SəQƏleyn həDİSİNİN ŞƏRHİ Rəhmli və Mərhəmətli Allahın adı ilə

1-ci  cilddə  1445 hədis  var.  Bu hədislərdən  4-ü  Peyğəmbərdən,  38-i  Əlidən, 

2-si Hüseyndən rəvayət olunmuşdur. Bu cilddə Fatimə və Həsəndən bir dənə də 

olsa  hədis  rəvayət  olunmamışdır.  1445  hədisdən  cəmi  44-ü  Əhli-əbadan  nəql 

olunmuşdur.  

2-ci cilddə 2346 hədis var. Bu hədislərdən 17-si Peyğəmbərdən, 30-u Əlidən, 

1-i  Həsəndən,  1-i  də  Hüseyndən rəvayət  olunmuşdur.  Bu  cilddə  də  Fatimədən 

bir hədis belə rəvayət  olunmamışdır. 2346 hədisdən cəmi 49-u Əhli-əbadandır. 

Fikir verin, bu iki cilddə olan 3791 hədisdən cəmi 93 hədis Əhli-əbadandır. Mən 

hələ  bu  hədislərin  səhih  olub-olmadığından  danışmıram.  Kitabul-kəfini  şərh 

etmiş  üç  şiə  alimi:  Məclisi  “Miratul-Uqul”da,  Behbudi  “Səhihul-kəfi”də  və 

Muzəffər  “əş-Şəfi  fi  şərhi  usulil-kəfi”də  bu  hədislərin  (yəni  93  hədisin) 

hamısının  zəif  olduğunu  bəyan  etmişdilər.  Ey  şiələr,  siz  nə  üçün  Fatiməyə, 

Həsən  və  Hüseynə  məsumluq  isnad  edirsiniz?  Ona  görə  ki,  onlar  xəta  edə 

bilməzlər  və  bu  səbəbdən  də  onlara  tabe  olmaq  vacibdir?  Budurmu  onlara 

tabeçilik? Onlardan səhih olaraq nə rəvayət etmisiniz ki, ona da tabe olasız. 

33

  Ancaq  bunun əksinə,  dörd imam  və  onların tələbələri   müsəlmanlar  üçün 

etiqada, fiqhə və hədisə dair əsərlər qoyub gediblər. “Müsnəd”, “Fiqhul-əkbər”, 

“Fədailus-sahabə”,  “Kitabuz-zühd”,  “Rəddu  aləl-Cəhmiyyə”,  “ər-Risalə”,  “əl-

Umm”  kimi  əsərlər  onların  müsəlmanlar  üçün  miras  qoyduqları  əsərlərdən 

yalnız  bir  qismidir.  Onların  tələbələri  tərəfindən  yazılmış  kitablar  isə  həddən 

artıq çoxdur. 

---

 

34 

olmayan  Xomeyniyə  və  Sistaniyə  tabe  olurlar?  Hətta  onlara  görə 

Xomeynini  təqlid  edənin  Sistaniyə,  Sistanini  təqlid  edənin  də 

Xomeyniyə tabe olması qadağandır. Görəsən  bu  qadağa kim tərə-

findən qoyulub? Onların risalələri isə Cəfərin sözləri əsasında yox, 

müctəhidin öz rəyi əsasında yazılır. Əgər belə olmasaydı, şiə müc-

təhidləri arasında ixtilaf da olmazdı. Axı “məsum imam”ın fiqhin-

də ixtilaf və ziddiyət ola bilməz. Feyz əl-Kaşani bundan şikayətlə-

nərək  demişdir:  “Bəzən  görürsən  ki,  Şiə  alimləri  bir  məsələdə 

iyirmi, otuz və daha artıq rəy ilə ixtilafa düşürlər...” (“əl-Vafi” 1/9) 

Şiə məzhəbinin şeyxi sayılan Tusi demişdir: “Hətta, sən şiə alimlə-

rinin arasında olan ixtilafa fikir versən, görərsən ki, onların arasın-

da  olan  ixtilaf  Əbu  Hənifənin,  Şəfinin  və  Məlikin  arasında  olan 

ixtilafdan da çoxdur.” (“əl-Uddə  fi usulil-fiqh”1/138) Onlara görə 

sağlığında təqlid etmədiyi  müctəhidi öldükdən  sonra təqlid etmək 

haramdır.  Deməli,  müctəhidin  ölməsiylə  onun  fiqhi  də  ölür.  Əgər 

onların  məzhəbi  və  fiqhi  Cəfərin  məzhəbi  və  fiqhidirsə,  nə  üçün 

öldükdən  sonra  ona  (müctəhidə)  tabe  olmaq    haram  sayılır?  Axı 

“məsum  imamlar”ın  elmi  ölmür  və  müctəhidlərin  ölməsiylə  də 

“məsum  imamın”  fiqhi  dəyişmir.  Əgər  Xomeyninin  fiqhi  İmam 

Cəfərin  fiqhidirsə,  nə  üçün  o  öldükdən  sonra  onun  fiqhinə  tabe 

olmaq  haram  olsun?  Məgər  İmam  Cəfərin  fiqhinə  tabe  olmaq 

haramdır? Ümumiyyətlə, şiələrin məqsədi dini Allaha xas qılaraq, 

Onun  üçün  ixlasla  əməl  etmək  deyil.  Onların  məqsədi  hər  bir 

məsələdə  əhli-sünnətə  müxalif  olmaqdır.  Onlar  üçün  əsas  olan, 

Quran  və  Sünnətə  tabeçilik  yox,  əhli-sünnətə  müxalifətçilikdir. 

Onlara  görə  əhli-sünnətə  müxalif  olmaq,  uğur  qazanmaq  sayılır. 

Bütün  bunları,  onların  “məsum”  imamlarından  rəvayət  etdikləri 

hədislər  də  isbat  edir.  Kuleyni  İmam  Cəfərdən  belə  rəvayət  edir: 

“...Bir şəxs İmamdan soruşur: Biz (bir-birinə zidd olan) iki hədislə 

rastlaşırıq,  bu  hədislərdən  biri  əhli-sünnətin  dediklərinə  müvafiq, 

biri isə onlara muxalifdir. Bu halda, bu iki hədisdən hansını qəbul 

etməliyik?  İmam  dedi:  “Əhli-sünnətə müxalif  olan  fikirdə  uğur,