№ара№алпа№ М!Млекетлик университети
Yüklə 0,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
TC = FC + VC (1)
Turaqli shig’inlar firma qansha mug’dardag’i o’nimdi islep shig’ariwina baylanissiz o’zgermes qarjilardi talap etedi, ma’selen imarat, qurilma, u’skeneler amortizaciyasi, islewshi-lerdin’ minimal` sanin uslap turiw ushin jumsalatug’in qarjilar, al o’zgermeli shig’inlar o’nimnin mug’dari o’sse, sa’ykes o’sedi ha’m kerisinshe.
Sonday-aq shig’inlar ortasha ha’m shekli bolip ta bo’linedi. Ortasha bir-birlik tovardi islep shig’ariw ushin jumsalg’an shig’inlarg’a ortasha shig’inlar (AS) dep ataymiz ha’m formulasi: AC TC
FC Q VC Q AFC AVC
= = + = + (2) AFC - turaqli ortasha, al AVC - o’zgermeli shig’inlar dep ataladi. Bul jerde Q - islep shig’arilg’an o’nim mug’dari.
Bir-birlik qosimsha o’nimdi islep shig’ariw ushin jumsalg’an qosimsha shig’inlarg’a shekli (marjimal) shig’inlar dep ataymiz: MC TC FC VC = = + D D D D D Q Q Q (3) FC - turaqli bolg’ani ushin DFC FC FC = - = 2 1 0 bunnan MC VC
= D D (4) Bunnan to’mendegi juwmaqqa kelemiz: Egerde o’nimnin’ mug’dari ko’beyse o’zgermeli ha’m uliwma shig’inlardin’ mug’dari da o’sedi, al o’siw tezligi o’zgermeli faktorlar boyinsha aling’an shekli o’nimnin’ qisqariwina baylanisli. Faktorlardin’ to’menlewshi qaytimi nizamina sa’ykes, olardin’ o’nimdarlilig’i belgili bir mug’dardan keyin to’menley baslaydi, usi momentten baslap o’nimdi joqarilatiw ushin ko’p shig’inlar talap etiledi. Faktorlardin’ o’nimdarlilig’i (MR) xem shekli shig’inlardin’ (MS) o’z-ara baylanislari uliwma shig’inlar ha’m o’ndiris juwmag’i arasindag’i baylanisti
36 su’wretleydi. Ma’selen: qisqa mu’ddetli da’wirde o’zgermeli faktorlar Z ha’m onin’ ha’r bir-birliginin’ bahasi Pz bolsin. Sonda, o’zgermeli shig’innin’ mug’dari qosimsha jumsalg’an faktordin’ mug’dari (Z) menen bir-birlik faktordin’ shig’inina ko’beymesine (R z * D Z) ten’. Egerde (4) ti esapqa alsaq shekli shig’in MC VC P Z z = = × D D D D Q Q (5) biz bilemiz shekli onim:
= Þ = D D D D Q Q 1 (6) (5) ha’m (6) dan: MC P MP z z = (7) Yag’niy qisqa mu’ddetli da’wirde shekli shig’inlar o’zgermeli faktordin’ bahasinin’ shekli o’nimge qatnasina ten’ eken. Bunday juwmaqti ortasha o’nim ha’m ortasha shig’inlar ushin da keltirip shig’arsaq to’mendigini alamiz: AVC P P z z = D (8) O’ndirislik shig’inlardin’ biz atap o’tken tu’rlerinin’ grafigin bir koordinata sizig’inda su’wretleymiz. (1-su’wret). sh i g’ MC i B n N ATC l A a AVC r AFC Q o’ n i m 1-su’wret Egerde turaqli shig’innin’ mug’dari N bolsa AFC nol`ge qaray umtiladi, basqa baylanislar shekli ha’m ortasha shig’inlardin’ sizig’inin’ o’zgerisi arqali aniqlanadi (bular grafikte sa’wle-lengen). Bul jerde A,V tochkalari sa’ykes AVC ha’m ATC tin’ minimal` ma’nislerin ko’rsetedi.
Yüklə 0,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|