

: çox çox. onqat onqat. 

 

-

 

min nəsihətdən

, 

bir müsibət kəsəlidir: öğrədir

.  

-

 

min ilin başı: çox az, seyrək. nadirən. 

 

-

 

mində bir: çox az, seyrək. 

 

-

 

minin yarısı beşyüz: önəmli değil. 

 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

-

 

min darağda bezi olmaq: çox nələrlə uğraşmaq. başı çox 

qarışıq olmaq. 

 

-

 

yanlıvın mini birdir (azdır)

, 

qanlıvın biri mindir (çoxdur)

.

 

min 

 

1

. bin, bin sayısı. 

1

. ben, gamze.

 1

.

 

əksiklik

. 

1

.bən. mən. 

 

-

 duq min

: neçə min

.  

-

 

min dərədən su gətirmək: min bir mahana gətirmək

.  

-

 min can 

ilə: tam istəklə

. 

tam arzu ilə

.  

-

 min 

göz

 oti

: mahmudə

. seqmonya.  

-

 on min: tuman. 

tümən

. ( < tuqman. tuqan < tuq).

 

minbaşı

 

 

tabur başı. 

 

mincanaq 

 

məncənaq

. - 

süpəng (süpəh) top

, 

mincanaq (məncənaq) 

daşı

, topu: 

qazuq. qazıq. 

(> 

zağuq

 (fars)

.

 

zağuq

 (fars)

). qopuq. (> 

ğabuq

 (fars)

)

. qalmuq. qalmıq. qaluq. qalıq. 

(> 

ğaluq

 (fars)

)

. güllə 

(> 

qelulə

 (fars)

). 

 

mincə

 

 

-

 

incə mincə

, 

ufaq təfəq

, 

əsmər sevgili: qarabibər. 

 

mincək

 

 - 

incək mincək

: 

incik mincik. mıymıncıq. 

- 

mincək yam

: iti 

gedən çapar. 

 

mincələmə

 

 

incələmə

. 

-

 

incələmə mincələmə

, 

incəltiş mincəltiş

, 

tədqiqat təhqiqat

, oxu, 

mutaliə topluq (məcmə'

, 

təşgilat) 

iş

i

: bilgitiniş. bilginişmə. bilgşinmə. bilgişiniş. bəlgitinmə. 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

82 

bəlgitiniş. bəlgitişmə. bəlgişinmə. bəlgişiniş. öğrəşinmə. 

öğrəşiniş. öğrəginmə. öğrətinmə. istixbarat. 

 

mincələmə

 

 

mincətiş

. 

incəltiş

. 

mincətmə

. 

mincəti

. 

mincətim

. təhqiq. 

- 

incətiş mincətiş

: t

ədqiq təhqiq. 

 

mincələyən

 

 

incələyən

.

 

incəltişçi. mincəltişçi. tədqiqatçı. təhqiqatçı. 

oxuçu. mutaliəçi. bilgişinçi. bilgitinçi. bilginişçi. bilgşinçi. 

bəlginişçi. bəlgişinçi. bəlgitinçi. bəlgişinçi. öğrəşinçi. 

öğrəginçi. öğrətinçi. istixbaratçı. 

 

mincəltiş

 

 

incəltiş

.

 

incələmə mincələmə, incəltiş

 

mincəltiş, tədqiqat 

təhqiqat, oxu, mutaliə topluq 

(

məcmə', təşgilat

)

 

işi. 

bilgitiniş. bilginişmə. bilgşinmə. bilgişiniş. bəlgitinmə. 

bəlgitiniş. bəlgitişmə. bəlgişinmə. bəlgişiniş. öğrəşinmə. 

öğrəşiniş. öğrəginmə. öğrətinmə. istixbarat. 

 

mincəltişçi

 

 

incəltişçi

. 

incələyən. mincələyən. tədqiqatçı. təhqiqatçı. 

oxuçu. mutaliəçi. bilgişinçi. bilgitinçi. bilginişçi. bilgşinçi. 

bəlginişçi. bəlgişinçi. bəlgitinçi. bəlgişinçi. öğrəşinçi. 

öğrəginçi. öğrətinçi. istixbaratçı. 

 

mincənax

 

 

məncənax

. 

qaldıraq. 

 

mincəti

 

 

mincətiş

. 

incəltiş

. 

mincələmə

. 

mincətmə

. 

mincətim

. 

təhqiq. 

- 

incətiş mincətiş: tədqiq təhqiq. 

 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

mincətim

 

 

mincətmə

. 

mincətiş

. 

incəltiş

. 

mincələmə

. 

mincəti

. 

təhqiq. 

- 

incətiş mincətiş: tədqiq təhqiq. 

 

mincətiş

 

 

mincələmə

. 

mincətmə

. 

mincəti

. 

mincətim

. təhqiq. 

- 

incətiş 

mincətiş: tədqiq təhqiq. 

 

mincətmə