tasvirlash mumkin. Bugdoy donida namlikdan boglik holda nafas olish jadalligi va
b) Nafas olishga haroratning ta`siri. Harorat kutarilishi bilan don nafas olish
jadalligi oshadi. Bu usish temperaturaning ma`lum bir oraligida ruy berib, Vant-Goff
koidasiga buysunadi. Birok ma`lum temperaturadan sung donning nafas olish jadalli-
gi zaiflashib birga boshqa hayotiy funktsiyalar sekinlashadi, xujayralar uladi va don
qiladi. Urni almashtirilmay uzok muddatda saqlanyotan donda SO2 yigilib, kislorod
28
Tekshirishlar shuni ko`rsatadiki, saqlashda karbonat angidridning eng ko`p
miqdori silosning O`RTA qismi, ya`ni 10...15 m chukurlikdagi qismida tuplanar
ekan. Omborlardan esa bu holat tomdan 1,5-3 m chukurlikda yuzaga keladi.
Kislorodning etishmasligi va karbonat angidridning ko`pligi fakat namligi katta
bo`lgan donlargagina nobud kildiruvchi ta`sir ko`rsatadi. Ammo kuruk donga xatto
kislorodning umuman yukligi va SO2 katta miqdori har uzok vakt ta`sir kilmaydi. Bu
holat shu bilan tushuntiriladiki, kuruk donning nafas olish jadalligi juda kichik va
uning xujayralarida spirt hosil bulmaydi.
Saqlashda xavo kiritmay 15...20 S haroratda har xil namlikka ega bo`lgan bug-
doy donining kukarish energiyasining kamayishi. 1-Namlik 11,3%;
2-14,32%;
3-16,45%;
4-19,55%;
5-22%.
SHuningdek, donning nafas olish jadalligiga uning pishish holati, hosilni yigib
olish sharoiti va tashish jarayoni, to`liqligi va yirikligi, hamda botanik xossalari har
ta`sir qiladi.
Dostları ilə paylaş: