Microsoft Word mirzaliyeva gunel docx

Buğdanın dünya bazarı 

Dünya balansı 

2010/11 

2011/12 

qiymətləndirmə 

2012/13 

proqnoz 

2012/13-cü ildə 

2011/12-ci ilə 

nisbətində 

dəyişikliklər 

milyon ton 

% 

İ

stehsal 

655.6 

700.0 

675.1 

-3.6 

Ticarət 

124.6 

137.4 

135.0 

-1.7 

İ

stehlak, cəmi 

664.1 

690.7 

686.5 

-0.6 

Ə

rzaq 

468.0 

473.5 

475.5 

0.4 

Yemlər 

120.8 

138.9 

133.8 

-3.7 

Digər istehlak 

növləri 

75.2 

78.3 

77.3 

-1.3 

Dövrün sonuna 

ehtiyatlar 

188.2 

195.3 

182.7 

-6.5 

Cədvəl 3. 

Mənbə: Abbasov İsmət Dursun oğlu. Azərbaycanın və dünya ölkələrinin kənd 

təsərrüfatı. Bakı 2013 

 

---

34 

 

Cari  illə  müqayisədə  2012/13  -  cü  illərdə  buğdadan  fərqli  olaraq  yem  üçün 

qarğıdalının  istifadəsinin  artması  ilə  əlaqədar  istifadənin  ümumi  həcminin  daha 

yüksək artımı proqnozlaşdırılır. Yem üçün taxılın dünya ticarəti 2011/12 - ci ildəki 

azalmasından  sonra  həmçinin  eyni  zamanda  artımın  böyük  hissəsi  qarğıdalının 

hesabına əldə ediləcəkdir. Bəzi ölkələr, xüsusilə də Asiyada buğdanın deyil, yem 

üçün taxılın idxalını bərpa edəcək, eyni zamanda onun qiymətlərinin rəqabətə daha 

da davamlı ola biləcəyi gözlənilir. Yem üçün taxılın dünya ehtiyatları, gözlənildiyi 

kimi  2013-cü  ilin  mövsümünün  sonuna  artacaq,  lakin  ehtimal  var  ki,  yetərincə 

olmasın. Bunu ehtiyatların istifadəyə olan nisbətinin proqnozlaşdırılan göstəriciləri 

ə

ks etdirir.  

Dünya bazarı 

Dünya balansı 

2010/11 

2011/12 

qiymətləndirmə 

2012/13 

proqnoz 

2012/13-cü 

ildə 

2011/12-ci ilə 

nisbətində 

dəyişikliklər 

milyon ton 

% 

İ

stehsal 

1 130.1 

1 163.9 

1 207.3 

3.7 

Ticarət 

121.6 

121.3 

126.0 

3.9 

İ

stehlak, cəmi 

1 150.5 

1 165.6 

1 193.7 

2.4 

Ə

rzaq 

202.0 

204.0 

206.7 

1.3 

Yemlər 

631.0 

638.7 

660.2 

3.4 

Digər  istehlak 

növləri 

317.5 

322.9 

326.8 

1.2 

Dövrün sonuna 

ehtiyatlar 

171.4 

167.1 

177.1 

6.0 

Cədvəl 4.  

Mənbə: Abbasov İsmət Dursun oğlu. Azərbaycanın və dünya ölkələrinin kənd 

təsərrüfatı. Bakı 2013 

---

35 

 

Düyü bazarının vəziyyəti 

 

Düyünün  dünya  qiymətləri  2011  -  ci  ilin  sentyabr  ayından  aşağı  düşməyə 

başlamışdır,  bu  da  Hindistanın  adi  düyü  sortlarının  kütləvi  ixracının  bərpası  ilə 

eyni  zamana  təsadüf  etmişdir.  Ölkənin  dünya  düyü  bazarına  qayıdışı  ixracçılar 

arasında  güclü  rəqabətə  gətirmişdir  və  praktiki  olaraq  Tailandda  dünya 

kotirovkaları  üçün  istehsalçıların  yüksək  qiymətlərinin  dəstəyi  siyasətinin 

saxlanmasını  neytrallaşdırmışdır.  2012  -  ci  ilin  aprel  ayına  olan  vəziyyətinə  görə 

dünya  qiymətləri  düyünün  bütün  sortları  üzrə  sentyabr  ayının  səviyyəsindən  10 

faiz  aşağı  düşmüşdür.  2011  -  ci  ildə  dünyada  düyü  istehsalı  2,6  faiz  artmışdır. 

Ehtimal  edilir  ki,  normal  hava  şəraiti  və  miqyaslı  sahə  proqramlarının  inkişaf 

etdirilməsi  şərtilə  2012  -  ci  ildə  bu  faiz  daha  1,7  faiz,  488  milyon  tonadək 

(təmizlənmiş  düyü  hesabı  ilə)  artacaq,  baxmayaraq  ki,  Cənubi  Amerikada 

məhsulun ilk nəticələri bir qədər təəssüfləndiricidir. 2012 - ci ildə praktiki olaraq 

ə

nənəvi iri idxalçıların tədarükünün azalması nəticəsində düyü ticarətinin 2,6 faiz 

aşağı  düşəcəyi  proqnozlaşdırılır.  İxracçılar  arasında  Tailand,  gözlənildiyi  kimi 

rəqabətə  davamsız  qiymətləri  səbəbindən  satışın  daha  kəskin  azalması  ilə 

qarşılaşacaq,  lakin  əvvəlki  kimi  öz  liderliyini  qoruyub  saxlayacaq.  Ehtimal  edilir 

ki, Vyetnam ixracın həcminə görə ikinci yerdə qalaraq ixracın səviyyəsini ötən ilin 

səviyyəsində qoruyub saxlayacaq. Əksinə olaraq, Hindistanın ixracı elə səviyyədə 

artmalıdır  ki,  o  həcminə  görə  Pakistan  və  ABŞ  -  dan  irəli  keçərək  üçüncü  yerdə 

olacaq. Həm 2011 - ci, həm də 2012 - ci ildə düyünün dünya istehsalı, gözlənildiyi 

kimi  istehlakı  qabaqlayacaq.  Nəticədə  2011/12  və  2012/13  -  cü  illərin  satış 

mövsümünün sonuna dünyanın düyü ehtiyatlarının artması proqnozlaşdırılır, bu da 

dünya  ehtiyatlarının  istifadəyə  qarşı  nisbətinin  yeni,  maksimum  həddinədək 

artmasına  gətirib  çıxaracaq.  2011  -  ci  ildə  proqnozlara  uyğun  olaraq,  dünya 

istehsalının istehlakı üstələməsi nəticəsində 2013 - cü ildən ən yüksək səviyyəsinə 

çatacaq. 

 

---

36 

 

dünya balansı 

(taxıla 

hesablanmış) 

2010/11 

2011/12 

qiymətləndirmə 

2012/13 

proqnoz 

2010/11-ci illə 

müqayisədə 

2011/12-ci 

ildə 

dəyişikliklər 

milyon ton 

% 

İ

stehsal 

2 253.7 

468.1 

480.1 

2.6 

Ticarət 

31.5 

35.2 

34.3 

-2.6 

İ

stehlak, cəmi 

448.6 

460.8 

468.4 

1.6 

Ə

rzaq 

382.4 

389.3 

395.9 

1.7 

Dövrün sonuna 

ehtiyatlar 

134.4 

141.0 

152.8 

8.4 

 

Cədvəl 5.  

Mənbə: Abbasov İsmət Dursun oğlu. Azərbaycanın və dünya ölkələrinin kənd 

təsərrüfatı. Bakı 2013