Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

dənə. 

-

 

mən

: 

dən

.  

mənfəət

 

 

tapın

.

 

qazanc.

  

mən

i 

 

( i < > 

ə

 ) 

mənə

. -

 o 

məni

 yetdi: o 

mənə

 

yetişdi

.

  

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

məniçinçi

 

 

mənüçüncü

. özün, varlığı ocağı, mərkəzi görməklik. 

eqosantirik.  

mənimsəmə

 

 

sindirmə. sındırma. öğrənmə. öğrəşmə. aşınma. 

əzbərləmə. öğrənmə. bəlləmə. qapış. 

yadlama. 

əzbərləmə. aşırma. intihal. özümləmə. özləmə. içinə 

almaq. 

(# 

yadımlama: içindən atma, unutma

)

.  

mənimsəmək

 

 

1

. ençiləmək. kəndinə mal edmək. 

1

. 

öğrənmək. yığmaq. 

 

mənimsəmək

 

 

1

. yiyələnmək. iyələnmək. 

1

. sindirmək. həzm edmək. 

1

. 

bağlanmaq. tabe' olmaq. 

-

 

bu sözləri 

m

ənimsədi

. 

1

. 

bəlləmək. öğrənmək. mənimsəmə. yadlamaq. 

əzbərləmə. 

1

. çalmaq. aşırmaq. qapıp götürmək. 

1

. 

iç 

edmək. yiyələnmək. 

1

. 

qanırmaq. qanğırmaq. qaqırmaq. 

qaqırtmaq. qaqrımaq. qaqrıtmaq. qaqrınmaq. 

qapsarmaq. qapısamaq. yiyələnmək. qopsarmaq. 

- 

qonşu avlusuna əğilən alma ağacımızın almaların qanırdı

. 

-

 

özgə malın qanırabilsəndə, için qanıranmazsan

. 

-

 

tez yetən, 

olanı qanırmış, gec yetənə, qalanıda qıymamış. 

1

. 

qəbullamaq

. 

mənimsənən

 

 

bənimsənən. gözdə. seçgin. gözə girmiş olan. sevilən. 

bəğənilən. 

 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

68 

mənimsənilməyən

 

 

sevimsiz. sevilməyən. bəğənilməyən. 

soğuq. itici. itən. itələyən. itəgən. qoğan. qovan.antipatik. 

 

mənimsənilməzlik

 

 

sevimsizlik. sevilməzlik. bəğənilməzlik. 

soğuqluq. iticilik. itənlik. itəgənlik. qoğanlıq. qoğaqınlıq. 

qovanlıq. qovaqanlıq. 

antipatiklik.  

mənimsənmə

 

 

mənimsəyiş

. 

1

. bağlanma. tabe' olma. 

1

. yiyələnmə. 

iyələnmə. 

1

. sindirmə. həzm edmə. 

1

. öğrənmə. 

bəllənmə. yadlanma. əzbərlənmə. 

 

mənimsənmək

   

1

. alınmaq. qəbul edilmək. 

1

. bəllənmək. yadlanmaq. 

əzbərlənmək. 

 

mənimsətmək

   

1

. 

işləmək. incələmək. öğrətmək. olqunutmaq. olqutmaq. 

1

. 

öğrətmək. anlatmaq. bəlirtmək. yollaştırmaq. 

alışdırmaq. adət vermək. öğrətmək. uyarlatmaq. 

uyumlatmaq.  

mənimsəyəməmək

 

 

öğrənəməmək. anlayamamaq. 

 

mənimsəyəməzlik

 

 

singirəməzlik. sindirəməzlik. 

singirəməzlik. sındıramazlıq. sınğıramazlıq. 

sığqılamazlıq. öğrənəməzlik. öğrəşəməzlik. aşınamazlıq. 

əzbərləyəməzlik. unutqanlıq. alğınamazlıq. 

çəkənəməzlik. siliklik. 

