Türkcə Etimoloji Sözlük

-

 

liş

 axmaq: salya, balqam 

atmaq

.

  

liyu 

 

quruyunca balçıq durumuna gələn incə qumlu çamur. 

 

 

 

loablı

 

sırlı. 

 

loba 

 - 

göbəyində bənəyi olan lobya, lobya

: 

börülcə

. 

qarnıyarıq. 

qarnıqara. 

 

- 

qara göz lobyə

, loba: b

örülcə. 

 

lobiyə

 

 

-

 

börülcə adlanan, göbəyi bənəkli kiçik lobiyə

: 

qargəzdirən. 

 

- 

göbəyində bənəyi olan lobya, lobya

: 

börülcə

. 

qarnıyarıq. 

qarnıqara. 

 

- 

göbəyində bənəyi olan lobya, lobya

: 

börülcə

. 

qarnıyarıq. 

qarnıqara. 

 

- 

qara göz lobyə

, loba

: börülcə. 

 

l

obiyə

 

 - 

göbəyi bənəkli lobiyə çeşiti

: 

qaragöz. 

 

lobya 

 -

 bir 

çeşit

 lobya

: böqrülcə

.

 

böqürülcə

.  

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

loq 

 

loğ

. loğadaşı. yuvaq. yuva. silindir. ustuvanə. yuvaq. 

qaytaban. 

qaytaban toprağı, asfaltı bərkitməkdə kullanan 

yuvarlaq təkərlək daş. 

 

loqadaşı

 

 

loğadaşı

. loğ. yuva. yuvaq. 

 

loqam 

 

<

 

yuqan

. yular.  

loqaz 

 - 

boğaz boğaza

, 

loğaz loğaza

.  

loqaz 

loğaz

. 

yanqıltmac

. 

yanltıcı

. 

bilməcə

. 

şaşıcı

.  

lopa 

 

ləpə. 

-

 lopa lopa: 

ləpə ləpə

.  

lopaz 

 -

 lopaz 

qadın

: oynaq

.  

losun 

 - 

yosun losun

: cülbək. 

 

lotqaçı

 

 

kərəkçi. qayıqçı. gəmiçi. 

 

lotu 

 

qabatayı

(

 

<

 

qabat: gobud 

+ ayı)

. boynu yoğun. daşməşdi 

<

 

daşbaşdı. qalandur. 

 

lotuca 

 

qalandurca. qalandursı. 

 

lotuluq 

 qalandurluq.  

lovqa 

 

lovğa

. qadı. qazı. qotalaq. qozalaq. xozu. qarroy. qarrov. 

gopçu. basmaçı. basmac. 

- 

sənin qardaşın yaman 

qarrovdur. 

 

lovqalanmaq 

lovğalanmaq

. 

öyünmək

. 

kupurayıv

. maqtanmaq.  

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

26 

lovla 

 

lovlova. 

- 

qapı pəncərə lovlası

: 

qaraqolbağ. qaraqolab. qapı 

kimi nərsələrin, üzərində dolanan dəmir dəngə, dınqıl, mil. 

 

lovlova 

 

bağırçaq. çınal. hər nəyin, qapının, təyərin dönən, 

fırlanan yeri. 

-

 

qapının təyərin bağırcaqların

 

yağlamaq

.  

lovlova 

 

lovla. 

- 

qapı pəncərə lovlası

: 

qaraqolbağ. qaraqolab. qapı 

kimi nərsələrin, üzərində dolanan dəmir dəngə, dınqıl, mil. 

 

löhmə

 

 

ağır. zığlı. palçıqlı. gilay. gilli. əzgin. 

-

 

löhmə

 dalqalar

.  

löhüm

 

 leh.  

luq 

 -

lıq. 

-

caq

. -

 kav

lıq

: kavcaq: 

içinə çaxmaq, qov qoyulan torba. 

 

luqmə

 

 

damcı. toncu. donuc. danuc. tançu. tıqım. tıxım. tikə. 

udum. dürmək. 

qalbuz.  

lumi 

 -

 lumi 

sıxı

: lumu su

.

 

şumi suyu

.  

lumu 

 - 

quru lumu

: əmani lumu. tumuşac. tumuşca. 

 

lut 

 

lüt. yal. düz. saf. 

 

lüçnüt

 

 

imicə. iməcilk. kənd işlərində yardımlaşma. 

 

lüqam

 

 

gəm. saqal durluq. ovsar. başlıq. licam. cəpdük. çapduq. 

barlaq. at taxımı.

 

 

lül

 

 

-

 iki 

lüllü,

 

lüləli

 

tüfəng: qoşa borulu. qoşatar. qoşatan.

 

lülə

 

 

<>

 

yüyə

. 

1

. oluq 

<>

 

oyuq. içi boş, girdə biçimli uzanan 

çubuq kimi olan qaz suyuq daşıma aracı. 

1

.ülük. qanqal. 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

qınqal. boru. 

- 

laboraturda işlənən ilişik lülələr: rabitəli 

şüşələr. püsgürdəc. fışqırdaq. 

1

.kavul. qayol. şilanğ. 

