Şİrketlerin süRDÜRÜlebiLİR Çevre poliTİkalari ve rekabet avantajlari
Yüklə 1,84 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
4. ÇEVRE, EKONOMİ VE EKOLOJİ
Ekoloji terimini ünlü evrim bilimci biyolog Ernst Haeckel 1889 yılında eski Yunanca Oikos (evcik) ve Logos (bilim) sözcüklerinden türetmiştir. Ernst Haeckel ekoloji terimini açıklarken, insana ait bütün bilgilerin ekonomi ile ilgisini belirtmiştir. Ekosistemlerin bir araya gelmesinden oluşan dünyanın adına “biyosfer” denilmektedir. Ekosistemlerde, çeşitli komünitelere bağlı olan canlılar, cansız maddelerle madde alışverişine dayanan bir sistem oluştururlar. Güneş ışığı canlıların günlük mevsimlik ritimlerini düzenleyen önemli bir enerji kaynağıdır. Ekosistemlerdeki canlıların kendi yaşam faaliyetleriyle çevresinde bulunan diğer canlıların koşullarını etkilemektedirler ve içinde bulunduğu habitatın koşullarını da değişikliğe uğratmaktadırlar. Doğada yaşanılan sistem gereği ekosistemlere sürekli zehirli maddeler katılmaktadır. Örneğin; bir volkanın faaliyete geçmesiyle ortaya 16 çıkan kükürt gazı çevredeki bitkilerin gelişimini etkilemektedir. Bir ormanın içindeki yaprakların denize dökülen bir dereye karışıp oradan denize akması sonucu da denizde bulunan habitat da büyük ölçüde oksijen noksanlığına sebep olduğu bilinmektedir. Çevre ve ekonomi ve doğal kaynaklar arasındaki ilişkiler insanın doğal çevresiyle ilişkisinin başlamış olduğu günden bu yana sürmektedir. İktisat biliminde sonsuz insan ihtiyaçlarının karşılanmasının mal ve hizmetlerin üretiminin ancak kıt kaynaklar olan üretim faktörlerinin varlığına bağlı olduğu belirtilmektedir. Özellikle ekonomik sistem, ekolojik sistemin bir alt sistemi olarak çalışmakta olduğu anlaşılmıştır. Ekolojik sistem içerisindeki en büyük enerji kaynağının güneş olduğu bilinmektedir ve aynı zamanda güneşin yenilenebilir ve yenilenemez doğal kaynaklara gerekli olan enerji ve madde ihtiyacını karşılayan sistemi oluşturmaktadır. Ekonomik sistem içerisinde üretimin oluşabilmesi için emek, sermaye yenilenebilir ve yenilenemez enerji kaynaklarının bir araya gelmeleri gerekmektedir. Çevre ve ekonomi ilişkisinin tarihsel olarak gelişimine bakıldığında ilk dönemde doğa ve çevre üretim faktörü olarak görülmektedir doğanın kendini yenileyebilme kapasitesi dikkate alınmamaktadır. Bu dönem insan merkezci yaklaşım anlayışının hakim olduğu 18. yüzyıl ile 20. yüzyılın ilk yarısını kapsamaktadır. Çevre sorunlarının ekonomi politikaları ile entegrasyonu çalışmalarının sadece kirliliğin önlenmesi veya çevresel olumsuz etkilerin değerlendirilmesi olarak dar bir çerçevede bakılmaması gerektiği anlaşılmıştır. Sınai kuruluş yeri seçimi ve düzenlenmesi, üretilecek mamul ve üretim yöntemlerinin seçimi, kullanılacak enerji kaynaklarının seçimi, kullanılan teknolojinin yenilenmesi, atıkların değerlendirilmesi konusunda da ekolojik faaliyetlerin değerlendirilmesi gerekmektedir. Özellikle hava, su, ve toprağın kalitesini en az etkileyen sistemlerin seçilmesi önemlilik arzetmektedir (Gökbunar, 1995: 4-6). Ekoloji ve ekonomi faaliyetlerinin son yıllarda iyice birbiri içerisine geçtiği görülmektedir. 19. yy ‘da insan faaliyetlerinin çevre üzerindeki olumsuz etkisinin 17 önemli boyutlara ulaştığı görülmektedir. Örneğin, kürk ticareti amacıyla kunduzların öldürülmesinin artması, kunduzların doğal havuzlar yaparak su bitkilerinin üremesini ve aynı zamanda bu havuzlarda başka su canlılarının da yaşamasını sağlamakta oluyor olması doğal hayatın bir döngüsünü oluşturmaktadır. Kürk ticaretinin artıyor olması, bu doğal hayatın tahrip edilmesi ile eko sistemi yok olmasına sebep olmuştur. Fakat bir süre sonra modanın ipekli ürünlere doğru değişmesiyle kunduz kürküne olan talep azalmaya başlıyor oluşu ile doğal yaşamın kendiliğinden canlandığı görülmüştür. Modanın değişmesinin amacının kunduzları korumak olmadığı anlaşılmaktadır. Tüm bu ticaretin çevresel etkileri insanların dikkatini çekmemektedir. Ormanların tahribatının artıyor olması, deterjan kullanımının suların kirlenmesine olan etkisi, modanın etkisiyle hayvanların yok ediliyor olması uzun dönemde hem doğal çevreye, hem de ekonomiye zarar vermekte olduğu bilinmektedir. Yüklə 1,84 Mb. Dostları ilə paylaş:
|