Derecel‹ hassas döKÜm yüzey kal‹tes‹ ve boyutsal hassas‹yet

Kolloidal Silika Üretim Prosesi
Birinci ad›m: ‹nce ö¤ütülmüfl ve ayr›lm›fl silis kumu sodyum karbonat ile birlikte yüksek s›cakl›kl› bir
f›r›na yüklenir. ‹fllem sonunda sodyum silikat ve karbon dioksit gaz› oluflur.

---

45
Dereceli Hassas Döküm Kal›p Malzemeleri
SiO
2
 + Na
2
CO
3
 
 Na
2
O.SiO
2
 + CO
2
 (3.11)
‹kinci ad›m: Kolloidal silika sülfürik asit kullan›larak elde edilir.
Na
2
O.SiO
2
 + H
2
SO
4
 í SiO
2
 + H
2
O + Na
2
SO
4
                                                          
(3.12)
Reaksiyon sonucu, silika kollidleri içeren bir tuzlu su çözeltisi oluflur. Sodyum sülfat tuzu diafiltrasyon
ile uzaklaflt›r›l›r. Rafinasyon iflleminde kolloidal silika tuzlu su çözeltisi içinde as›lt› haline (süspansiyon)
getirilir. Bu çözeltinin tuzu giderilmelidir. Diafiltrasyon iflleminde kullan›lan UF membran parçac›klar›
engellerken tuzlu suyun geçmesini sa¤lar [50].
3.9. Zirkon
Zirkon (Zirkonyum-silikat ZrSiO
4
) pek çok kullan›m alan› olan zirkonyum metalinin ana mineralidir.
Zirkon, siyenit, granit ve diyorit gibi volkanik kayaçlarda bulunan bir mineraldir. Ekonomik rezervleri
ise ilmenit ve rutil ile birlikte sahil kumlar›nda toplanm›flt›r. Avustralya, ABD, Güney Afrika, Bat› Afrika
ve Hindistan sahilleri zirkonca zengindir. Avustralya ve Güney Afrika dünyadaki en önemli zirkon
tedarikçisi ülkelerdir. Yüksek safl›ktaki zirkon yaklafl›k 2190 °C 'da erir, 1600-1800 °C aras›nda yumuflar
ve 1750 °C 'a kadar çok düflük büzülme gösterir. Zirkon, yüksek s›cakl›k uygulamalar› için çok uygun
karakteristik özellikler gösterir. Yüksek ergime noktas›na ek olarak düflük ›s›l genleflmesi ve yüksek
afl›nma dayan›m› zirkonu mükemmel bir refrakter malzeme yapar. Zirkon, a¤›r mineral kumlar›n
madencilik ifllemleri ile üretilir ve ilmenit ve rutil üretimin yan ürünüdür. Zirkon üretiminde kullan›lan
ay›rma teknikleri; yüksek gerilimli elektrostatik ay›rma, manyetik ay›rma ve a¤›rl›k fark› ay›rmas›d›r.
Zirkon, çeflitli kimyasal ve fiziksel formlarda sanayide yayg›n olarak kullan›lmaktad›r. Üretilen zirkonun
yaklafl›k % 75'i kal›p kumu, rafrakter hammaddesi, zirkonyum bileflikleri ve çeflitli seramiklerin
üretiminde kullan›l›r. Sadece % 25'i metal üretiminde veya alafl›mlamada kullan›l›r. En basit flekliyle
zirkon, maden sahas›nda üretildi¤i flekliyle kum olarak kullan›lmaktad›r. Refrakter ürünlerde,
afl›nd›r›c›larda, dökümhanelerde kullan›lan zirkon bu flekildedir. Zirkon kumu ço¤unlukla dökümhanelerde
kal›p malzemesi olarak kullan›lmaktad›r. Ergimifl metal taraf›ndan ›slat›lmamas› daha iyi ve düzgün
yüzey vermesini sa¤lar,  Zirkonun büyük bir bölümü ise tüketim öncesi daha fazla ifllenir. Mekanik
olarak ince toza veya opaklaflt›r›c›ya ö¤ütülür.  Bu formuyla zirkon, seramiklerde, hassas dökümde,
televizyon camlar›nda ve refrakterlerde kullan›l›r. Dünyada, yüksek kalitedeki zirkonun yaklafl›k %
52'si mutfak, banyo seramiklerinin, yemek tak›mlar›n›n s›rlar›n›n opaklaflt›r›lmas›nda kullan›l›r [51].

---

46
Dereceli Hassas Döküm Kal›p Malzemeleri

---

47
Dereceli Hassas Döküm Kal›plar›n›n Özellikleri ve Bu Özelliklere Etki Eden Unsurlar
BÖLÜM 4