Islom
Ensiklopediyasi
www.ziyouz.com kutubxonasi
41
shirinlik ila ko‘tarish, qorin sochini olib sochni tarozining bir pallasiga, ikkinchisiga
sochga barobar kumush solib, uni hadya qilish hamda chaqaloq o‘g‘il bo‘lsa
xatna qilish
ham shu kuni o‘tkazilgan.
AQL (arab. - ong) - insondagi anglash va tafakkur qilish xususiyati. Islomda A.
Allohning eng ulug‘ ne’matlaridan sanaladi va diniy majburiyatlarning dindor zimmasiga
yuklanishi uchun A.ning raso bo‘lishi shart qilinadi. A. ikki xil bo‘ladi, biri - tug‘ma A.,
ikkinchisi kasbiy, ya’ni bilim va tajriba asosida rivojlanib boruvchi A.
AQSO MASJIDI (arab. - uzoqdagi masjid) - Quddus (Ierusalim) sh.dagi yahudiylik
an’anasida muqaddas hisoblangan qad. ibodatxona (Sulaymon ibodatxonasi). Qur’onda
shu nom bilan tilga olingan. Islomdan ilgari arablar, undan
keyin musulmonlar
jamoasining a’zolari A.m. tomonga qarab ibodat qilganlar. 624 y.da Makkadagi Ka’ba
qibla deb e’lon qilingandan keyin u tomonga qarab ibodat qilish to‘xtatilgan. Keyinchalik
7-a. oxiri - 8-a. boshida xalifa Abdumalik tomonidan bu yer Haram ash-Sharif deb
atalgan va islom ibodatxonalari majmui barpo etilgan. Hadislarda keltirilishicha A.m.
islomdagi uchta muqaddas masjid (Makka va Madinadaga masjidlar qatorida)dan biri.
AHD - qasam bilan berilgan va’da, topshiriq, so‘z berish,
shartnoma, ahdu paymon.
Qur’onda A. Allohning o‘z bandalariga bergan va’dasi va bandalarining Alloh oldidagi
iltijo va ahdu paymonlarini bildiruvchi barqaror tushuncha. A. bir-birini himoya etish,
homiylik ko‘rsatish, qo‘shnichilik, ittifoq tuzish va shu kabi har qanday shartnomaviy
majburiyatlarni mustahkamlagan. A. ayrim odamlar yoki guruhdar o‘rtasida
bevosita
yoki vositachilar orqali tuzilishi mumkin. A. topshiriq sifatida hokimiyatni vorisga
topshirish amalining asosiy qismini ifodalab, u o‘z navbatida,
hokimiyatni qabul qilish
huquqiga ega bo‘lgan shaxs, o‘zining bunday vazifani bajarishga roziligini e’lon qilib,
ahdu paymonning alohida rasmiy so‘zlarini aytib, va’da beradi va shu lahzadan boshlab
vali al-ahd (valiahd) unvoni va lavozimi egasi bo‘ladi. Tasavvufdagi A. - alohida qasam
bo‘lib, tariqatga kirayotganlar tomonidan bajariladigan marosimning bir qismidir.
Dostları ilə paylaş: