Azərbaycan respublikasi təHSİl naziRLİYİ azərbaycan döVLƏT İQTİsad universiteti «magistratura məRKƏZİ»
Yüklə 1,37 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
Alınma üsulları. Polietilen plyonkalar ekstruziya üsulu ilə alınır. Bu plyonkalar
çörək, tərəvəz, ət və toyuq üçün paketlərin istehsalında, zibil kisələrinin, yüklərin bərkidilməsi üçün plyonkaların hazırlanmasında istifadə olunur. Aşağı sıxlıqlı polietilen həmçinin, digər termoplastik polimerlərlə kombinələş- dirilmiş plyonkaların hazırlanmasında, kağız, karton, alüminium folqalarının üzərinə çəkilmək üçün istifadə olunur. Çoxqatlı kombinələşdirilmiş materialların alınması üçün digər imkan isə başqa plyonkalarla – poliefir, tsellofan və alüminiumla- qarışdırılmadır. Bütün bu kombinələşdirilmiş plyonkalarda aşağı sıxlıqlı polietilen təbəqəsi plyonkaya əla qaynaq edilmə xüsusiyyəti, digər qatlar isə möhkəmlik və qoxunu keçirməməzlik xassəsi verir. 68
Müəyyən edilmiş xassələri əldə etmək üçün polietilenin vinilasetatla birlikdə alınması həyata keçirilir. Bu plyonkalar yaxşı möhkəmliyə malik olması ilə yanaşı daha şəffafdırlar və daha yaxşı qaynaq edilmə (yapışma) xüsusiyyətinə malikdirlər. Buna görə də bu materiallar qızdırılma zamanı digər materiallara daha yaxşı adgeziya oluna bilirlər, onlar həm də karton və digər materialların üzərinə daha yaxşı yapış- dırıla bilirlər. Polietilen HDPE – bu polietilen yüksək sıxlığa malikdir. Bu material qalınlığı 7 – 100 mkm olan plyonkaların hazırlanması üçün istifadə olunur. “Sintetik kağız” adlanan material bu plyonkanın bir növüdür. Bu material kağızın bütün xassələrinə malik olmaqla yanaşı, həm də suyu keçirmir. Bu material yaxşı rənglənir və onun üzərində yazı çap etmək mümkündür. Plyonkanın özü şəffaf rəngdədir və ondan qablaşdırılan yük yaxşı görünür. Bundan başqa hava qabarcıqlı plyonkalar da vardır ki, bunlar iki qatdan ibarətdir: saya qat və qabarçıq yuvacıqlı qat. Bu material əla ammortizasiya və termoizolyasiya xüsusiyyətlərinə malkdir. Kombinələşdirilmiş poletilen plyonkalar oksigen təsirinə qarşı həssas olan məhsullar üçün istifadə olunur. Belə plyonkalar sənaye məhsullarının qablaşdırıl- masında daha kütləvi şəkildə istifadə olunurlar. Şlanqlı (xortumlu) polietilen plyonkaların köməyi ilə məhsulların karton qutularda qablaşdırılmasına xidmət edən paketlər hazırlanır və qaynaq edilir. Onlar yığılma xüsusiyyətinə malkdirlər. Plyonkalı paketlərə maye məhsulu götürmək üçün süzücü klapanlar quraşdırılır, məhsulun götürüldüyü miqdarda paket içərisinə hava buraxmadan sıxılır, eyni zamanda saxlama müddətini artırır. HDPE – polimeri üfürmə balonlarının, boçkaların, kanistrlərin hazırlanmasında geniş tətbiq olunur ki, bunlar da bütün mümkün kimyəvi maddələrin daşınması və saxlanması məqsədinə xidmət edir. HDPE-nin başqa bir növü yüksək molekullu polimer olub, təhlükəli yüklərin daşınması üçün taraların hazırlanmasında istifadə olunur.
69
HDPE polimerindən olan qablaşdırmalar içərisində butılkalar üçün olan yeşiklər və zibil üçün olan konteynərlər ən populyar olmaqla qalmaqdadır. HDPE polimeri həmçinin şampun qablarının, kosmetikaların, təmizləyici vasitələrin qablaşdırılması üçün butılkaların, flakonların hazırlanmasında istifadə olunur. Bu polietilen həm də penomaterialların hazırlanması üçün çox yaxşıdır, bu materialların üst səthi məhsulları zədələnmədən qoruyur. Bu material müxtəlif rəng- lərə çox asanlıqla boyanır, elektron pribor və detalların qablaşdırılmasında istifadə edilə bilər, belə ki, penopolietilen antistatik materialların əlavəsi ilə hazırlanır. Kombinələşdirilmiş plyonka və plitələrlə eyni sıradapenpoletilendən hazırlanmış fasonlu qablaşdırmalardan da istifadə olunur. Penopolietilenin istilik təsirlərinə qarşı davamlılığı polimer şaxələrinin yaranması və ya yüksəkenerjili şüalanma ilə əhəmiyyətli dərəcədə artır. Bu polietilendən müxtəlif diametrli torlu şlanqlar (xor- tumlar) da hazırlanır. Xüsusi ekstruziya metodu nəticəsində belə xortumlarda qaynaq yerləri demək oar ki, olmur. Bu qablaşdırmalar rulon şəklində bükülür və buna görə də məhsullar avtomatik sistemlə qablaşdırıla bilər. Belə torlu qablaşdırmalar tərəvəz və meyvələrin və o cümlədən sənaye məhsullarının qablaşdırılmasında istifadə olunur.
LLDPE markalı xətti poletilen - aşağı sıxlıqlı polietilendir. Bu polimer son dövürlərdə istehsalda geniş tətbiq olunur. Bu polimerdən olan plyonkalar çat, cızıq yaranmaya qarşı davamlıdır, yaxşı möhkəmliyə, şəffaflığa və oksigenə münasibətdə baryer xüsusiyyətlərə malikdirlər. Bu plyonkaların əsas tətbiq sahələri elastik və termiki yığılan plyonkaların, həmçinin ağır yüklərin və tullantıların qablaşdırılması üçün qablaşdırmların hazırlanmasıdır. Böyük yüklərin qaldırılması üçün nəzərdə tutulan kisələr xüsusi polipropilen və polietilen lentlərdən hazırlanr. Bəzi kisələrin daxilindəəlavə olaraq poletilen örtük istifadə olunur ki, bu da qablaşdırmanın toz və rütubət keçirməməsiniı təmin edir. Dondurulmuş məhsulların qablaşdırılmasında LLDPE-nin tətbiqi onun aşağı temperaturlarda malik olduqları xarakteristikalarla şərtləşir. Bu polimerin dartılan plyonkaların hazırlanmasında tətbiqi sürətlə genişlənir. Lakin LLDPE- nin əsas 70
çatışmamazlığı onun çətin emal edilməsidir ki, bu da polimrerin özünün məhdud molekulyar kütlədə paylanması ilə bağlıdır. Yüklə 1,37 Mb. Dostları ilə paylaş:
|