 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

mənimsəyəmiyən

 

 

öğrənəmiyən. öğrəşəmiyən. 

sındıramıyan. sındıramaz. sınğıramaz. sınğıramıyan. 

sığqılamıyan. sindirəməz. sindirəmiyən. singirəməz. 

singirəmiyən. aşınamıyan. əzbərləyəməyən. 

 

mənimsəyən

 

 

sindirən. sındıran. öğrənən. öğrəşən. aşınan. 

əzbərləyən. 

 

mənimsəyiş

 

 

mənimsənmə

. 

1

. bağlanma. tabe' olma. 

1

. yiyələnmə. 

iyələnmə. 

1

. sindirmə. həzm edmə. 

1

. öğrənmə. 

bəllənmə. yadlanma. əzbərlənmə. 

 

məniş

 

 

bəniş

. 

1

. qılıq. yöntəm. xuy. özgülük. özəllik. təbiət. 

1

. 

himmət. kərəm. 

 

məniz

 

 

bəniz

. 

1

. üz. üz boyası, rəngi. 

1

. boya. rəng. günə. 

 

- 

bənzi

 atmaq: 

bənzi

 solmaq: 

bənzi uçmaq: rəngi sararmaq

.  

məniz

 

 

mənğiz. 

bəniz

. 

üz

. surat. -

 solqun, 

uçuq

 

bəniz

: yamanbet

.  

mənizləmək

 

 

bənizləmək

. bəzəmək

.  

mənizlənmək

 

 

mənğizlənmək. bənizlənmək. gözəlləşmək. bənzinə 

rəng gəlmək. üzlənib suratlanmaq

.  

mənq

 

mənğ

. 

1

.

 

bənğ. mən. bən. xal. 

1

.

 

dənə. yem. quş yemi. 

 

mənqəfə

 

məngəfə

. 

bəngəfə

.

 

qalın qafa. dana baş

.  

mənqəlli

 

məngəlli

. 

man. pis. iradlı. ayıblı. 

-

 

manlı

 

iş: pis iş

.

  

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

70 

mənqirləmək

 

məngirləmək

. 

hədə qorxu gəlmək

. 

kərtləmək

. 

kəsikləmək

. 

kəsmək

.  

mənqiz

 

mənğiz

. 

məniz. bəniz. üz. 

 

mənqizlənmək

 

mənğizlənmək

. 

mənizlənmək. bənizlənmək

. 

gözəlləşmək. bənzinə rəng gəlmək. üzlənib suratlanmaq. 

 

mənqqü ajun

 

mənğqü ajun

. 

bənğu acun. sonsuz dünya. 

 

mənqlənmək

 

mənğlənmək

. 

mənləmək. dənləmək. dənə toplamaq. 

 

mənqlətmək

 

mənğlətmək

. 

mənlətmək. dənlətmək. yemlətmək. 

 

mənqli

 

mənğli

. 

mənli. bənli. 

 

mənqliq

 

mənğliq

. 

xallı. bənli. bənəkli. 

 

mənqtəşmək

 

mənğdəşmək

. 

bəntləşmək. bənd salmaq. bət salmaq. qıl 

yoluşmaq. 

 

mənqzəmək

 

mənğzəmək

. 

mənzəmək. bənzəmək. 

 

mənqzişiksiz

 

mənğzişiksiz

. 

fərqli.

  

mənləmək

 

 

bənləmək

. 

yiyələnmək. qəsb, musadirə edmək. 

 

mənləmək

 

 

dənləmək. mənğlənmək. dənə toplamaq

.  

mənlətmək

 

 

mənğlətmək. dənlətmək. yemlətmək

.  

mənli

 

 - 

sənli mənli qaçaqoça, gizli izli, pərdə olmadan. başbaşa, 

qaşqaşa. özlü üzlü. utanıb çəkinmədən. təkəllüfatsız. 

taarüfsüz. al taxamı, ver taxavı.

 

al börküm, ver börkün. 

 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

mənli

 

 

bənli. mənğli

.  

mənlik

 

 

bənlik

. 1

. 

kimlik. şəxsiyyət. qurralıq. qurur. kibr. ululuq. 

ulumsulıq. boysanış. badlanış. danqarış. kibr. qurralıq. 

- 

mənlik azarı sənin başıva girib

. 1

. 

hüviyyət. şəxsiyyət. 

 

mənlik

 

 

özlük. qurur. 

 

mənmən

 

 

özsevərlik. xodpəsəndlik.

  

mənsiq

 

 

mənsik

.

 

bənsik

.

 1

.yiyəlik. 

1

.şəxsi. 

1

.xisusi. 

məntə

 

 - 

mən məndə deyilim, mən səndəyim. 

 

məntən

 

 - 

vurulan mən

, 

vuran məndən

. 

 

məntəşə

 

 

bantaqa. bantaşa. 

 

məntəşmək

 

məndəşmək

. 

bəndəşmək

. bənd salmaq

.  

mənüçüncü

 

 

məniçinçi. özün, varlığı ocağı, mərkəzi görməklik. 

eqosantirik.  

mənzəmək

 

 

mənğzəmək. bənzəmək

.  

mənəq

 

mənək

. 

mənğ

. 

benğ

. 

minğ

. 

menğ

. 

bənək

. xal.  

mər

 

 

ək

.

 

-

 mar

.

 

oxşarlığı çatdırır

.

 

-

 

xəşmər

: 

xaçmar

.

 

xaç kimi

.

 

xaç 

biçimində

.

  

məraq

 

 

anğız

.

  

mərc

 

 - 

iki ki

msə ara şərt

, 

mərc

: 

cınaq. 

 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

72 

mərcan

 

 

inci. dürr. 

- 

inci kimi: 

mərcan

, 

dürr kimi. incik. kiçik, arın, 

duzlu, düzgün, gözəl olan. 

-

 inci 

kimi qız: 

incik 

qız. 

-

 inci kimi 

dişlər: 

incik 

dişlər.

 

mərcimək

 

 cumuqu.  

mərcimək

 

 

yasmıq

.

  

mərcümək

 

 - 

bulqurla mərcüməklə qarışıq pilov: alacalı bulacalı. 

 

mərcümək

 

 burcuz. burtuz. murtuz. - 

yabanı mərcümək: qaraişgilli. 

 

mərə

 

 

bərə. mirə. mürə. vərə. əbə. hey. əyə. yansıma sözlər. 

-

 

mərə demədimmi

.

 

-

 

mərə

 

qardaş

.  

mərəqin

 

mərəkin

. mar

aqın

. tamakin.

 

gözəl

. 

çəkimli

.  

mərəz

 

 

mərəs

. 

1

.

 

mərzə

.

 

ərsəm

.

 

tutaq. qazan. müzd. 

1

.

 

gecənin 

tutqunluğu, qaranlığı

.  

mərgen

 

 

ovçu

.  

mərmər

 

 - 

mərmər daş: carıq daş. qayşıq. qayış. damarlı, dalqalı,

 

carıq daş. 

 

- 

dalqalı

 

mərmər: rəgəli. bəlqəmli 

< 

balqamlı. 

 

-

 

dəmirçilərin qaynaq yapmaqda işlənən

, 

ağ mərmərə 

oxşar bir öğə

, 

maddə

: qarqa duzu. 

 

mərzə

 

 

ərsəm

. tutaq. qazan. müzd. 

 

məşiç

 

 -

 

məşiç

 

üzüm: qara üzüm

.  

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

məşləşmək

 

 

qoşu

. 

quruşmaq

. 

qoşuşmaq

. 

yarış

. 

bəyqə

.  

mətələq

 

 

mətələk

. atmaca. sataşma. endirə. sapaq. çapaq. iğnə. 

topaq. kinayə. 

 

mətələmək

 

 

bitələmək. deşələmək. 

- 

xaşxaş deşələmək

, 

mətələmək

, 

bitələmək: hər nəyi söz eləmək, qurdalamaq: duvarda çatlaq 

axdarmaq. bacadan çatlaq axdarmaq, qurdalamaq. 

 

mətlik

 

 

<

 

bat

.

 

batlıq

. 

batırlıq

. 

ərkəklik

.  

mətsiz

 

 

kələkçi. kələksi. qəhbə oğlu.

  

məziqə

 

 

qısıq. sıxıq. qısılmış. sıxılmış. 

 

mıkır

 

 

bücür

. 

külə

. basar. 

bəsdə boy

. 

güdə boy

. 

töpös

. 

kotiğan

. 

kodö

. koyduk. 

kəltəbaqay

. karsaq. 

qιsraq

. 

kəltə

. 

pistək

. 

pindək

.  

mılqav

 

 lal.  

mıncıq

 

 

boncuq. mincik. minyon. kiçicik. dımnıt. timnit. muncuq. 

boncuq. möhrə. 

- 

boncuq boncuq tərləmək: aşırı tərləmək. 

- 

göz mıncığı

: 

qaça. göz dəğməsin diyə heyvanların alnına, 

uşaqların qollunu bağlanan mıncıq, dua. nəzər mıncığı. 

 

- 

alna taxılan inci

, 

mıncıq

: qaqma. 

 

- 

göz mıncığı

: 

qıdıqısdı. qadaqısdı. 

 

- 

incik mıncıq

: incik boncuq: 

qıvır zıvır. ıvır zıvır. ufaq təfəq. 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

74 

incik boncuq. incik mıncıq. oğnaq. ovnaq. xıdavat. xırdavat. 

qıdavat. qırdavat. ufaq təfəq. bodur 

< 

boğdur. qısa. güdə. külə. 

tıknaz. alçaq. boysuz. bıcıq. bıdıq. biçiq. tıqnaz. qıssa. paxla 

boylu. kiçik. bacaqsız. boysuz. qısa boylu. bücür. qıssa. qıssa. 

alçaq. tıknaz. tıxılmış. boysuz. 

 

-

 

iri mıncıq

: 

qatırmıncığı. 

 

-

 

kiçik mıncıq

 

böyüklüyündə, üst qabığı al kiçik bənəkli 

böcək çeşiti

: 

gəlinböcəyi.

 

mıncıq

 

 

bouncuq

. qoncuq. çıntar. çın. boyun bağı.

 

cınqıq mıncı

q.

 

-

 

mıncıq mıncıq

: buldur buldur

.

 

dənə dənə

.

 

mıncıq

.

 damla 

damla

.

  

mıncıq

 

 

buncuq

.

 boncuq

. 

(

böcək

 

qabuğu

)

. vıcıq. gözlük. göz 

dəğməsin diyə cocuğların taxlarına 

(

börkləinə

)

, qollarına 

taxılan mıncıq. 

 

mınq

 

mınq

 

edən

 

mınğ

 

mınğ

 

edən

. 

munqan. gəvəzə. boş boğ

az.  

mınqıldamaq

 

 

mınqımaq

(>

 

məngidən

 (fars)

)

. astaca, dodağ altı 

söyləmək. 

 

mınqımaq

 

 

mınqıldamaq 

(>

 

məngidən

 (fars)

)

 

astaca, dodağ altı 

söyləmək. 

 

mınqırdamaq

 

 

pıqqırdamaq. pıq pıq, mın mın edmək. qaynamaq səsi. 

 

mınquy

 

mınğuy

. 

kağıt yapışdırılan bir çeşit xəmir. 

 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

mıq

 

 - 

hıq mıq

 

edmə: nıqq

 

mıqq edmə: qaçınqan, çəkingən 

daranma.