54
Bunda o‗quvchilar guruh bo‗lgan holda topshiriqni bajarishlari shart talabidir.
O‗qituvchi faol qatnashmagan o‗quvchilarni kuzatib turishi lozim, chunki aynan
ular bajarilgan umumiy topshiriqni guruh nomidan o‗qib, izohlab beradilar.
“To„g„ri so„zla, xato qilma” metodi. Bizga ma‘lumki, so‗zlarni gap
bo‗laklari sifatida shakllantiruvchi vositalar – ohang, kelishiklar, ko‗makchilardir.
Ularni to‗g‗ri qo‗llay olsakkina, nutqimimizni to‗g‗ri shakllantira olamiz.
Boshlang‗ich sinflardayoq ushbu malakani shakllantirish ahamiyatliligini inobatga
olgan holda, ―To‗g‗ri so‗zla, xato qilma‖ metodidan foydalanamiz. Topshiriq
talabiga ko‗ra, o‗qituvchi matn yozilgan audioni eshittiradi, ushbu matn yozma
holda berilib, gaplardagi kelishik qo‗shimchalari hamda kelishiklar tushirib
qoldiriladi, o‗quvchilar ularni o‗zlari fahmlaganlaricha to‗ldirib chiqadilar:
Yuz yosh kirgan va qaddi yoydek egilgan bir qariya hassa tayanib borar edi. Yosh
bir yigit u masxara qilib dedi:
Ey qariya, ushbu hassa qancha sotib olding?
Qariya u darhol javob berdi:
Agar uzoq yashasang, sabr qilsang, sen ham shunday hassa tekin
berishadi…
Matnning to‗g‗ri variant quyidagicha: Yuz yoshga kirgan va qaddi yoydek
egilgan bir qariya hassaga tayanib borar edi. Yosh bir yigit uni masxara qilib
dedi:
Ey qariya, ushbu hassani qanchaga sotib olding?
Qariya unga darhol javob berdi:
Agar uzoq yashasang, sabr qilsang, senga ham shunday hassani tekin
berishadi…
Birinchi o‗nta o‗quvchi bajargan topshiriqlarini sinfdoshlari qarshisida himoya
qilib bersa, a‘lo baho olish imkoniga ega bo‗ladi.
“Davra suhbati ” texnologiyasi. ―Davra suhbati ‖ — ancha keng qamrovli
metod bo‗lib, gap bo‗laklari haqidagi nazariy ma‘lumotlar o‗tib bo‗linib, takrorlash
qismida tashkil qilinsa, yaxshi natijalarga erishish mumkin. Ushbu metod orqali
55
berilgan topshiriq o‗quvchilarning yoshidan kelib chiqib tanlanadi. Guruh
qatnashchilari aylana stol atrofida doira bo‗lib turadilar.
Maqsad:
o‗rgatish— o‗zaro o‗rgatish usuli bilan o‗tilgan mavzu bo‗yicha bilimlarni
chuqurlashtirish va aniqlashtirish;
mavjud bilimlarni tarqatish va ulardan turli sharoitlarda foydalanish, o‗z
fikrini qisqa va argumentlar bilan bayon qilish mahoratini shakllantirish;
Tarbiyalash: guruhda ishlash ko‗nikmalarini, xulq-atvor va shaxslar o‗rtasida
muloqot qilish madaniyatini shakllantirish.
Natija: ta‘lim oluvchilar aniq o‗quv mavzusi bo‗yicha jamoa bilan birgalikda
maslahatlar oladilar, o‗z bilimlarini qisqa va argumentlar bilan bayon eta oladilar,
kichik va katta guruhlarda ishlashga moslashdilar.
O‗quv materiallari: qog‗oz va ruchka, uncha katta bo‗lmagan ―aylana stol‖,
berilgan topshiriq, qatnashchilarning soniga mos miqdorda konvertlar.
Yozma ―Davra suhbati‖ qo‗llaniladigan o‗quv mashg‗ulotining texnologik
xaritasi:
Ishning
bosqichlari
va mazmuni
Faoliyat
Ta‘lim beruvchining
Ta‘lim oluvchining
I bosqich.
Tayorgarlik.
O‗quv mahg‗ulotining maqsad
va natijalarini shakllantiradi, uni
Guruhlarda ishlash uchun
auditoriyani
56
II bosqich.
Kirish.
III bosqich. Ishni
bajarish
baholash mezonlarini belgilaydi.
Kerakli
o‗quv materiallarini
tayyorlaydi. Guruhlar tarkibini
rejalashtiradi.
Mashg‗ulot
boshlanishidan oldin, stollarni
guruhlarning ishlashlari uchun
qulay tarzda o‗rnatishni tashkil
qiladi.
O‗quv
mashg‗ulotini
o‗tkazish
qoidalari,
ishning
maqsadlari
va
baholash
mezonlari
bilan
tanishtiradi.
Ta‘lim oluvchilarni 4ta guruhga
bo‗ladi.
Guruhlar
bo‗ylab
konvertlarning harakat sxemasini
belgilaydi
va
ko‗rsatadi.
konvertlarni
harakatlantirishni
mashq
qildiradi.
Javoblarni
tayyorlash va yozish uchun vaqt
belgilanadi. Ta‘lim oluvchilar
vazifani
tayorlaydilar.
Ishni bajarishga
kirishishadi.
Ta‘lim oluvchilar savollar
beradilar va ularga javob
oladilar.
IV-bosqich. Ishni bajarish. Mavzuga doir quyidagi topshiriqni berish mumkin: a)
Dostları ilə paylaş: