73
10.8. Quritish kinetikasi.
Quritish kinetikasini urganishda quritish jarayonining vaktdan boglik holda
kechish mexanizmini tadkik qilishga to`g`ri keladi. Bu mexanizmning moxiyati
quritish va quritish tezligi egri chiziklarini kurish yordamida ochib beriladi.
Quritish egri chizigi.
I davr quritishning doimiy tezlikli davri; II davr kamayuvchan tezlikli davr.
Dastlab quritish agenti ma`lum bir haroratda donga ta`sir kila boshlaydi. Bu
holat donning kizdirilish davri deb atalib, egri chizikning A - V oraligini tashkil
qiladi. Sungra esa quritish
agentining harorati dondagi erkin namlikni kizdirib sikib chiqarishga sarf
bo`ladi. Bu davr grafikda V - S qismda tasvirlangan, asosan bu jarayon to`g`ri
chizikni tashkil qiladi. S nuktadan boshlab donning namligi egri chizik buylab
kamayadi. Quritish jarayonining oxirida don namligi muvozanatdagi namlikka
yaqinlashadi.
Quritish tezligining egri chizigi. Quritish tezligi egri chi-
zigini kurishning 2 ta usuli mavjud.
1- usul: kesmalarga bo`lib aniklash usuli;
2- usul: urinma utkazib aniklash usuli.
Namlikni analitik ravishda quritish d w
k
/di = tg
;
N
k
- quritish tezligining maksimal miqdori.
Quritish tezligi egri chizigini hosil qilish uchun biz quritish egri chizigidan
foydalanamiz. Buning uchun abtsissa ukiga don namligi kiymatlari kuyilsa, ordinata
ukiga esa vakt birligi ichida uzgargan namlik miqdori joylashtiriladi, ya`ni d k/d .
Bu grafikni namlik miqdorining vakt birlikka nisbatan o`zgarishining don
namligidan bogliklik funktsiyasi deb karash mumkin.
Grafikdagi A - V oralik miqdor jixatdan Nk ga teng bo`lib, quritish tezligining
maksimal kiymatini olish davri deyiladi. SHundan sung quritish tezligi V - S oralikda
uzgarib tezlik 1ta kiymatga ega bo`ladi. Bu davrni quritish tezligining doimiy davri
deb atash mumkin. SHundan sung quritish tezligi kamaya boshlaydi va grafikda
ko`rsatilgan S - D egri chizigi bo`yicha tasvirlanadi. Bu davrni quritishning
kamayuvchan tezlikli davri deyiladi.
Grafikda K
1
- nuktasida tezlikning sinish holati yuzaga kelgan. Bu nukta
birinchi kritik nukta deyiladi. K
2
nuktasi tezlikning ikkinchi kritik nuktasi deyiladi.
1>Dostları ilə paylaş: