Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti «magistratura məRKƏZİ»
Yüklə 1,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
olunan model mühitlər
Məhsulun adı Model nümunə Ət və təzə balıq Destillə olunmuş su, 0,3%-li süd turşusu məhlulu
Ət, duzlu və quru balıq Destillə olunmuş su, 0,5%-li süd turşusu məhlulu Süd, süd turşuları və süd konservləri Destillə olunmuş su, 0,3%-li süd turşusu məhlulu, 3%-li süd turşusu məhlulu, Kolbasa, ət,balıq, tərəvəz konservləri və s. Destillə olunmuş su, tərkibində2% ərinmiş duz olan 2%-li sirkə turşusu məhlulu,günəbaxan yağı
Meyvə, meyvə və tərəvəz şirələri, alkaqolsuz içkilər, pivə Destillə olunmuş su, 2%-li limon turşusu məhlulu
Araqlar, konyaklar Destillə olunmuş su,40%-li etil spirti Hazır yeməklər, qaynar içkilər Destillə olunmuş su,1%-li sirkə turşusu məhlulu
43
Qablaşdırıcı materialın gigiyenik qiymətləndirilməsinə orqanoleptik, sanitar- kimyəvi və toksikoloji tədqiqatlar daxildir. Orqanoleptik qiymətləndirmə komissiya vasitəsilə bağlı dequstasiyada üçballı sistem üzrə (0-dan 3-ə qədər) aparılır: 0 – yüksək qiymət 1 – yol verilən qiymət 2və 3 – yol verilməyən və ya məhdud yol verilən qiymətdir. Materialda aydın ifadə olunmuş nöqsanın və yaxud kənar iyin olması həmin materialın qida məhsulu ilə bilavasitə təmasda olmasından imtina edilməsinin əsas səbəbinə çevrilir. Sanitar-kimyəvi tədqiqatlar tədqiq olunan qablaşdırıcı material nümunəsinin model mühitdə müəyyən müddətdə təyin olunmuş temperaturda saxlanması ilə aparılır. Hazırlanmış nümunələrdə kimyəvi üsullarla materialın tərkibinə resept üzrə daxil edilən materialların miqdarı təyin edilir (monomer, plastifikator, stablizator, boyaq, doldurucu və s. əlavələr). Toksikoloji tədqiqatlar isə canlı obyektlərdə (mikroorqanizmlərdə, dovşanların, siçovulların, meymunların və s. canlıların üzərində aparılır). Tədqiqatın nəticələrindən asılı olaraq materialın əsas gigiyenik kriteriyaları müəyyən edilir – qablaşdırıcı materialdan məhsula və ya model mühitə miqrasiyanın yol verilən miqdarı təyin edilir ki, bu da həmin məhsulların məhdudiyyətsiz istifadəsi zamanı ınsan sağlamlığı üçün təhlükəsizliyinə verilən təminata uyğun olmalıdır. Sertifikatda aşağıdakılar göstərilməlidir: istehsalçının əmtəə kodu göstərilməklə malın adı, sertifikatı saxlayan istehsalçı firmanın adı, malın keyfiyyəti haqqında sənədlərin siyahısı, keyfiyyət haqqında Səhiyyə Orqanının rəyi, serifikatın verilmə tarixi və onun istifadə müddəti. Rəydə malın tətbiq sahələri və istifadə şəraiti sadalanmalıdır ki. Bunlar da sınaq nəticələri ilə təsdiq edilir. Qablaşdırıcı materialın qida məhsulları ilə otaq temperaturundan yuxarı temperaturda təması zamanı bu xüsusilə vacibdir.
44
Qeyd etmək lazımdırki, hazır məhsulların alınması, həmçinin saxlanması prosesində, başqa sözlə məhsulun qablaşdırıcı materialla uzun müddət kontaktı zamanı mürəkkəb kimyəvi, fiziki-kimyəvi və biokimyəvi çevrilmələr baş verə bilər ki, bunun nəticəsində də yaranan birləşmələr insan orqanizminə xoşagəlməz təsirlər göstərə bilər. Məsələn, aşağı təzyiqli polietilen əsasında alınan materiallar yağ tərkibli qida məhsullarının qablaşdırılması üçün yararsız hesab edilir. Belə ki, oksidləşmiş fraksiya kontaktda olan məhsula miqrasiya edərək yağın parçalanmasına şərait yaradır. Nəticədə triqliserinlərin oksidləşmə məhsulu yaranır ki, bu da canlı orqanizmlərin metabolizminə neqativ təsir edir. Buna görə də ilkin qablaşdırıcı materialların xassələrinin mütləq qiymətləndirilməsi ilə yanaşı həmin material ilə təmasda olan məhsulun müstəqil sanitar-gigiyenik nəzarəti də həyata keçirilməlidir. Bununla bağlı olaraq qablaşdırıcı materialların xassələrini və məhsulun kimyəvi tərkibini yaxşı bilmək lazımdır. Bəzi yeyinti məhsulları havanın, suyun, su buxarının təsirinə qarşı həssas olurlar. Buna görə də qida məhsullarının qablaşdırılması üçün olan materialların keyfiyyətinə qoyulan vacib tələblər sırasında qaz, buxar, su, yağ və dadkeçirmə xassələri də durur. Belə ki, məsələn, təzə ətin qablaşdırılması zamanı aşağı buxarkeçirməni (rütubət itkisini tənzimləmək üçün) və eyni zamanda müəyyən qazkeçirməni təmin etmək lazımdır, belə ki, bu şərait ətin rəngini qoruyub saxlamağa kömək edir. Yağlı qida məhsulları yağadavamlı, məhsulu oksidləşdirici amillərin təsirindən qoruyan materiallarda qablaşdırılır. Kolbasa məhsullarının üzlükləri kifayət qədər buxar və qazkeçirməyə malik olmaqla yanaşı rütubətli mühitdə, yüksək temperaturda kifayət qədər mexaniki möhkəmliyə də malik olmalıdırlar. Vakuum qablaşdırması üçün olan materiallar minimal qazkeçirmə imkanlarına malik olmalıdırlar. Təzə meyvə və tərəvəzlər üçün olan qablaşdırıcı materialların seçilməsi daha çətindir. Belə ki, qablaşdırıcı materialın köməyi ilə tutumun içərisində elə qaz 45
mübadiləsi mühiti yaradılmalıdır ki,(oksigenin, azotun, karbonun nisbəti) belə tez xarab olan məhsulun keyfiyyətini uzun müddət qoruyub saxlaya bilsin. Qida məhsulları üçün olan qablaşdırıcı materialların keçiricilik xassələri orqanoleptik və xromotoqrafiya üsulları ilə təyin edilir.
|