Mavzu№1. Ko‘rish analizatori va uning yordamchi a’zolari klinik anatomiyasi va fiziologiyasi

A. Yopiq burchakli
B. Ochiq burchakli 
V. Aralash 
G. Gipersekretsiyali 
3. Bosqichi bo‘yicha
A. 1 boshlang‘ich 
B. 2 rivojlangan 
V. 3 uzoq davom etgan G. 4 terminal 
4. Ko‘z ichki bosimi holati bo‘yicha: 
A. «a» normal IB bilan 
B. «v» meyorida oshgan IB bilan 
V. «s» baland IB bilan 
5. Kechish holati bo‘yicha: 
A. Stabillashgan
B. Stabillashmagan 
1. 
Yopiq burchakli nazlaning o‘tkir huruji. 
Nazlaning o‘tkir xuruji. 
1. 
Sub’ektiv belgilari- ko‘p vaqt boshlanishi mumkin: ertalabga yaqin, emotsional xolatdan 
keyin, uzoq vaqt qorong‘ida bo‘lganda yoki boshni engashtirib ishlaganda, alkogol yoki atropin, 
platifillin, skopolamin, beladonna, kofein preparatlarini iste’mol qilinsa: 
A) bemor ko‘zi og‘rigan tomonda boshni qattiq og‘rishidan uyg‘onadi
B) ko‘zda qattiq og‘riq bo‘lishi 
V) ko‘ngil aynash
G) qusish 
D) ba’zida harorati yoki qon bosmini ko‘tarilishi 
E) ko‘rishning pasayishi. 
2. 
Ob’ektiv belgilari: 
A) qovoqlar shishgan 
B) ko‘z tirqishi toraygan 
V) siliar venalar dimlangan 
G) shox parda shishgan, xiralashgan, sezgirligi yo‘q 
D) old kamera sayozlashgan 
E) rangdor parda shishgan, qorachiq maksimal kengaygan, reaksiyasi yo‘q, yashilroq rangda 
J) narsalarni ko‘rish pasaygan yoki yo‘q.
Davolash. 

---

1.Mahalliy - ko‘zga tez-tez (har 15 min.) 1-6 % li pilokarpin tomizish. 
2.Umumiy --- siydik haydovchi – diakarb, tuzli surgi; osmoterapiya – monitol, glitserin, 
glitserol, qonni tarqatib yuborish uchun oyoqqa issiq vanna, kasal ko‘z tomon chakkasiga zuluk qo‘yish.
3.Jarohlik: agar qonservativ davolash 24 soat ichida hurujni qoldirmasa jarrohlik yo‘li bilan 
davolashi zarur. 
ESKTREMAL HOLATLAR. 
Umumiy praktika vrachlari nazlaning o‘tkir huruji va tinch ko‘zda to‘satdan og‘riqsiz ko‘rishni 
pasaygan kasallarda to‘g‘ri tashhis qo‘yib, birinchi shifokor yordamlarini berishlari kerak, kasallikni 
vaqtida aniqlab, yordam berish tezligiga uning rivojlanishi va bemorning keyingi taqdiri bog‘liq. 
NAZLANING O‘TKIR HURUJI. 
Odatda nazlaning o‘tkir huruji asabga ta’sir qiluvchi holatlarni o‘tkazgandan so‘ng ertalab , 
qorong‘i honada yoki boshni engashtirib uzoq ishlagandan so‘ng, old kamera burchagi anatomik tor 
bo‘lgan shaxslarda rivojlanadi. Bemorlar bosh, ko‘zda, epigastral va yurak sohasida qattiq og‘riq 
bo‘layotganiga shikoyat qiladilar. Ko‘pincha ko‘ngil aynash va qusish, qon bosimini oshishi ham bo‘lishi 
mumkin, bu esa bemorni terapevtik va yuqumli kasalliklar bo‘limlariga dislokatsiya etilishiga sabab 
bo‘ladi.Bunday bemorlarni ko‘rganda- qovoqlarida shish, ko‘z olmasi tomirlarini dimlangan in’eksiyasi, 
shox pardada shish va sezuvchanlikni yo‘qolishi,old kamera sayozligi,qorachiqni keng va yashil tusda 
bo‘lishi, chiroqqa reaksiyasi bo‘lmasligi ko`zatiladi. Palpatsiya qilganda ko‘z toshdek qattiq bo‘ladi. 
Ko‘ruv o‘tkirligi “”0” gacha pasayishi mumkin. Ko‘z ichki bosimining oshishi ko‘ruv nervi atrofiyasi va 
ko‘rishni qaytarib bo‘lmaydigan ko‘rlikka olib kelishi mumkinligi uchun nazlaning o‘tkir huruji 
holatidagi bemorlar oftalmologiya bo‘limida tez yordam berilishiga muhtojdirlar. 
DAVOLASH. Nazlaning o‘tkir hurujini olish uchun 1-6 %li pilokarpin har 15 minutda 
qorachiqni toraytirish uchun tomizish tavsiya etiladi. Miyadan ortiqcha suyuqlikni chiqarish uchun, siydik 
haydovchi diakarb 0,25 (diamoks yoki fonurit) , hamda organizmdan suyuqlikni chiqaruvchi tuzli 
yuritguvchilar, qonni organizmda qayta o‘rin almashinuvchi oyoqlarga issiq vanna va qondagi osmotik 
bosimni oshirish uchun glitserol yoki mochevina ichishi buyuriladi. Agarda 1 kun (24 soat) davomida 
huruj olinmasa bemorga antiglaukomatoz operatsiya--- bazal iridektomiya qilinishi kerak.Nazlani o‘tkir 
hurujini umumiy kasallikilardan gipertonik kriz, ovqat bilan zaharlanish, hamda o‘tkir iridotsiklit bilan 
solishtirishi kerak. Iridotsiklitda shox parda tinik, old kamera o‘rta chuqurlikda, qorachiq tor, ko‘pincha 
noto‘g‘ri shaklda, ko‘z olmasi palpatsiya qilinganda og‘riydigan, ko‘z ichki bosimi normada yoki past 
bo‘ladi. 

---