Dərs vəsaiti Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Dövlət



Yüklə 1,28 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə50/166
tarix18.05.2022
ölçüsü1,28 Mb.
#58406
növüDərs
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   166
2015-332

Antonimlər 
 
 Leksik  mənalarına  görə  bir-birinin  əksi  olan  sözlərə  anto-
nimlər  deyilir.  Antonim  qarşılıqlar  köklərinə  görə  fərqli  olma-


 
74 
lıdır.  Əsl  antonimlik  müxtəlif  köklü  sözlərin  əksliyi  şəklində 
təzahür  edən  leksik  antonimlərdir.  Məsələn:  ağ-qara,  dost-düş-
mən, gülmək-ağlamaq. 
 Antonimlər də leksik və qrammatik olmaqla 2 yerə bölünür. 
Leksik  antonimlər  əksmənalı  köklərdən  formalaşdığı  halda, 
qrammatik  antonimlər  şəkilçilərin  vasitəsilə  yaranır,  yaxud  kö-
məkçi nitq hissələrinin əksmənalılığı əsasında meydana çıxır. Be-
ləliklə, şəkilçilərin də antonimliyi olur. Məsələn: -lı
4
, -sız
4
 şəkil-
çilərinin antonimliyi: dadlı-dadsız, duzlu-duzsuz və s. 
 Leksikologiya  hər  cür  antonimliyi  yox,  leksik  antonimliyi 
öyrənir. 
 Antonimlər də sinonimlər kimi eyni nitq hissəsinə aid olur. 
Nitq prosesində təzadlı, ziddiyyətli hadisə və əşyaları qaba-
rıq,  obrazlı  bir  şəkildə  təsvir  etmək,  qiymətləndirmək,  nəzərə 
carpdırmaq  məqsədilə  də  antonimlərdən  istifadə  olunur.  Bədii 
təsvir vasitəsi kimi antonimlər nitqdə lakoniklik, konkretlik, ob-
razlılıq  yaradır.  Antonimlərdən  dilin  bütün  üslublarında  istifadə 
olunsa  da,  onlar  üslubi vasitə kimi  bədii ədəbiyyatda, poeziyada 
daha geniş şəkildə işlədilir: 
Mən yaşıd qardaşam qocayla, gənclə,  

Yüklə 1,28 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   46   47   48   49   50   51   52   53   ...   166




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©azkurs.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin