№ара№алпа№ М!Млекетлик университети

- Masshtabtin’ turaqlilig’i. O’ndirislik faktorlardin’ mug’dari-nin’ o’siw pa’ti

menen sa’ykes islep shig’arilg’an o’nimlerdin’ mug’-darinin’ o’siw pa’ti ten’ bolsa

masshtab turaqli na’tiyjeli dep ataladi.

- Masshtabtin’ teris na’tiyjeliligi. Egerde o’ndirislik faktor-lardin’ o’siw pa’ti

o’nimin o’siw pa’tinen joqari bolsa masshtabtin’ teris na’tiyjeliligin beredi.

10-tema  O’ndirislik qa’rejetler

       Firmalardin’ o’ndirislik shig’inlarinin’ mug’dari o’nim-lerdi  islep shig’ariwg’a

jumsalatug’in faktorlardin’ bahasina (Rx, R6. . . ,Rz) ha’m o’ndiris texnologiyasina

tikkeley baylanisli. Birdey mug’dardag’i o’nimdi faktorlardin’ ha’r qiyli birikpe-

lerinen paydalanip  jetistiriw mumkin. Egerde firma arzan bahadag’i faktorlardan

ko’birek, qimbat bahalilarinan az paydalaniw na’tiyjesinde maksimum  payda

alatug’inday mug’darda-g’i o’nimdi jetistirse uliwma o’ndirislik shig’ginlardin’n

kemey-iwine erisedi. Bul jerde waqit faktori u’lken rol` oynaydi, sebebi qisqa

muddette firma ayirim faktorlardi o’zgertiwi, al basqa faktarlardi (ma’selen kapital)

o’zgerte almaydi. Al uzaq mu’ddette ol barliq faktorlardi o’zgertiwge erisedi.

---

35

  

Biz  bul bapta on’dirislik shig’inlardin’ stat`yalarin, tu’rlerin   ha’m olardi

analizlewdi u’yrenemiz.

  Belgili mug’dardag’i tovarlardi islep shig’ariw ushin jumsalg’an barliq qarjilardin’

summasin uliwma shig’inlar (TS) dep ataymiz. Mikroekonomikada uliwma

shig’inlar- miynet (L) ha’m kapital (K) shig’inlar bolip bo’linedi. Miynet shig’inlari

islewshilerdin’ miynet haqisinan kelip shig’adi, al kapital shig’inlarg’a shiyki zat

ha’m materiallardi satip aliw, tiykarg’i qurallar bolg’an uskene, qurilmalar,

imaratlar, transport qural-lari ha’m t.b. satip aliw yamasa arendaliq to’lemlerdi

to’lewge jum-salg’an qarjilar kiredi.

       O’nimnin’ mug’darinin’ o’zgerisine sa’ykes o’ndirislik faktor-lardin’ mug’dari

o’zgermese, bunday faktorlarg’a turaqli shig’inlar (FC), al o’zgerse o’zgermeli

shig’inlar (VC) dep ataladi, yag’niy uliwma shig’inlar: