Dunyosi va ularni muhofaza qilish
Yüklə 0,99 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
1-ilova Suvning tarqalishi 2-ilova Suv resurslari tarqalishi (Lvovich) № Gidrosfera qismlari Yalpi suv ming km 3 % Almashish aktivligi yili 1 Dunyo okeani 1307324 93,96 3000 2 Yer osti suvlari 600000 4,12 5000 3 Shu jumladan aktiv almashishni zonalari 4000 0,27 330 4 Muzliklar 24000 1,65 8000 5 Ko’llr 280 0,019 7 Suv resurslari Tuproq va havodagi namlik Yer osti suvlari Muzliklar Daryo va ko’llar Okean Dengizlar 6 Tuproq namligi 85 0,006 0,017 7 Atmosfera 14 0,001 0,027 8 Daryolar 1,2 0,0001 0,031 Jami: 1454193 100 2800 3-ilova Chuchuk suv zaxiralari № Gidrosfera qisimlari Chuchuk suv km 3 % 1 Muzliklar 24000000 85 2 Yer osti suvlari 4000000 14 3 Ko’llar va suv omborlari 155000 0,6 4 Tuproq namligi 83000 0,3 5 Atmosferadagi suv 14000 0,06 6 Daryo suvlari 120 0,004 Yo’qolgan turlar Hech bir inson dinozavrlarning yo’q bo’lib ketish sababini aniq dallillar bilan aytibberolmaydi. Bir narsa aniqqi, inson faoliyati va tabiatga ta’siri dinozavrlardan keyin paydo bo’ldi. Bugun boshqacha hayot. Yo’qolib borish arafasidagi turlar soni oshmoqda. 1980 yildan 2000 yilgacha AQSH da 40 ga yaqin o’simlik va hayvon turlari yo’q bo’lib ketdi. Sababi, insoniyatning yer yuzini katta maydonlarini egallashi va o’zlashtirish, ehtiyojlarini qondirishi hisobiga turlar soni kamayibketmoqda. Xulosa qilib shuni aytish mumkinki, biologik xilma-xillik Yeryuzida barcha ekotizimlarda mavjud. Biron bir turning yo‘qolishiyoki kamayib ketishi har xil tur populyatsiyasi uchun noqulaylik keltiribchiqaradi, zero, turlar doimo bir-biri bilan turlichao‘zaro bog‘langan. Suv ekotizimi va quruqlik ekotizimlarida turlar xilma-xilligini saqlash hozirgi kunning dolzarb muammolaridan biri bo‘lib qolmoqda.Tabiat resurslaridan oqilona foydalanmasligimiz oqibatida, qanchadan-qancha turlar va notirik komponentlar xavf ostida qolayapti. Tabiatning chiroyli manzarasi, ko‘rkam go‘shalari, o‘zining hayvonot va o‘simlik olamining g‘aroyibotligi bilan ajralib turuvchi biosferani saqlash har birimizning insoniylik burchimizdir. Biologik xilma - xillik tropik o‘rmonlarda, ya’ni doimiy namiqlimli hududlarda, jumladan, Ekvadordagi Yasuni milliy bog‘ida yuqoribioxilma-xillik mavjud. Quruqlik bioxilma-xilligi okean bioxilma -xilligidan 25 marotaba yuqori. Yeryuzida mavjud bo‘lgan 8,7 millionturning 2,1 millioni okean uchun xos ekanligi baholandi. Kolumbiya yuqori bioxilma - xillikka ega bo‘lgan mamlakathisoblanib, u yerda endemik turlar ko‘p. Ya’ni bu turlar boshqa biromamlakatda uchramaydi. Yerda mavjdu bo‘lgan turlarning 10% gayaqini Kolumbiyada uchraydi va 1900 dan ko‘proq qush turlari Yevropava Shimoliy amerikaga qaraganda ko‘proq. Kolumbiyada dunyo sutemizuvchi turlarining 10% i uchraydi 4 . Dunyoning suvda va quruqdayashovchilarining 14 % i va dunyo qushlarining 18%i Kolumbiyadauchraydi. Indoneziya dunyo gulli o‘simliklarining 10% ini, sutemizuvchilarning 12% ini, sudralib yuruvchilar, amfibiyalar vaqushlarning 17% ini o‘z ichiga oladi. Madagaskar orolidagi florada o‘simlik turlarining 66% iendemik, Yangi Zelandiya orolida esa 72 %, Gavaya orollarida 82-90%. Janubiy Xitoy ning Chjetszyan proventsiyasida Sharqiy osiyoningginko daraxti yovvoyi holda faqat shuyerda o‘sadi. AQSH g‘arbidagibir qancha rayonlarda mamont daraxti faqat shuyerlarda o‘sadi. Yüklə 0,99 Mb. Dostları ilə paylaş:
|