T. C. Okan üNĠversġtesġ sosyal bġLĠmler enstġTÜSÜ

4.4.3.5.  Ġzleme – Tespit Edici Kontrol 
Yönetim, kurumun amacına ne derece ulaştığını saptamak ve olağanüstü durumları tespit 
edebilmek maksadıyla bütçe çalışmalarını inceleyip bir önceki döneminkiyle karşılaştırma 
yapmalıdır.  Raporların  incelenmesi,  hesapların  uyuşmasını  sağlama,  riski  yüksek  olan 
alanlarda iç denetimi yoğunlaştırma ve yıllık değerlendirmeler bu kapsamda yer almaktadır 
(Şahin, 2005: 32). 
4.4.4.  Kontrol Faaliyetleri 
Risklerin  ortadan  kaldırılması  amacı  taşıyan  temel  strateji,  iç  kontrol  faaliyetleri  ile 
gerçekleştirilmektedir.  Bu faaliyetler önleyici ya da ortaya çıkarıcı şekilde olabilmektedir. 
Ancak kurumlarda belirlenen hedeflerin gerçekleştirilmesi için gerçekleştirilecek iç kontrol 
faaliyetlerinin  tamamı  düzeltici  mahiyet  taşıyan  önlemlerdir.  Kontrol  faaliyetleri  varolan 
riskleri uygulayan yönetim politikalarını uygulayan ve geliştiren metotlardan oluşmaktadır. 
Kontroller  riskin  azalmasını  stratejinin  sağlıklı  devam  edebilmesini  sağlar.(Cömert 
vd.,2013) İç kontrol sisteminde zaman içinde değişiklikler oluşabilir. Bu yüzden iç kontrol 
sistemi  izlenmelidir.  Bu  izleme  işi,  kontrollerin  önceden  tespit  edilmiş  ölçütlere  uygun 
ilerleyip  ilerlemediğini  ve  faaliyetleri  işletme  için  bir  risk  taşıyıp  taşımadığına  bakar. 
(Demirbaş,  2005:172).Bazı  kontrolleri  çeşitli  sınıflara  ayırmak  mümkümdür  .Bir  kontrol 
işlem 
veya 
süreç 
düzeyindeyse 
yaygın 
olmayan 
kontroller 
olarak 
adlandırılır.Örneğin;Harcamalar  yönetimin  izni  ile  uyumlu  mu  yapılmış.Bunun  dışında 
işletme  düzeyinde  genel  olarak  yaygınsa  bu  kontrol  işlemi  bunada  yaygın  kontroller 
denilmektedir.Örnek  verecek  olursak  finansal  tabloların    hazırlanması  ve  yönetime  bilgi 
verilmesidir.(IFAC 2011) 

---

62 
 
Söz konusu kontroller farklı kontroller şeklinde olduğu gibi birbiriyle ilişkili kontroller 
de  olabilir.İki  farklı  işletmenin  amaçları  benzer  olsa  bile  iç  kontrolleri  asla  aynı 
olmaz.Fakat ortak kontrol aşağıdaki gibidir (Cömert vd.,2013) 
     •   Görevlerin verilmesinde uygun yetkilendirme, 
     •  Sistemli kayıt ve belgelendirme, 
     •  Varlıkları ve girdi-çıktı süreçlerini fiziksel şekilde kontrol edilmesi,