1 7-maruza. Tarmoqli tеxnologiyalar va Internet xizmatlari. Reja

6
 
Tarmoqning oralik tugunlari (marshrutizatorlar)da xar bar paketning nazorat yigindisi kayta 
xisoblanadi. Zaruriyat bo’lganda, oralik tugunlarda ma’lumotlarni uzatish marshruti (yuli) tarmoq 
kanallarining zurikishining oldini olish maqsadida uzgartirilishi mumkin. 
1.2.2. Tarmoqlar internet bilan kanday boglanadi? 
1. Internetga chiqishning turli usullari mavjud. Ulardan asosiylari quyidagilar:
1) Internetga ulangan maxalliy tarmoqka ulanish. 
2) ISP (Internet Service Provider - Internet xizmatlari provayderi) larga oddiy telefon liniyasi 
orqali dial up modemi orqali ulanish. 
3) DSL (Digital Subscript Line - obunachining rakamli liniyasi) modemi orqali. 
4) Keng polosali kabelь orqali. 
5) Optik tolali kabelь orqali. 
6) Sun’iy yuldosh orqali. 
Klient-server texnologiyasi. 
1. SHaxsiy kompyuterda ishlash uchun muljallangan ilovalardan farkli ravishda, veb ilovalar, 
ya’ni tarmoqda ishlash uchun muljallangan ilovalar bir necha kompyuterlarda ishlaydi. Bunday ilovalar 

---

7
 
klient/server (mijoz/xodim) arxitekturasi asosida yaratiladi. Klient dasturlari foydalanuvchi kompyuterida 
tarmoqdagi resurslardan foydalanish imkoniyatini beradi. Serverlar esa mijoz kompyuterlarining talabiga 
kura uzidagi resurslardan foydalanishni ta’minlaydi. Uning yordamida serverga talablar va surovlar 
junatiladi, olingan ma’lumotlar ekranga chiqariladi. Klient kompyuterida brauzer deb ataladigan dasturlar 
odatda bu vazifalarni bajaradi. Bundan tashkari turli xizmat turlari uchun turli dasturlar yaratilgan. 
2. Mezbon (host) kompyuterlarda esa mijoz (klient) kompyuterlarga xizmat ko’rsatiladi. Server 
(xodim) dasturlari kelayotgan paketlardan talablarni ajratib oladi va talab qilinayotgan xizmatlarni 
ko’rsatadi. Masalan, talab qilinayotgan veb saxifa mijoz kompyuteriga junatiladi. Yana bir misol, serverda 
qilingan surovga kura ma’lumotlar omboridan kerakli yozuvlar kidirib topiladi va ular asosida veb-saxifa 
yaratilib, mijoz kompyuteriga junatiladi. 
NAT tizimi 
ь 

---