T. C. Okan üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ havacilik iŞletmelerinde yer hizmetleri alaninda muhasebe ve vergi uygulamalari

Tutulması Zorunlu Defterler: Tüccarlar defter tutma bakımından iki sınıfa 
ayrılmıştır. (VUK madde 176) Her sınıfın defter tutma şekli ve tutmuş olduğu defterler 
birbirinden farklıdır. Buna göre; 
- Birinci sınıf tüccarlar Bilanço esasına göre, 
- İkinci sınıf tüccarlar ise İşletme hesabı esasına göre defter tutarlar. 
Birinci Sınıf Tacirin Tutması Gereken Defterler: Bilanço usulüne göre defter 
tutması gereken birinci sınıf tacirlerin kimler oldukları Vergi Usul Kanunumuzun 177. 
maddesinde belirtilmiştir. Buna göre 2016 yılı için:
133
2016 Yılı Bilanço hesabı esasına göre defter tutma hadleri (Madde 177): 
1- Yıllık; 
- Alış tutarı 168.000 TL 
- Satış tutarı 230.000 TL 
2- Yıllık gayrisafi iş hasılatı 90.000 TL 
3- İş hasılatının beş katı ile yıllık satış tutarının toplamı 168.000 TL 
Birinci sınıf tüccar sayılıp bilanço esasına göre aşağıdaki defterleri tutarlar: 
- Yevmiye defteri  
- Büyük defter (Defteri kebir)
- Envanter defteri 
Ticari İşlemleri Belgelendirme: Ticari işlem, ticari ilişkilerin bir sonucu olarak 
ortaya çıkar. İşletmeler üçüncü şahıslarla olan ticari ilişki ve işlemleriyle ilgili 
133
Web_76, E.T. 27.09.2015. 

---

90 
kayıtlarını belgelemek zorundadırlar. (VUK madde 227) Bu belgelendirme defter 
tutmak zorunda olmayan tacirlerinde vergiye tabi kazançlarının (vergi matrahlarının) 
belirlenebilmesi için gerekli ve zorunludur. VUK’ un 229-242. maddeleri, düzenlenmesi 
gereken belgeleri, belgelerle ilgili şekil ve esasları ayrıntılı bir şekilde açıklamıştır. 
Unutulmamalıdır ki bu şekil ve esaslara uyulmaması halinde o belge hiç düzenlenmemiş 
sayılır. 
VUK’ da belirtilen ve düzenlenmesi gereken belgeler şunlardır:
134

Fatura 

Perakende satış belgeleri (perakende satış fişi, yazar kasa fişi, giriş ve yolcu 
taşıma biletleri) 

Müstahsil makbuzu 

Serbest meslek makbuzu 

Sevk irsaliyesi 

Gider pusulası 

Ücret bordrosu 

Taşıma irsaliyesi 

Yolcu listeleri 

Günlük müşteri listeleri 

Muhabere evrakı 

Diğer vesikalar (sözleşme, taahhütname, kefaletname, mahkeme ilâmı gibi 
hukuki belgeler, ihbarname, karar örnekleri, vergi makbuzları) 
Hesap Planı 
Hesap planı; işletmelerde kullanılan hesapları, belirli bir sistem içerisinde amaca ve 
kontrole uygun şekilde bölümleyen, bu bölümleri kesin olarak sınırlayan ve açıklayan, 
aynı nitelikteki işlemlerin sürekli olarak hep aynı hesaplara kaydedilmesini sağlayan bir 
yönergedir. İşletmeler ister küçük ister büyük işletme olsun, sınırlı sayıda hesap 
kullansalar bile tutulan kayıtların bütünlük taşıması ve işlemlerin başka dönemlerle 
karşılaştırılabilir olması için hesapların belli bir plan dâhilinde açılması ve kullanılması 
şarttır. Defterlerini bilanço esasına göre tutmak zorunda olan Yer Hizmetleri Kuruluşları 
134
Web_77, E.T. 07.10.2015. 

---

91 
muhasebe kayıtlarını Maliye bakanlığı tarafından 26.12.1992 tarih ve 21447 sayılı resmi 
gazetede yayımlanan 1 sıra nolu muhasebe sistemi genel uygulama tebliği hükümlerine 
uygun olarak düzenlemeleri gerekmektedir.
135