FəNN: vergiLƏr və vergitutma mühaziRƏ MÜƏLLİMİ: İ. E. D. M. C. HÜseynov

KitabYurdu.az 
104

---

itirildikdə  və  ya  yararsız  hala  düşdükdə  vergi  ödəyicisinin  müraciəti 
əsasında ona bildirişin surəti verilir. 
 
Qeydiyyat  hansı  tarixin  əvvəl  başlanmasından  asılı  olaraq 
aşağıdakı tarixlərin birində qüvvəyə minir: 
 
-  məcburi  qeydiyyat  zamanı  –  qeydiyyat  haqqında  ərizə  verməyə 
dair  öhdəliyin  yarandığı  aydan  sonrakı  hesabat  dövrünün  birinci 
günündə; 
 
- könüllü qeydiyyat zamanı – qeydiyyat haqqında ərizənin verildiyi 
aydan sonrakı hesabat dövrünün birinci günündə; 
 
-  vergi  ödəyicisinin  qeydiyyat  haqqındakı  ərizəsində  göstərilən 
tarixdə. 
 
ƏDV-nin  məqsədləri  üçün  qeydiyyatdan  keçməyə  borclu  olan, 
lakin  qeydiyyat  üçün  ərizə  verməyən  vergi  ödəyicisini  vergi  orqanı  öz 
təşəbbüsü ilə qeydiyyata alır və ona qeydiyyat bildirişi göndərir. 
 
Vergi  orqanlarında  ƏDV  ödəyicilərinin  reyestri  aparılır  və  ƏDV-
nin məqsədləri üçün qeydiyyatdan keçirilmiş bütün vergi ödəyiciləri bu 
reyestrə daxil edilirlər. 
 
ƏDV ödəyicisinin ƏDV məqsədləri üçün qeydiyyatı ləğv edildikdə 
onun  barəsində  məlumatlar  ƏDV  ödəyicilərinin  dövlət  reyestrindən 
silinir və verilmiş qeydiyyat bildirişi geri alınır. 
 
Vergi  ödəyicisinin  vergiyə  cəlb  olunan  əməliyyatlarının  ümumi 
məbləği əvvəlki tam 12 təqvim ayı ərzində 45000 manatdan çox deyilsə, 
o ƏDV-nin məqsədləri üçün son qeydiyyatın qüvvəyə mindiyi tarixdən 
etibarən  bir  il  keçdikdən  sonrakı  istənilən  vaxt  qeydiyyatın  ləğv 
olunmasına dair ərizə verə bilər. ƏDV-nin məqsədləri üçün qeydiyyatın 
ləğv  olunması  vergi  orqanına qeydiyyatın  ləğv  edilməsinə  dair  ərizənin 
verildiyi gün qüvvəyə minir. 
 
Vergi ödəyicisi ƏDV üzrə hesablanmış vergiləri üç ay ərzində tam 
ödəmədikdə  və  vergi  orqanının  yaranmış  borcun  ödənilməsi  barədə 
yazılı  xəbərdarlığını  aldığı  gündən  30  gün  müddətində  borc  üzrə 
ödəməni  həyat  keçirmədikdə,  şəxsin  (iri  vergi  ödəyiciləri  istisna 
olmaqla) ƏDV qeydiyyatı ləğv edilə bilər. Bu zaman 3 gün müddətində 
həmin şəxsə müvafiq bildiriş təqdim edilir. 
 
ƏDV-nin  dərəcəsi  hər  vergi  tutulan  əməliyyatın  və  hər  vergi 
tutulan  idxalın  dəyərinin  18  faizidir.  Vergi  tutulan  dövriyyə  hesabat 
dövrü ərzində vergi tutulan əməliyyatların ümumi dəyərindən ibarətdir. 
 
ƏDV nəzərə alınmaqla formalaşmış qiymətin tərkibində ƏDV-nin 
məbləğini  təyin  etmək  üçün  verginin  hesabat  dərəcəsi  nəzərdə  tutulur. 
Hesabat  dərəcəsi  malın  (işin,  xidmətin)  ƏDV  də  nəzərə  alınmaqla