Xadislarning insonni ma'naviy komillik sari yetaklovchi omil sifatidagi o‘rni

Kirish  

Mavzuning  dolzarbligi.  O’zbekiston  istiqlolga  erishganidan  so’ng  o’tgan 

vaqt  davomida  o’ta  mashaqqatli  va  o’z  o’rnida  sharafli  yo’lni  bosib  o’tdi. 

O’zbekiston  Respublikasi  Prezidenti  I.  A.  Karimov  ozodlikka  erishgan  dastlabki 

kunlarimizda  “O’z  istiqlol  va  taraqqiyot  yo’limiz  –  bu  gul  bilan  qoplangan  yo’l 

emas,  bu  totalitarizm  merosidan  xalos  bo’lish  va  poklanish,  mafkuraviylik  illati 

yetkazgan  ziyon-zahmatlarni  bartaraf  etishning  qiyin,  uzoq  davom  etadigan 

yo’lidir”,  deb  aytgan  so’zlari  zamirida  qanchalik  chuqur  hayotiy  ma’no  borligini 

yana bir bor anglaymiz”

1

. 

O’zbekistonda  yosh  avlodni  har  tomonlama  sog‘lom  va  barkamol  ruhda 

tarbiyalash maqsadida qator islohotlar amalga oshirilib kelinmoqda. Shu maqsadda 

“O‘zbekiston  Respublikasida  yoshlarga  oid  davlat  siyosatining  asoslari 

to‘g‘risida”gi  O‘zbekiston  Respublikasi  Qonuni  va  O‘zbekiston  Respublikasi 

Prezidentining  2014  yil  6  fevraldagi  PQ-2124-sonli  “O‘zbekiston  Respublikasida 

yoshlarga  oid  davlat  siyosatini  amalga  oshirishga  qaratilgan  qo‘shimcha  chora-

tadbirlar to‘g‘risida”gi Qarori qabul qilindi

2

.  

Xalqimiz  o’ziga  xos  taraqqiyot  yo’lini  tanlab,  barcha  sohalarda  dunyoning 

eng rivojlangan mamlakatlari darajasiga etib olishdek ezgu mavsad sari intilmoqda. 

Uni amalga oshirish uchun yuksak malakali, ahloqiy barkamol mutaxassislar kerak. 

Shu jihatdan, aqlan yetuk, ahloqan pok va jismonan baquvvat insonlarni tarbiyalash 

masalasi  davlatimiz  oldida  turgan  muhim  vazifalardan  biri  sanaladi.  Bu  borada 

ajdodlarimizning  boy  ma`naviy,  ahloqiy  merosining  ahamiyati  beqiyosdir. 

Darxaqiqat, buyuk siymolar bo’lmish ota-bobolarimsh qoldirgan ma`naviy merosni 

ta`lim-tarbiya  sohasiga  tatbiq  etish  jamiyatimizning  ahloqan  barkamol  a`zolarini 

shakllanishida samarali vositadir. 

Al-Xorazmiy,  al-Farg’oniy,  al-Buxoriy,  al-Forobiy,  at-Termiziy,  Abu 

Rayxon  Beruniy,  Ibn  Sino,  Amir  Temur,  Ulug’bek,  Navoiy,  Bobur  kabi 

                                                 

1

 Karimov I. A. O’zbekiston mustaqillikka erishish ostonasida. – Toshkent: O’zbekiston, 2011. – B. 27. 

2

  Ўзбекистон  Республикаси  Президентининг  2014  йил  6  февралдаги  ПҚ-2124-сонли  “Ўзбекистон 

Республикасида  ёшларга  оид  давлат  сиёсатини  амалга  оширишга  қаратилган  қўшимча  чора-тадбирлар 

тўғрисида”ги Қарори  // Туркистон. 2014. 8 февраль. 

---

 

4 

ajdodlarimiz  nafaqat  yurtimiz,  balki  jahon  ilm-fani,  madaniyati  xazinasiga 

o’zlarining bebaho ulushlarini qo’shganlar. 

O’zbekiston Respublikasi Prezidenti I. A. Karimovning: “Biron-bir jamiyat 

ma`naviy  imkoniyatlarini,  odamlar  ongidagi  ma`naviy  va  ahloqiy  qadriyatlarni 

rivojlantirmay  hamda  mustahkamlamay  turib,  o’z  istiqbolini  tasavvur  eta 

olmaydi”

3

, degan so’zlari ham ahloqiy tarbiyaning ahamiyatini yana bir karra ifoda 

etadi. 

Respublikamiz  rahbariyati  tomonidan  ahloqiy  tarbiya  muammosini  xal 

etishga qaratilgan ko’p ishlar amalga oshirildi: O’zbekiston Respublikasi “Ta`lim 

to’g’risida”gi  Qonuni,  O’zbekiston  Respublikasi  “Kadrlar  tayyorlash  milliy 

dasturi” va boshqalar. 

“Kadrlar  tayyorlash  milliy  dasturi”ning  maqsadi  –  ta`lim  sohasini  tubdan 

isloh qilish, uni o’tmishdan qolgan mafkuraviy qarashlar va sarqitlardan to’la xalos 

etish,  rivojlangan  demokratik  davlatlar  darajasida  yuksak  ma`naviy  va  ahloqiy 

talablarga  javob  beruvchi  yuqori  malakali  kadrlar  tayyorlash  milliy  tizimini 

yaratishdir. 

Dasturda yosh avlodni ma`naviy-ahloqiy tarbiyalashda xalqning boy milliy, 

madaniy-tarixiy  an`analariga,  urf-odatlari  hamda  umumbashariy  qadrriyatlariga 

asoslangan  samarali  tashkiliy,  pedagogik  shakl  va  vositalari  ishlab  chiqilib, 

amaliyotga joriy etiladi deyilgan. 

O’zbek  xalqi  juda  boy  va  murakkab  tarixga  ega  bo’lib,  nafaqat  hozirgi 

O’zbekiston hududi, balki butun O’rta Osiyo tarixi bilan chambarchas bog’liqdir. 

Ayniqsa,  IX  –  X  asrlar  tarixi  jahon  madaniyati,  ilm-fan  taraqqiyoti  tarixidagi 

xissasining ahamiyati bilan ajralib turadi. Shu davrda bu o’lkaning butun jahonga 

mashhur allomalari, qomusiy bilim sohiblari bo’lmish mutafakkirlari: Imom Ismoil 

al-Buxoriy,  al-Farg’oniy,  al-Forobiy,  Ahmad  al-Xorazmiy,  as-Sog’uniy  al-

Usturlobiy, al-Xojandiy, al-Javhariy, at-Termiziy, Beruniy, Ibn Sino va boshqalar 

yashab, ilm-fan, madaniyat rivojiga salmoqli xissa qo’shdilar. 

                                                 

3