 

-

 

top lüləsinin

 

arxasın qapıyan tikə

: 

qama. çapa. qapa.

 

-

 iki 

lüllü,

 

lüləli

 

tüfəng: qoşa borulu. qoşatar. qoşatan.

 

-

 

siqarın dibinə taxılan qalın kağaz lülə

, 

çubux

: 

burştuq. 

uctuq. ucluq > 

müştük.

  

- 

yoğun boru

, kaval, 

yüyə

, 

lülə

: qaradurba. qaradurba. 

 

lülə

 

. 

<

 

yüyə

. yolə. güh. 

(oluq

. 

oyuq)

. 

-

 

tüfək lüləlisi: sozuğ

. sazan.  

-

 

lüləli

 qab, ibriq: 

əmzikli

.  

-

 

lülə

 

lülə: burçuq

. 

burçaq

. 

burçaq

. 

burulmuş

. 

bükülmüş

. 

yuvarlaq.  

-

 

yoğun

 

lülə: türül

. 

dürül

. turba. durba. boru. 

lülələmək

 

 

yüyələmək. talqışmaq. dürməkləmək. bükmək. 

 

lülüş

 

 

düdük. əmzik. çaydan, qorı, ibriq kimi su qablarının 

sıvısın axıtmağa yarayan uzantıları. 

 

lüntə

 

lündə

. 

kündə. güllə. kürə. tombalaq

.

 

yuvarlaq. yumaq. 

tostoparlaq.  

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

28 

lüpəq

 

lüpək

. 

taluça. daluça. təlüçə. dəlüçə. savrunti. cavrunti. 

buğda içində qaramıq, yaban dənə. buğda içində olan 

qara dənələr. bic buğda. şəncərə. 

 

lüt

 

 

1

. açıq. 

quru. 

döşənməmiş. kəl. suçul. boş. çıplaq.

 

-

 

kəl

 

ağac: budanmış ağac

.-

 quru yer

.

 

-

 quru 

söz

.

 

-

 quru taxda

.

 1

. 

qımıcdıv. çıplaq. 

1

. 

lut

. çıplaq. tal. dal. üzüək. üzük. ari. 

düz. yalyanqac. yıylanqac. yalanqaç. yalınqaç. 

yiğlənqəc. yal. düz. saf. tərcək. çıplaq. yaşmaqsız. 

örtüsüz. pərdəsiz. tərsək. taslaq. taşlaq. dışlaq. daz. 

-

 

lüt

 

heyvan: yaydaq

. 

1

. 

yapıldaq

. 

çıplaq

.  

lüt

 

 

1

. çıplaq. çulsuz. çulqasız. donsuz. səfil. 

1

. dal. yalın. 

çıplaq. sadə. 

1

. yalın. süssüz. çıplaq. sadə. açıqsaçıq. 

1

. 

yavalaq. yavlaq. cascavlaq. tüksüz. örtüsüz. soyulmuş. 

çıplaq. 

1

.yalın. kavaş. kavaz. kaval. kovaş. kovaz. koval. 

(< kav. kov). 

qabaq kimi. çıplaq. tüksüz. hər yanı açıq. 

 

- 

çılpaq

, 

lüt

, 

örtüksüz

, 

açıq

, buynuzsuz, 

börksüz

, 

baş

, 

təpə

, 

kəllə

: 

çambaq. çapbıq. qambaq. 

-

 qambaq 

öküz. 

-

 

qambaq 

keçi. 

-

 qambaq 

kişi.

  

- 

lüt çılpaq

: 

alanğ açıq. 

 

lütləmək

 

 

açmaq. sırıtmaq. 

 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

lütləmək

 

1

. 

ağıtmaq. axıtmaq. ağtamaq. axtamaq. boşaltmaq. 

(

 

>

 

axtən 

(fars)

)

. 

1

. tonlaqlamaq. don

laqlamaq. çılpaqlamaq. 

çıplaqlamaq.yalınlamaq. yalınlaşdırmaq. yalanlaşdırmaq. 

yalanqaçlamaq

:

 

yalınqaçlamaq. 

1

. yalınlamaq. 

yalınğlamaq. soymaq. 

 

lütlənmək

 

 

kavlamaq. kavalmaq. cavlamaq. tükün, dərisin, qabığın 

itirmək. 

 

lütlənmək

 

 

yalınmaq. soğunmaq. soğqunmaq. silkinmək. 

 

lütlətmək

 

 

yalınlatmaq. çıplatmaq. sadələtmək. soyundurmaq. 

soymaq.  

m 

 

< > 

nğ

.

 

-

 

sünğük

: 

sü

m

ük

.

  

ma 

 

ma 

mə

. əmirlərin sonuna gələn nəfi əki. 

 

macarmaq 

 

bacarmək. bəcərmək. açmaq. həll edmək. 

 

maç

 

 

öpücük. 

 

maça

 

 -

 

maça bəyi

: 

qopa bəyi

: 

külxan bəyi

.

  

maçal

 

 

bayçal. baysal. iyi. gözəl. xoş. daha iyi. 

 

-

 

avruqanından maçal boldu: xəsdəliği iyiləşti

.

  

-

 

yılxıdan baytalın macalın saylab aldı: at sürüsündən 

qısrağın iyisini seçib aldı

.

  

maçarı

 

 

bacarı. başarı. anlayışıq. 

 

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

30 

mah 

 

ma

.

 

məh

. bir nərsə verildiği zaman söylənən "iştə

. al" 

anlamına söz. 

 

mahana 

 usanc. pusanc. - 

mahana gətirmək

: 

usanc gətirmək.

 

- 

mahana, 

bahana gətirmək

: boyun burmaq. boyun 

tovlamaq. 

qaçınsamaq. pozuncmaq. pozunsamaq. 

pozuşmaq.üzr istəmək. e'tizar.

  

- 

mahana aramaq, 

gətirmək

:

 

qaçımsamaq

.  

- 

ölüm gəldi cana

, 

baş ağrısı 

mahana. 

 

mahana 

 

yaraq. qapı. vəsilə. 

-

 

öz işi üçün bir qapı

 

axdarır. 

-

 

qapı

 

yapmadan evə girmək

:

 

çox tələsik iş aparmaq. 

-

 

hər evin 

qapısı

 

var, hər işin aracı

. 

 

mahanalar 

 - 

bir nərsəni yapmamaq üçün, nərsədə olmamaq üçün 

nədənlər, mahanalar gətirmək, yaratmaq

: 

qaçımsamaq. 

saxlansımaq

. 

mahnı

 

 

mani. bağnı. bağlama. türkü

. 

aydım

. 

türkü söyləmək

. 

aydım aytmaq

. 

xalq aytιmlarι

. 

 

-

 

ürəyi aparan, qayuq dərdli, sızqın mahnı

: buday.

 

maxtamaq 

 

<

 

metatez

 

>

 

qamlamaq

. 

1

. 

övmək

. 

tə‟rifləmək

. 

mədh 

edmək.

1

. 

hörmək

. 

bağtamaq.

 

HƏSƏN BƏY HADİ

 

                                                                                                

TƏBRİZ

 

 

 

WWW.TURUZ.COM

 

-

 

maxtandığn

 

gəzliyin duppuq bolğandı: övdüğün bıçağın 

koralmış

.  

maq 

 

<>

 

naq. nak

. 

<>

 

baş

maq <> 

baş

naq.

 

maqa 

 

1

. baqa. bala. cücə. 

1

. bodur. 

1

. bağa. qurbağa. 

 

maqanaq 

 

mağanaq

. 

mağna

. 

mağnaq

. (

 

b <> m

 

)

 

<

 

bağna

. 

bağnaq

. 

bağanaq

 

(<

 

bağlamaq)

. (

neçə enli ağacı birbirinə bağlayaraq 

yapılan qayıq

)

 

böyük sala, salaq, salqa. güvərtəsiz 

(

damsız. çatısız

)

 

böyük yük qayığı. 

 

maqara 

 

mağara

 

<

 

bağra

. 

köğül. kövül. kav 

>

 qar

 

(

fars

)

. kavra. 

kavar. 

 

maqara 

 

mağara

. 

mə'dən

. 

(

mağdan

. 

şəhər adı

).

  

maqaşar

 

 

mağaşar

. bəzir. bəzir. bürür. büzür. bürgək. büzgək. 

noxud kimi dənələrə verilən ad. qaradənə. burcaq. 

hibubat.  

-

 

mağaşar

, 

bürcək

, hibubat satan: 

qasmaçı. qırmaçı. 

qasmac. qırmac. qıtmac. 

 

maqıl

 

mağıl

. 

mayıl

. 

1

. olqu

n. sulanmış nərsə. 

1

. işində, 

duyqusunda, durumunda artığına irəliləmiş. ölçüsün 

aşmış kişi. qudurmuş. əzilən kişi. əzik kişi. 

-

 

çox mağıl

 

adamdı

.

 

-

 

mağıl

 

ba, gör görməmişdin

.  

ARIN

 

Türkcə Etimoloji Sözlük

 

 

WWW.TURUZ.NET

 

32 

maqna 

 

mağna

. 

mağnaq

. 

mağanaq

 

(

 

b <> m

 

)

 

<

 

bağna

. 

bağnaq

. 

bağanaq

 

(<

 

bağlamaq)

. (

neçə enli ağacı birbirinə bağlayaraq 

yapılan qayıq

)

 

böyük sala, salaq, salqa. güvərtəsiz 

(

damsız. çatısız

)

 

böyük yük qayığı. 

 

maqnaq 

 

mağnaq

. 

mağna

. 

mağanaq

 

(

 

b <> m

 

)

 

<

 

bağna

. 

bağnaq

. 

bağanaq

 

(<

 

bağlamaq)

. (

neçə enli ağacı birbirinə bağlayaraq 

yapılan qayıq

)

 

böyük sala, salaq, salqa. güvərtəsiz 

(

damsız. çatısız

)

 

böyük yük qayığı. 

 

maqo

 

 

baqo. 

izqal. izqalat. izqalıt. siqarın kötüyü. 

 

maqta 

 

maxta

. 

(

 

<

 

>

 baq. qap. paq. qam. tap. pat tam. mat.